چرا "دل‌کندن" از یارانه برای "ملت" سخت است؟

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «از تحلیل محتوای موضع گیری مقامات مختلف دولت و مجلس می توان متوجه شد که مردم هنوز به آن آرامشی که برای انصراف از دریافت یارانه لازم است نرسیده اند.»

به نظر می رسد تقاضای دولت از مردم برای انصراف داوطلبانه از یارانه با استقبال مواجه نشده است. از یک‌سو نظرسنجی‌های اینترنتی و پیامکی در سایت‌های خبری حاکی از عدم تمایل مردم برای انصراف است و از سوی دیگر رواج پیامک‌های طنز‌گونه درمورد انصراف نشان از اصرار اغلب مردم بر دریافت یارانه و مقاومت در برابر خواست دولت  است.

چرا مردم حاضر به انصراف از دریافت یارانه نیستند؟

عدم تبدیل "من" به "ما"
دکتر امان الله قرایی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو گفت: «یکی از علل عدم انصراف مردم از دریافت یارانه این است که در جامعه ایران "من" به "ما" تبدیل نشده است. یعنی هنوز در جامعه ایران نفع پرستی فردی بر نفع پرستی جمعی ارجحیت دارد.»

وی ادامه داد: «البته بنده منکر ارزش های فردی نیستم اما معتقدم مردم ایران هنوز ارزش تبدیل "من" به "ما" را درک نکردند. این در حالی است که علم جامعه شناسی از ارزش تبدیل "من" به "ما" صحبت می کند و امروز ما شاهد بروز این امر در ژاپن، سوئد، انگلستان، فرانسه و نروژ هستیم.»

قرایی مقدم درباره علت عدم تبدیل "من" به "ما" در جامعه ایران گفت: «این موضوع در ایران سابقه تاریخی دارد و به اعتماد عمومی مربوط می شود. برای تبدیل "من" به "ما" ابزارها و راهکارهای زیادی وجود دارد. از جمله اینکه باید اعتماد در سطح عمودی یعنی اعتماد مردم به مسئولین و برعکس و همچنین اعتماد افقی یعنی اعتماد مردم به همدیگر ایجاد شود.»

وی ادامه داد: «در طول تاریخ مردم ایران به وسیله حکومت های خود دوشیده شده اند و عدم اعتماد فعلی مردم ریشه تاریخی دارد.»

وی افزود: «لذا اجرای فاز دوم هدفمندی یک امتحان برای دولت و مردم است و اگر قول دولت در اختصاص منابع حاصل از انصراف مردم از دریافت یارانه به بهداشت، بیمه و ... انجام شود می تواند زمینه اعتماد مردم به دولت را فراهم کند که این اعتماد می تواند در تصمیمات آینده دولت موثر باشد.»

این جامعه شناس در پاسخ به این سوال که چرا در دهه اول انقلاب روحیه جمعی و توجه به منافع اجتماعی در جامعه ایران بیشتر از اکنون بود؟، گفت: «چون در طول زمان برخی مسئولین به قولهایی که به مردم دادن، عمل نکردند و عملکرد آنها موجب بروز حس بی اعتمادی در مردم و در نتیجه بی توجهی به منافع اجتماعی شد.»

عدم اعتماد به سیاست های اقتصادی دولت
اما دکتر حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «عدم انصراف مردم از دریافت یارانه می تواند دو علت داشته باشد. علت اول عدم اعتماد مردم به سیاست های اقتصادی دولت است که این امر ربطی به دولتی خاص ندارد.»

وی ادامه داد: «در طول سنوات گذشته ایران با بالاترین نرخ تورم و بیشترین مقاطع رکود مواجه بوده که باعث شده مردم به صورت پایدار با مشکلات اقتصادی در زندگی خود مواجه باشند.»

وی افزود: «از سوی دیگر ما شاهدیم دولت های مختلف در زمان انتخابات شعارهایی برای حل مشکلات مردم داده اند اما بعد از آن بهانه هایی مطرح کرده اند. لذا مردم به کلیت ساختار سیاسی – اقتصادی و تصمیم گیری مدیریتی دولت اعتماد و اطمینان ندارند و این عدم اطمینان را در جنبه های مختلف نشان می دهند که یکی نقدینگی بالای 500 هزار میلیارد تومان و دیگری عدم انصراف از دریافت یارانه است. به عبارت دیگر مردم نقد خود را با نسیه وعده های دولت عوض نمی کنند.»

این نماینده سابق مجلس اظهار کرد: «اما علت دوم این است که متاسفانه برخی از مسئولان در دولت و مجلس هنوز در حوزه اقتصاد، پوپولیستی عمل می کنند که بدترین نوع برخورد در حوزه اقتصاد است.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر ما اکنون شاهد نوعی دوگانگی در صحبت مسئولین درباره یارانه هستیم که مصادیق این دوگانگی بسیار است.»

وی افزود: «متاسفانه قوانین مبتنی بر توسعه و بودجه کشور بندی تحت عنوان مجازات آن دسته از مسئولانی که خود از قوانین تخطی می کنند ندارد و لذا می بینیم مسئولان در زمان هایی همچون انتخابات به دوپهلوگویی هایی روی می آورند که بیشترین آسیب را به سیاست های توسعه ای کشور وارد می کند.»

فلاحت پیشه گفت: «در حال حاضر مردم از یک بابت نگران هستند و آن لحن سیاست مداران، دولت مردان و نمایندگان است که نشان می دهد به گونه ای برخی از آنها منتظر شکست اجرای فاز دوم هدفمندی هستند و سعی می کنند نتیجه این شکست را در انتخابات آینده مجلس به گردن دیگران بیاندازند.»

وی افزود: «به عبارت دیگر مردم می بینند در لحن این افراد ادعای پیروزی کامل هدفمندی وجود ندارد و منتظرند تا با شکست این طرح، زمان انتخابات مجلس دهم تبدیل به موضوعی شود که مقصر شکست این طرح مطرح شود.»

این استاد دانشگاه در پایان تصریح کرد: «در مجموع از تحلیل محتوای موضع گیری مقامات مختلف دولت و مجلس می توان متوجه شد که مردم هنوز به آن آرامشی که برای انصراف از دریافت یارانه لازم است نرسیده اند.»