سقوط قیمت نفت و افزایش تنشها در ایران

به گزارش سرویس بین الملل فرارو؛ روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال در یادداشتی به قلم فرناز فصیحی به تحلیل تبعات سقوط قیمت نفت بر اقتصاد ایران پرداخته است: 

سقوط قيمت هاي نفت و تورم فزاينده، اقتصاد ايران را تحت فشار قرار داده و موجب بروز نگراني در ميان مقامات ارشد و شهروندان در مورد چگونگي برخورد كشور با آن شده است.

كارشناسان اقتصادي پيش بيني مي كنند كه كسري بودجه ايران در سال آينده تا 50 ميليارد دلار افزايش خواهد يافت. رييس جمهور محمود احمدي نژاد در اوايل ماه جاري تعيير جهت داد و تأييد كرد سقوط قيمت هاي نفت به اقتصاد آسيب مي رساند و گفت كه دولت مجبور خواهد بود "بخش عمده اي" از پروژه هاي مردمي خود را كنار بگذارد. اين اظهارات ، اعتراف بي سابقه اي از سوي رييس جمهور بود كه تا آن هنگام گفته بود اقتصاد كشور در برابر ركود اقتصادي جهاني در امان است.

اقتصاد كشور به موضوع دشواري براي آقاي احمدي نژاد تبديل شده است كه با قول دادن به آوردن پول نفت براي مردم به قدرت رسيد و در خرداد ماه آينده با انتخابات جديد مواجه است. سرخط اصلي يك روزنامه ايراني در اين هفته اين چنين بود "دولت با 200 ميليارد دلار درآمدهاي نفتي چه كار كرده است؟"

اين روزها ركود اقتصادي يك موضوع داغ است. ايرانيان در تاكسي، در فروشگاه ها، سر كار و در گردهمايي هاي خانوادگي مي گويند كه به خاطر قيمت هاي فزاينده و بي ثباتي اقتصادي تحت فشار قرار دارند. روزنامه ها بسياري از صفحات خود را به تجزيه و تحليل مشكلات گوناگوني كه مردم با آنها مواجه هستند، مانند بيكاري و ناتواني در خريد املاك، مي پردازند. اخيرا يك بررسي دولتي نشان داد كه يك فارغ التحصيل دانشگاه بايد كار كند و 40 سال پس انداز كند تا بتواند براي اولين بار خانه اي خريداري نمايد.

سقوط اخير قيمت هاي نفت ضربه محكمي به ايران وارد آورده است، كشوري كه درآمدهاي نفت خام 80 درصد از درآمدهاي سالانه كشور را تأمين مي كند. روز جمعه قيمت نفت به زير 34 دلار در هر بشكه رسيد كه 110 دلار كمتر از قيمت آن در تابستان است با وجودي كه سازمان كشورهاي صادر كننده نفت در اين هفته قول داد توليد نفت را به شدت كاهش بخشد. در واكنش به اين كاهش توليد، بازار بورس تهران در اين هفته به پايين ترين سطح خود در پنج سال گذشته و 18 درصد پايين تر از اكتبر رسيد.

مجلس اخيرا با آقاي احمدي نژاد بر سر اقتصاد كشور اختلاف نظر پيدا كرد و قول داد كه مانع تصويب برنامه اصلاحات پيشنهادي وي شود. بر طبق برنامه پيشنهادي او، تمامي يارانه هاي دولتي براي برق، بنزين، و آب پايان مي يابد و ماليات هاي فروش كالا اعمال خواهد شد. دولت به هر بك از اعضاي خانواده هاي نيازمند ماهانه 70 دلار پرداخت خواهد كرد. كارشناسان اقتصادي هشدار مي دهند كه قطع يارانه هاي سوخت فورا موجب تورم تا 80 درصد خواهد شد. آقاي احمدي نژاد برنامه خود را به مجلس تقديم نكرده و در عوض قطع يارانه هاي سوخت را در بودجه سال آينده قرار داده است.

احمد يوسفي، يك راننده تاكسي 47 ساله مي گويد او و همسرش و دو فر زند دانشگاهي وي كار مي كنند ولي با اين وجود نمي توانند مخارج خود را تأمين كنند. آنها اغلب از خوردن گوشت و مرغ صرف نظر مي كنند و هيچ گونه پس اندازي ندارند. وي مي گويد "اگر يارانه ها را قطع كنند ، نمي توانيم به زندگي ادامه دهيم. حتي اگر نفري 70 دلار به ما بدهند، با تورم، هيچ فرقي نخواهد كرد. بدبخت خواهيم شد."

دولت به خاطر نداشتن انضباط محاسباتي به شدت مورد انتقاد قرار دارد و با تزريق پول نقد به اقتصاد كشور و اجازه براي واردات گسترده كالاهاي ارزان در رقابت با محصولات كشاورزي داخلي، نتوانسته است به تلاش هاي اعلام شده خود براي ايجاد كار عمل كند.

بانك مركزي ايران هفته گذشته گزارش داد نرخ تورم طي 12 ماه گذشته به رقم بي سابقه 25 درصد رسيده است. بنا بر اين گزارش ، قيمت مواد غذايي و نوشيدني تنها در ماه سپتامبر به ميزان 35 درصد افزايش يافت و ايران – با وجودي كه چهارمين توليد كننده نفت در جهان است – داراي پايين ترين نرخ رشد سالانه اقتصادي در ميان كشورهاي آسياي مركزي و كشورهاي توليد كننده نفت خاورميانه است.

نارضايتي گسترده نسبت به اوضاع اقتصادي كشور موجب تقويت مخالفان رييس جمهور به ويژه رييس جمهور اصلاح طلب پيشين محمد خاتمي شده است كه به عنوان يك نامزد احتمالي رياست جمهوري مطرح مي باشد. ولي آقاي خاتمي ابراز ترديد كرده است كه با قيمت هاي نفت تا اين حد پايين و با فشار بين المللي تا اين حد بالا، بتواند اقتصاد كشور را تغيير دهد.

كارشناسان اقتصادي مقيم تهران مي گويند در حالي كه اقتصاد ايران دچار تزلزل شده، اين كشور در برابر فشارهاي خارجي ضربه پذيرتر گشته است. امكان دارد كه ايران با تحريم هاي شديدتري بر سر برنامه غني سازي هسته اي خود مواجه شود.

تا كنون ايران خاطر نشان كرده است كه برنامه هسته اي خود را تحت هيچ شرايطي كنار نخواهد گذاشت.

برخي از ناظران مي گويند كه امكان دارد اين امر تغيير يابد. سعيد ليلاز ، سردبير روزنامه سرمايه مي گويد "وضعيت اقتصاد ما در حال حاضر نوميد كننده است و بدتر از اين هم خواهد شد. اگر ايالات متحده يك بسته اقتصادي جذاب به ايران پيشنهاد كند كه تحريم ها را كنار بگذارد و اجازه دهد ايران به بازار آمريكا دست يابد و امنيت رژيم را تضمين كند، در آن صورت فكر مي كنم ايران علاقه مند باشد."