"اسب" خودروسازان زین می‌شود؟

سال 92 نیز برای خودروسازان کشور چندان خوش‌یمن نبود و آنها حالا در انتظار تحویل سال جدید هستند تا شاید از این دوران ضعف و ناخوش احوالی خارج شوند، هرچند به نظر می‌رسد راه درازی تا رسیدن صنعت خودرو به روزهای اوجش باقی مانده است.

 اتفاقات سیاسی و اقتصادی مثبتی که طی سال گذشته در کشور رخ داد سبب شده کارشناسان به آینده خودروسازی کشور در سال 93 امیدوار شده و از احتمال تسریع روند بازگشت این صنعت به مسیر عادی خود صحبت به میان بیاورند. لکوموتیو صنایع ایران دو سالی می‌شود که از ریل منحرف شده و در جاده خاکی، کند و ناامیدانه حرکت می‌کند و حالا که کمتر از یک هفته به فرا رسیدن سال 93 باقی مانده است، صحبت از احتمال بازگشت آن به ریل تولید می‌شود.

 به عبارت بهتر، اگرچه خودروسازی ایران این روزها حال و احوال خوشی ندارد، اما به اعتقاد کارشناسان، سال آینده می‌تواند سال نسبتا خوبی برای صنعت خودرو کشور باشد. این گمانه‌زنی کارشناسان از آنجا نشات گرفته که آمریکایی‌ها تحریم خود را از خودروسازی ایران برداشته و همچنین اوضاع اقتصادی کشور تا حدی به ثبات رسیده است، به‌خصوص در بازار ارز.

 البته هنوز مشکل بزرگی به نام «کمبود نقدینگی» بر جای خود باقی‌است و خودروسازان معتقدند تا این مشکل حل نشود، نباید به آینده صنعت خودرو کشور امیدوار بود. طی دو سال گذشته تحریم‌های بین‌المللی، کاهش نقدینگی و رشد نرخ ارز، خودروسازی ایران به عمیق‌ترین بحران خود پس از دوران جنگ فرو رفت. اوضاع برای خودروسازان به حدی وخیم شد که نه تنها تولیدشان به یک سوم رسید، بلکه قیمت خودروها نیز به بیش از دو برابر افزایش یافت تا صدای اعتراض مردم نیز دربیاید. از آن سو اما خودروسازها نیز درمانده بودند و چندان کاری از دست شان برنمی‌آمد، چه آنکه تقریبا بسیاری از خودروسازان خارجی با آنها قهر بودند و تحریم اجازه نمی‌داد قدم از قدم بردارند.

 تحریم‌ها به‌خصوص تحریم ایالات متحده علیه خودروسازی ایران، سبب شد روند افت تولید خودروهای داخلی شدت یابد و به تبع آن قیمت‌ها نیز بیشتر و بیشتر بالا بروند و از آن سو نیز مشکلات مالی هم تمام شدنی نبودند. فشار وارده به خودروسازان به حدی زیاد شد که آنها چندین بار بابت نابودی صنعت خودرو هشدار دادند و حتی چندی پیش نیز قطعه سازان تهدید کردند که به‌دلیل مشکلات مالی، دیگر قطعه در اختیار جاده مخصوصی‌ها قرار نمی‌دهند. مجموعه این مشکلات و اتفاقات، بیم نابودی صنعت خودرو را در دل خیلی‌ها کاشت، مخصوصا اینکه دولت قبل نیز توجه چندانی به این صنعت نشان نداد و حتی با وجود وعده و وعیدها، پولی، به خزانه‌اش واریز نکرد.

موجی از ناامیدی جاده مخصوصی‌ها را در بر گرفته بود تا اینکه خرداد 92 از راه رسید و دولت «تدبیر و امید» پیروز انتخابات شد تا خودروسازان مانند بیشتر ایرانیان، به آینده امیدوار شوند. با مستقر شدن دولت یازدهم، اتفاقات سیاسی و اقتصادی مثبتی برای کشور رخ داد، که شاید بهترین آن «توافق هسته‌ای ژنو» بود، توافقی که در نهایت سبب شد تحریم‌ها علیه صنعت خودرو کشور لغو شود. این تحریم به هیچ کشور و شرکتی در دنیا اجازه نمی‌داد با خودروسازی ایران کار کند زیرا از سوی آمریکایی‌ها تنبیه می‌شد و از همین رو خیلی‌ها مراودات خود را با جاده مخصوصی‌ها قطع کردند که در راس آنها رنوی فرانسه بود. این شرکت تا جایی که توانست در خودروسازی ایران ماند اما وقتی با تحریم و تهدید آمریکایی‌ها روبه‌رو شد، چاره‌ای جز تعلیق فعالیت‌هایش در ایران نیافت. 

هرچه بود، دولت یازدهم در اولین اقدامات سیاسی خود توانست بر سر مسائل هسته‌ای با غرب به توافق برسد و در نتیجه آن، تحریم علیه خودروسازی ایران لغو شود. با لغو تحریم‌ها، خودروسازان بزرگ دنیا برای ورود به ایران اعلام آمادگی کردند و حالا نیز خبر می‌رسد توافقات خوبی میان خودروسازان ایرانی و شرکت‌های معتبر خارجی صورت گرفته است. البته فعلا این چینی‌ها هستند که به توافقاتی جدی با خودروسازان ایرانی دست یافته‌اند، اما آن طور که مسوولان وزارت صنعت می‌گویند، گزینه‌های معتبری برای همکاری‌های مشترک، روی میز خودروسازان کشور است. به اعتقاد کارشناسان، حضور بزرگان خودروساز جهان در ایران کمک بسیار زیادی به خروج صنعت خودرو کشور از بحران خواهد کرد و حتی مقدمات پیشرفت و نزدیک شدن به تکنولوژی روز دنیا را نیز برای آبی و نارنجی‌های جاده مخصوص فراهم خواهد آورد.

از طرفی اما، تولید خودرو نیز کمی رونق گرفته و فضای سیاسی و اقتصادی کشور نیز به ثباتی نسبی رسیده و از همین رو است که کارشناسان به آینده صنعت خودرو در سال آینده امیدوارند. به گفته آنها، نه تنها روند تشدید بحران در «جاده مخصوص» متوقف شده، بلکه سال آینده سال رشد تولید و همکاری‌های جدید صنعت خودرو ایران خواهد بود. به اعتقاد کارشناسان، سال 93 با افزایش تیراژ خودروهای داخلی همراه است هرچند نباید انتظار داشت که رکورد تولید یک میلیون و 640 دستگاهی سال 90 به این زودی‌ها تکرار شود.

با وجود آنکه گمانه‌زنی کارشناسان از بهتر شدن اوضاع تولید صنعت خودرو کشور طی سال 93 حکایت می‌کند، خودروسازان معتقدند «بی‌پولی» همچنان بزرگ‌ترین مشکل و مانع بر سر راه تولید خودرو طی سال آینده خواهد بود. گویا دولت نیز فعلا و با هدف کنترل نقدینگی و تورم، قصدی برای شارژ مالی خودروسازان ندارد و اگر این گونه باشد، صنعت خودرو کار بسیار سختی برای افزایش تیراژ خود در سال پیش رو خواهد داشت. البته قرار است چندین محصول جدید به خطوط تولید خودروسازان اضافه شود که اگر این اتفاق سر وقت رخ داده و طبق برنامه پیش برود، می‌توان به افزایش تیراژ و تنوع خودروسازان کشور امیدوار بود. باید منتظر ماند و دید سال آینده که اتفاقا سال «اسب» نام دارد، اسب خودروسازان زین می‌شود و می‌تازد یا همچنان آهسته آهسته قدم خواهد زد؟