ایران؛ بزرگترین آزمایش برای روابط اوباما و اسرائیل

فرارو- شش ماه پس از آنکه باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا طی سفری به اسرائیل روابط تیره و تار با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیری این رژیم را بهبود بخشید، این دو مقام با بزرگترین آزمایش اینکه آیا می توانند با هم کار کنند یا خیر روبرو هستند و در حال حاضرمخاطرات بسیاری در این میان وجود دارند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از رویترز، اقدامات دیپلماتیک حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران باعث شکاف ناگهانی در روابط کاخ سفید و دولت نتانیاهو شده است. نحوه پاسخگویی آنها می تواند پیامدهای گسترده ای برای میراث سیاسی آنها و ثبات آتی خاورمیانه داشته باشد.

نشست روز دوشنبه کاخ سفید میان رهبران آمریکا و اسرائیل درست سه روز بعد از تماس تلفنی تاریخی اوباما و روحانی که مهم ترین تماس میان دو کشور طی سه دهه اخیر بوده، شاید مهمترین برخورد اوباما- نتانیاهو را شکل دهد. اوباما و نتانیاهو در تلاش برای رسیدن به وحدت از تکرار برخوردهای قبلی اجتناب خواهند کرد. اما پشت درهای بسته، تفاوت های آنها در مورد ایران می تواند برقراری ارتباط را سخت کند.

نتانیاهو که از حرکت آمریکا برای برقراری ارتباط با ایران عصبانی است و تردید عمیقی نسبت به روحانی دارد، در دیدار خود با اوباما وی را تحت فشار قرار خواهد داد تا گام ها و خط قرمزهای مشخصی تعیین کند تا مانع از آن شود که تهران از گفتگوها برای وقت کشی و همزمان توسعه تسلیحات هسته ای استفاده کند.

نتانیاهو روز شنبه پیش از سفر به واشنگتن در فرودگاه تل آویو گفت: «من حقیقت را خواهم گفت. واقعیات باید در برخورد با صحبت های شیرین و هجوم لبخندها، بیان شوند.»

اوباما نتانیاهو را وادار خواهد کرد که زمان لازم برای آزمایش نیات روحانی را به وی بدهد و درعین حال تلاش خواهد کرد که اسرائیل را نسبت به عدم لغو تحریم ها پیش از موعد مقرر مطمئن کند. با این حال به گفته منابع نزدیک به کاخ سفید، احتمالا اوباما در برابر فشارهای اسرائیل برای تعیین یک زمان محدود و مشخص جهت بکارگیری دیپلماسی به منظور دستیابی به توافق با ایران مقاومت خواهد کرد.

مسئله مهمی که مطرح می شود اجرای اقدام نظامی در صورتی است که دیپلماسی برای ممانعت از آنچه اسرائیل و غرب توسعه تسلیحات هسته ای می خوانند و ایران بارها آن را رد کرده است، شکست بخورد. برخی مقامات اسرائیل شک دارند که اوباما پس از عقب نشینی از تهدید حمله به سوریه به دلیل استفاده از تسلیحات شیمیایی، جرات حمله به ایران را دارد یا خیر.

الیوت آبرامز، مسئول خاورمیانه در شورای ملی امنیت کاخ سفید در اینباره گفت: «به طور کلی این امر نشان می دهد که برای رئیس جمهوری آمریکا تمام گزینه ها با ایران روی میز نیست.»

مسائل پیچیده تر دیگر تلاش دوباره اوباما برای دستیابی به توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین در مذاکراتی است که  اوایل سال جاری میلادی آغاز شد. انتظار می رود دیپلماسی خاورمیانه در نشست روز دوشنبه بیش از آنچه گمان می شد مورد توجه قرار گیرد، به خصوص پس از آنکه اوباما این امر را در کنار مسئله ایران به عنوان یکی از اولویت های اصلی خود در سخنرانی روز سه شنبه در سازمان ملل مطرح کرد.

نتانیاهو در مذاکرات خود هر خلق و خویی خواهد داشت، جز خلق و خوی آشتی جویانه. یکی از مقامات اسرائیل به طور خصوصی عنوان کرد که اوباما «مسئله فلسطین را مطرح می کند تا حمایت جهان عرب سنی را داشته باشد» و با ایران عمدتا شیعه نشین پل ارتباطی می زند.

اوباما و نتانیاهو برخوردهای سخت بسیاری داشته اند، از جمله زمانیکه نتانیاهو رئیس جمهوری آمریکا را در مورد تاریخ یهودیان مورد خطاب قرار داد. وی چندی بعد بدون هیچ پنهان کاری از علاقه خود به میت رامنی، رقیب اوباما که در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته از وی شکست خورد، خبر داد.

اوباما در نخستین سفر خود پس از انتخابات به اسرائیل سفر کرد تا روابط با نتانیاهو را بازسازی کند. با وجود آنکه شاید اوباما نتوانسته باشد قلب مردم اسرائیل را مانند بیل کلینتون در دهه 1990 میلادی به دست آورد، اما سوء ظنی که از زمان سخنرانی سال 2009 وی در مورد جهان اسلام ایجاد شده بود را تا حدودی برطرف کرد.

آرون دیوید میلر، مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا که در حال حاضر در مرکز وودرو ویلسون در واشنگتن فعال است در این باره می گوید: «اوباما روابط بسیار ناکارآمدی با نتانیاهو داشته اما آنها توانسته اند بر آن غلبه کنند. این ایده که وی حالا مخاصمه با اسرائیل را برگزیند، غیرممکن است. آنها به دنبال زمینه های مشترک خواهند بود.»

با وجود اینکه کاخ سفید برای مقامات اسرائیل این احترام را قائل شد که پیش از تماس تلفنی روز جمعه با روحانی، اسرائیل را در جریان بگذارد، این اوباما مطمئنا بر نگرانی های اسرائیل در مورد دورنمای تشنج زدایی ایران- آمریکا می افزاید. اوباما روز جمعه با تاکید بر اینکه هیچ اقدامی در جهت به خطر انداختن اسرائیل انجام نخواهد داد، به این نگرانی های نتانیاهو پاسخ داد.

توانایی اوباما برای آرام کردن اسرائیل در مورد همراهی با ایران با توجه به نفوذ لابی اسرائیل در واشنگتن و قانون گذاران در هر دو حزب که در دفاع از یک کشور یهودی بسیار سریع هستند، محدود است.

تهدید معتبر نظامی
نتانیاهو به دنبال تعهد اوباما به مقابله با تهران با یک «تهدید معتبر نظامی» در صورت شکست دیپلماسی خواهد بود. اوباما تاکید کرده که بلوف نمی زند اما آنقدر که نتانیاهو می خواهد صریح نبوده است. یکی از مقامات دولت اوباما با اشاره به اینکه آمریکا احتمالا این بار، دستکم در جلسه خصوصی صریح تر خواهد بود گفت که دو طرف بر «خط قرمزها» برای جلوگیری از توسعه تسلیحات هسته ای در ایران تمرکز خواهند کرد. اوباما زمان طولانی است که در برابر درخواست اسرائیل برای تعیین یک اولتیماتوم مشخص برای ایران مقاومت کرده و دلایل اندکی وجود دارد که وی حالا دست به چنین اقدامی بزند.

اوباما در حالیکه سال دوم دور دوم ریاست جمهوری خود را می گذراند، احتمالا ایجاد روابط حسنه با ایران پس از چند دهه بیگانگی را به عنوان بخشی از میراث سیاست خارجی خود می بیند، به خصوص در زمانیکه به دلیل واکنشش نسبت به جنگ داخلی سوریه و تصاحب نظامی مصر با انتقادات بسیاری روبرو است.

اما اگر همانطور که مقامات اسرائیل اشاره می کنند، معلوم شود که ایران به دنبال خریدن زمان بوده، اوباما باید متوجه آسیب ناشی از این مسئله باشد.