اولین آمار مطرح شده از سوی رييسجمهور منتخب در مجلس به چالش جدی میان دولت روحانی و دولت احمدینژاد تبدیل شد. از روزی که حسن روحانی آماری در خصوص میزان اشتغال در سالهای اخیر مطرح کرد، مقامات دولت احمدینژاد در پی پاسخگویی و دفاع از خود برآمدهاند. در تازهترین اظهارنظرها دیروز وزیر کار نیز نسبت به مساله واکنش نشان داده و رقم اشتغالزایی در دولتهای نهم و دهم را 7 میلیون فرصت شغلی عنوان کرد .
شبهه در خصوص میزان واقعی اشتغالزایی خالص در دولت نهم و دهم، نخستین بار، چند ماه قبل و در 25 فروردین 92 در برنامه تلويزيوني«پایش» توسط مسعود نیلی مطرح شد، در این برنامه مسعود نیلی برای اولین بار به عدد جنجالی 14 هزار اشتغالزایی خالص سالانه طی سالهای اخیر اشاره کرد.
نتایج آمارهای ارائه شده توسط نیلی که از گزارشهای رسمی مرکز آمار ایران و مقایسه نرخ اشتغال خالص در گزارش سرشماری نفوس و مسکن سال 85 با سال 90 بهدست آمده بود، با تکذیب از سوی مسوولان دولتی و مقامات وزارت کار روبهرو شد. بر اساس آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار در گزارشهای مربوط به سرشماری نفوس و مسکن، در فاصله زمانی 85 تا 90 تنها حدود 70 هزار نفر به رقم خالص اشتغال افزوده شده است که با تقسیم این عدد در 5 سالی که بازه زمانی این سرشماری است، رقم سالانه 14 هزار اشتغالزایی خالص به ازای هر سال بهدست میآید. رقم اشتغالزایی که البته مسوولان دولتی آن را منکر شدند.
نخستین واکنشها به رقم واقعی اشتغالزایی در 25 فروردین 92 در برنامه پایش توسط مسعود نیلی مطرح شد. در این برنامه مسعود نیلی با ارائه نمودارهایی، میزان اشتغال ایجاد شده در دولتهای قبلی را با دولت فعلی مقایسه کرد و برای اولین بار به عدد جنجالی 14 هزار اشتغالزایی خالص سالانه طی سالهای اخیر اشاره کرد.
وزارت کار به اظهارات نیلی پاسخهایی داد، واکنش وزارت کار چند وجه داشت، در یک وجه از این واکنش وزارت کار ارقامی پراکنده در خصوص اشتغال ایجاد شده توسط دولت ارائه داد، در بخش دیگری از پاسخ خود وزارت کار تخمینی در خصوص فرصتهای شغلی ایجاد شده ارائه كرد که بر آمارهای مرکز آمار ایران در خصوص نرخ بیکاری، درصد جمعیت فعال و نرخ مشارکت اقتصادی مبتنی بود و در آخرین وجه پاسخهای خود به اظهارات نیلی وزارت کار صحت و اعتبار آمارهای مرکز آمار ایران را زیر سوال برد.
معیارهای دوگانهاما نكته اصلي پاسخ وزارت کار به اظهارات نیلی در پاسخی بود که از طریق تخمین و بررسی آمارهای مرکز آمار به آن دست یافته بود، آمارهایی که در ماههای قبل و بعد از این اظهارات به کرات توسط مسوولان این وزارتخانه زیر سوال رفتند. در حقیقت وزارت کار مدعی شد که با در نظر گرفتن این که نرخ بیکاری در طول این دوره افزایش قابلتوجهی نداشته است، اشتغالزایی دولت نمیتوانسته این چنین ناچیز باشد و به عبارتی با استناد به آمارهای مرکز آمار ایران باید چیزی در حدود 2.5 میلیون فرصت شغلی ایجاد شده باشد تا نرخ بیکاری در رقم فعلی آن محقق شود.
این استناد به آمارهای مرکز آمار و تخمین فرصتهاي شغلی ایجاد شده بر اساس آن در حالی صورت پذیرفت که علی اکبر لبافی معاون توسعه اشتغال وزارت کار به کرات در اظهارات خود آمارهای مرکز آمار در خصوص بیکاری و اشتغال را زیر سوال برده بود، وی در اظهارات خود تاکید کرده بود که به مرکز آمار پیشنهاد شده آمار و نرخ بیکاری را که در قالب نمونه آماری ارائه میشود، راستیآزمایی کند.
وی همچنین گفته بود خود اظهاری روش مناسب و مبنای دقیقی برای گزارش نیست. وی در سخنان خود تاکید کرده بود که لازم است صحت آمارهای مرکز آمار به تایید مجدد برسد، همچنین نکته قابلتوجه دیگر این است که آمارهای مورد استناد مسعود نیلی نه نمونه گیریهای فصلی مرکز آمار در خصوص نرخ بیکاری و اشتغال بلکه نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 90 و مقایسه آن با سال 85 بوده است که به لحاظ دقت آماری بسیار معتبرتر از نمونهگیری است.
اظهارات روحانی و واکنشهای تازهچندی قبل ريیسجمهور منتخب، حسن روحانی، در جریان حضور خویش در مجلس به آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار که پیش از این توسط مسعود نیلی در برنامه پایش منتشر شده بود، اشاره کرد و گفت: از سال 85 تا 90 رقم شاغلان سالانه 14 هزار نفر بوده است. این آمار اشتغال سالهای اخیر کشور ما است. همین ارقام به اختصار کافی است که شرایط کشور ما را نشان دهد.
اظهارات ريیسجمهور منتخب البته بی بازخورد نبود، به فاصله یک روز معاون ريیسجمهور با انتقاد از اظهارنظر اخیر ريیسجمهور منتخب مبنی بر ایجاد سالانه تنها 14 هزار شغل در طول فعالیت دولت نهم و دهم از ارائه گزارش کامل اشتغالآفرینی دولت احمدینژاد تا چند روز آینده توسط وزارت کار خبر داد. میر تاجالدینی گفت: در جلسه هیات دولت هر یک از وزرا اطلاعات صریح و روشنی درباره میزان اشتغال ایجاد شده در حوزه کاری خود ارائه کردند.
وی همچنین تاکید کرد: گزارشي درباره عملکرد دولت در حوزههای مختلف آماده شده است که منتشر میشود و به عنوان سند باقی میماند. میر تاجالدینی در این گفتوگو اظهار کرد: برخی گفتهاند در دولتهای نهم و دهم به طور میانگین سالانه 14 هزار شغل ایجاد شده است، در حالی که این آمار از اشتغالزایی در استانهای کوچک ما نیز کمتر است به طوری که در برخی استانها سالانه 100 هزار شغل ایجاد شده است، نمیدانم چرا برخی این آمارها را ارائه کردهاند.
یک روز بعد از اظهارات میر تاجالدینی، رحیمی معاون اول ريیسجمهور نیز نسبت به اظهارات روحانی واکنش نشان داد و گفت این روزها عملکرد شورا را ضعیف و آمار اشتغال را بسیار پایین اعلام کردهاند، تنها کمیته امداد ظرف دوسال اخیر 600 هزار فرصت شغلی ايجاد کرده است، روز گذشته نیز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: در زمان فعالیت دولتهای نهم و دهم 7 میلیون شغل در کشور ایجاد شد، وی همچنین حمایت از بنگاههای زودبازده اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار را از جمله رویکردهای اصلی دولتمردان ذکر کرد.
تنها فرض ممکنبرخی کارشناسان بر این نکته تاکید میکنند که رقم اشتغالزایی مورد نظر تنها در صورتی میتواند با آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار در خصوص رقم اشتغال خالص سرشماری نفوس و مسکن به نوعی بهسازگاری برسد که چیزی در حدود 5.2 میلیون فرصت شغلی که دولت ادعا دارد ایجاد کرده است، به صورت همزمان از بین رفته باشند، به عبارتی فرآیند تخریب فرصتهای شغلی، سبب خنثی شدن تاثیر فرصتهای شغلی ایجاد شده در رقم اشتغال خالص شود، فرضی که بدون شک با در نظر گرفتن رقم بسیار بزرگ 5.2 میلیون فرصت شغلی، بسیار بعید به نظر میرسد.