سوریه؛ سلاح‌شیمیایی مخالفان و چالش آمریکا

فرارو- دولت اوباما تلاش بسیاری کرد تا خود را از مخمصه «خط قرمز» آمریکا در صورت استفاده دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی رها کند و به نظر می رسید که واقعاً خلاص شده است. بر اساس گزارش رویترز، بازرسان حقوق بشر سازمان ملل مدارکی یافته اند دال بر اینکه نیروهای مخالف دولت سوریه از گاز سارین استفاده کرده اند- مسئله ای که اگر تایید شود رویکرد مطالعاتی رئیس جمهوری آمریکا نسبت به درگیری های سوریه را توجیه خواهد کرد و فشارهای سیاسی اعمال شده بر وی در خصوص واکنش سریع به وقایع سوریه را کاهش خواهد داد.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، کارلا دل پونته، دادستان ارشد دادگاه کیفری بین‌المللی و مسوول کمیته مستقل تحقیقات وابسته به سازمان ملل درباره نقض حقوق بشر در سوریه در مصاحبه با شبکه ایتالیایی RSI اعلام کرد: «اطلاعات و شواهدی که اعضای کمیته بین‌المللی در دیدار با پزشکان متخصص و آسیب دیدگان جمع‌آوری کرده‌اند، نشان می‌دهد که از گاز اعصاب سارین در سوریه استفاده شده است.» پونته در ادامه تاکید کرد: «براساس شواهد به دست آمده مخالفان مسلح در سوریه با به کارگیری گاز سارین از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده‌اند نه دولت سوریه.»

در 25 آوریل سال جاری، زمانیکه دولت اوباما با اکراه اذعان کرد که به احتمال زیاد رژیم سوریه از تسلیحات شیمیایی استفاده کرده است، به نظر می رسید رئیس جمهوری آمریکا خود را در مخمصه انداخته است. باراک اوباما در آگوست سال 2012 اعلام کرد که استفاده از عوامل شیمیایی «خط قرمز» مداخله ایالات متحده در درگیری های سوریه است و پس از آن تاکید کرد که چنین مسئله ای منجر به «تغییر بازی» خواهد شد.

چگونگی واکنش دولت اوباما در صورت عبور سوریه از این خط قرمز هرگز تصریح نشد اما بسیاری از کارشناسان مشارکت بیشتر آمریکا چه از طریق تجهیز کردن مستقیم مخالفان یا اعلام منطقه پرواز ممنوع را پیش بینی کردند. در نهایت رئیس جمهوری آمریکا طی ماه دسامبر هشدار داد: «اگر اشتباه فاجعه آمیز استفاده از این سلاح ها را مرتکب شوید، باید منتظر پیامدهای آن باشید و مسئولیت آن را بپذیرید.»

اما زمانیکه انگلیس، فرانسه و اسرائیل مدعی شدند رژیم سوریه به واقع از این خط قرمز عبور کرده، واکنش کاخ سفید بسیار محتاطانه بود. حتی پس از آنکه سرویس اطلاعات آمریکا طی نامه ای به کنگره تاکید کرد که نیروهای وفادار به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از تسلیحات شیمیایی- در ابعاد کوچک- استفاده کرده، رئیس جمهور آمریکا مصمم بود که پیش از هرگونه اقدامی، تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد.

اوباما در کنفرانس خبری 30 آوریل که طی آن مسئولیت خط قرمز آمریکا را به جامعه جهانی نیز نسبت داد، تاکید کرد که نباید بدون مدارک محکم و قانع کننده، عجولانه قضاوت کرد. وی گفت: «زمانیکه گفتم استفاده از تسلیحات شیمیایی منجر به تغییر بازی خواهد شد، روی صحبتم تنها با آمریکا نبود... استفاده از تسلیحات شیمیایی باعث تغییر بازی، نه تنها برای آمریکا که برای جامعه بین المللی خواهد شد.»

علیرغم تمام تلاش ها برای کمرنگ کردن این خط قرمز—که گزارش روز شنبه نیویورک تایمز تاکید داشت هرگز رئیس جمهوری آمریکا را در دام «هرگونه اقدام از پیش تعیین شده» گرفتار نخواهد کرد—کاخ سفید اعلام کرد که موضع خود در مورد مسلح کردن مخالفان اسد را مورد بازبینی قرار داده است؛ گزینه ای که دستکم اوباما را از اتهام تحریک کردن کشورهایی مانند ایران و کره شمالی علیه ایالات متحده دور نگه داشت.

گزارش جدید سازمان ملل به دولت آمریکا این فرصت را می دهد که برنامه های خود در مورد مسلح کردن مخالفان سوری را به تعویق بیاندازد. در غیر این صورت این سوال مطرح می شود که آیا ایالات متحده مخالفانی را مسلح خواهد کرد که قوانین بین المللی را نقض می کنند؟ حتی اگر مشخص شود که مدارک به دست آمده نامعتبر هستند- مسئله ای که دان مورفی از نشریه کریستین ساینس مانیتور آن را کاملاً محتمل ارزیابی کرده- باز هم تاکیدی بر روایت دولت اوباما از تاثیر تصمیم عجولانه است که خواستار رویکردی عملی و شمرده در مورد بحرانی شده که ابعادش هر روز مبهم تر می شود.