جایگاه ترکیه در ستیز ایران و امریکا

به گزارش سرویس بین الملل فرارو ، روزنامه ی اینترنشنال هرالد تریبیون ، در مقاله ای تحلیلی ، نقشی را که ترکیه می تواند در جنگ احتمالی و ستیز امریکا علیه ایران ایفا کند مورد بررسی قرار داده است.
مقاله را در زیر بخوانید:

اگر قرار باشد واشنگتن در تلاش خود براي متوقف كردن برنامه هسته اي ايران يك راه حل نظامي را دنبال كند، تركيه – تنها كشور عضو ناتو كه داراي مرز مشترك با ايران است – بايد بخشي از برنامه ريزي آن باشد. به همين صورت، اگر قرار باشد ايالات متحده و متحدان اروپايي آن تحريم هاي اقتصادي شديدتري عليه ايران اعمال كنند، آنكارا بايد نقشي كليدي ايفا كند زيرا بخش عمده تجارت ايران با اروپا از تركيه عبور مي كند.

در ظاهر امر، به نظر مي رسد كه تركيه در رابطه با ايران همراه با غرب است. ولي موضع تركيه در مورد ايران اكنون بسيار مشابه با موضع آن در ايام منتهي به جنگ عراق در سال 2003 است. عوامل ويژه اي كه به تصميم تركيه براي مخالفت با جنگ منجر گرديد، بار ديگر ظاهر مي شود و مخالفت با برنامه هاي آمريكا براي برخورد با برنامه هسته اي ايران چه از طريق تحريم ها و چه از طريق اقدامات نظامي بار ديگر در حال ظهور است.

در سال 2003، مردم تركيه اطلاع چنداني در رابطه با نزديك شدن به جنگ عراق نداشتند. در آن زمان، ايالات متحده از پايگاه اينچرليك تركيه براي بمباران دفاع هوايي صدام حسين استفاده مي كرد. در همين حال، تركيه به خاطر كشمكش هاي داخلي به منظور حفظ سكولاريسم در درون دولت، فلج شده بود. اگر روزنامه هاي تركيه در آن روزها را بخوانيد، هرگز حدس نخواهيد زد كه ايالات متحده در صدد اشغال يكي از كشورهاي همسايه تركيه و تغيير آن كشور همسايه براي هميشه بوده است.

پنج سال بعد – احساسي آشنا وجود دارد. تركيه بار ديگر بر سر كشمكش بين سكولاريست ها و حزب حاكم عدالت و توسعه (آ ك پ) دچار فلج سياسي شده است. در نتيجه، رسانه هاي تركيه تقريبا اصلا به مسائل سياست خارجي و از جمله جاه طلبي هاي هسته اي ايران نمي پردازند. تنش هاي داخلي امكان نفوذ آن مسئله را به درون مباحثات، غير ممكن مي سازد. شايد كه تركيه تا زماني كه ايران در واقع بمب (اتمي) را منفجر كند، متوجه اين مسئله نشوند.

تشابه ديگر بين وضعيت كنوني و رويدادهاي سال 2003 آن است كه دولت آ ك پ براي اين كه از اقدام نكردن گريخته باشد، در هر دو طرف قضيه نقش بازي مي كند. همان گونه كه تركيه در سال 2003 در مورد تشكيل جبهه اي مشترك عليه صدام با ديپلمات هاي آمريكايي مذاكره كرد، در عين حال آ ك پ لفاظي هاي ضد جنگ را در داخل كشور به راه انداخت. به علاوه، چند روز قبل از شروع جنگ، وزير تجارت آ ك پ به بغداد رفت تا يك قرارداد چند ميليارد دلاري را با صدام منعقد كند. در آخر كار، مجلس تركيه با اكثريت اعضاي حزب حاكم آ ك پ به عدم حضور تركيه در جنگ مزبور رأي داد.

اكنون بار ديگر آ ك پ براي شانه خالي كردن از مسئوليت، هر دو طرف قضيه را دارد. اين حزب در حالي كه با اقدام نظامي آمريكا مخالفت مي كند، همچنان خط مشي رسمي خود را موعظه مي كند: "تركيه خواستار يك خاورميانه عاري از سلاح هسته اي است." اين سياست با وجودي كه شروع خوبي دارد ولي به طور ضمني حاكي از آن است كه تسليحات هسته اي اسراييل به اندازه تسليحات هسته اي احتمالي ايران مسئله مي باشد – موضعي كه آنكارا را از هر گونه وظيفه سياسي واقعي نسبت به اروپا و ايالات متحده در برابر ايران معاف مي كند. به علاوه، در زماني كه غرب به اعمال تحريم ها مشغول است، آ ك پ يادداشت تفاهمي را براي 5/3 ميليارد سرمايه گذاري در حوزه گاز پارس جنوبي ايران به امضا رسانده است – اقدامي كه به طور ناخوشايندي مشابه اقدام سال 2003 است.

تشابه ديگر، عدم ارتباط آمريكا با ترك ها است. در سال 2003، ترك ها بيهوده انتظار داشتند كالين پاول وزير خارجه آمريكا به آنكارا بيايد و قول بدهد كه جنگ عليه صدام موجب تجزيه عراق و تشكيل يك دولت مستقل كرد نخواهد شد.

اكنون، ديپلمات هاي با تجربه در وزارت خارجه تركيه نمي توانند پيش بيني كنند كه برنامه آمريكا براي برخورد با ايران از امروز به فردا به چه صورت خواهد بود. و مانند سال 2003، آنكارا اميدوارانه منتظر است يك سياستمدار ارشد آمريكايي برنامه هاي واشنگتن را براي آنها توضيح دهد.

ولي در عين حال يك تفاوت بين سال 2003 و 2008 وجود دارد: نقش ارتش تركيه. در ايام منتهي به جنگ عراق، دعواي بين دولت و ارتش تركيه موضوع را براي ايالات متحده پيچيده كرد. نه آ ك پ و نه ارتش نمي خواستند در تصميم گيري براي ورود كشورشان به جنگ مسئوليت را قبول كنند. ثابت شد كه اين طرز فكر يك اشتباه مهلك براي ارتش بود زيرا واشنگتن آن را بي ربط دانست و در تركيه تصويري بدون قدرت از آن ايجاد شد.

ارتش پس از خارج شدن از بحث سياست خارجي در سال 2003 محبوبيت خود را از دست داد همان گونه كه در انتخابات جولاي 2007 نيز چنين شد. امروز، اين ارتش در بي نظمي به سر مي برد.

اين وضعيت موجب مي شود آ ك پ تصميمات مهم را در رابطه با ايران به عهده بگيرد. آ ك پ با راه حل نظامي براي جاه طلبي هاي هسته اي ايران و همچنين با اقدامات غير نظامي مانند تحريم هاي شديد اقتصادي مخالف است. به خاطر نزديك شدن آ ك پ به تهران از سال 2003 تا كنون، خط مشي رسمي در آنكارا به اين صورت است: "منافع اقتصادي تركيه در ايران مهم تر از آن است كه آن را قرباني كرد."

نزديك شدن اخير آمريكا به آنكارا و حمايت از تلاش هاي تركيه عليه حزب كارگران كردستان براي تغيير رفتار دولت كافي نبوده است. در حالي كه واشنگتن به تركيه اجازه داد اردوگاه هاي تروريستي پ ك ك را در شمال عراق مورد هدف قرار دهد، تهران به عنوان لطفي به تركيه با بمباران اين اردوگاه ها، خطر را براي واشنگتن بيشتر كرده است.

اگر ايالات متحده بر روي همكاري تركيه عليه ايران حساب كرده است، بايد در همين حال مشكل بزرگي را كه در حال پديدار شدن است، مورد بررسي قرار دهد. شايد كه براي واشنگتن خيلي دير شده باشد كه در مورد ايران بر روي تركيه حساب كند.