پس از آنكه ادعاي روزنامه نيويورك تايمز درباره ارائه پيشنهادي 9 مرحله‌ای از سوي ايران از جانب مقام‌هاي ايراني تكذيب شد، روزنامه گاردين انگلیس نيز از طرح پيشنهادهاي تازه‌اي ميان طرف‌هاي غربي و ايران خبر داده است.
بر اساس گزارش اين روزنامه پيشنهادي از سوي غربي‌ها پيش روي ايران قرار گرفته كه بنابر آن وعده كاهش موقت و محدود تحريم‌هاي غرب براي تشويق ايران به متوقف كردن فعاليت‌هاي غني‌سازي‌اش پيش روي مسوولان ايراني قرار گرفته است. همزمان با انتشار اين اخبار نيز وزير امور خارجه روسيه از آماده شدن وزيران امور خارجه شش كشور طرف مذاكره با ايران براي دور ديگري از گفت‌وگوها خبر داد.
با اين وجود آنچنان كه از محتواي گزارش گاردين برمي‌آيد و بنابر مواضعي كه اخيرا از سوي مسوولان ايراني و از جمله رييس‌جمهور در راستاي تداوم مذاكرات بعد از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در ايالات متحده اتخاذ شده به نظر مي‌رسد دور بعدي گفت‌وگو‌هاي هسته‌اي به دست کم یک ماه دیگر موكول شود. در اين بين روزنامه گاردين با اشاره به اينكه «قدرت‌های 1+5 پس از برگزاری انتخابات آمریکا دور جدیدی از اقدامات دیپلماتیک را برای حل مساله هسته‌ای ایران آغاز خواهند کرد»، در گفت وگو با مقام‌هاي غربی برخی مفاد بسته پیشنهادی طرف غربی برای مذاکره با ایران در دور بعدی مذاکرات هسته‌ای ایران را مطرح کرد.
در اين گزارش برخلاف ادعاي روزنامه نيويورك تايمز كه خبر از پيشنهاد تعليق تدريجي توليد اورانيوم غني شده در برابر لغو تحريم‌ها مي‌داد، از اينكه غرب براي مجاب ساختن ايران به تعليق غني سازي پيشنهاد برداشتن مرحله به مرحله تحريم‌ها را ارائه كرده، سخن به ميان آمده است. در گزارش نیویورک تایمز سخن از ارائه يك طرح 9 مرحله اي از سوي ايران مطرح شده بود: «اين طرح ضرورتا لغو گام به گام تحريم‌ها را خواستار شده است، در حالي كه ايراني‌ها به كار در يكي از دو سايتي كه در آن غني‌سازي معروف به 20 درصدي انجام مي‌گيرد، خاتمه مي‌دهند.
فقط وقتي ايراني‌ها به گام نهم برسند ـ بعد از لغو همه تحريم‌ها و جريان يافتن دوباره درآمدهاي نفتي ـ «تعليق» توليد اورانيوم با غناي متوسط در سايت زيرزميني موسوم به فردو انجام خواهد گرفت.»
به رغم اين گزارش روزنامه نيويورك تايمز، سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي ادعاي مقامات آمريكايي در مورد پيشنهاد موسوم به طرح 9 گام ايران را تكذيب كرد و گفت: «هيچ‌گونه پيشنهاد جديدي خارج از چارچوب مذاكرات 1+5 در اجلاس اخير سازمان ملل متحد مطرح نشده است و ادعاي برخي رسانه‌هاي آمريكايي در اين رابطه بي‌اساس است.»
مشوق‌هاي تازه غرب
اينك اما روزنامه انگليسي گاردين در گزارشي به يك بسته پيشنهادي «تجدید نظر شده» اشاره كرده است كه در آن کاهش موقت و محدود تحریم‌های فعلی علیه ایران و «انگیزه‌های تشویقی دیگری» برای کاهش غنی‌سازی اورانیوم تهران در نظر گرفته شده است. به گزارش خبرگزاري فارس و به نوشته این روزنامه انگلیسی، در دور جدید مذاکرات تلاش خواهد شد گام‌های لازم برای دستیابی به توافقی که بتواند بی‌اعتمادی طرفین به یکدیگر را که باعث به نتیجه نرسیدن دور پیشین مذاکرات شد از میان بردارد. طبق استدلال این روزنامه انگلیسی در دور پیشین مذاکرات هر کدام از طرفین مذاکره منتظر بودند طرف مقابل ابتدا امتیاز بدهد، اما در طرح جدید امتیازاتی که هر کدام از طرفین در هر گام باید بدهند، مشخص شده است.
بر اساس اين گزارش، یک دیپلمات اروپایی می‌گوید: «ما می‌دانیم که ایرانی‌ها نیاز به چیزی دارند که بتوانند در کشورشان روی آن مانور بدهند؛ ما هم از طرف مقابل تغییر واقعی می‌خواهیم. بنابراین مساله این است که ترتیب این گام‌ها به طور صحیح مشخص شود. دور بعدی [مذاکرات] حول همین موضوع متمرکز است.»
یک دیپلمات غربی دیگر در گفت‌وگو با گاردين اظهار كرد: «در صورتی که ایران آمادگی انجام اقدامات کافی را داشته باشد،[كاهش] تحریم‌ها روی میز خواهد بود. ایران نباید انتظار داشته باشد [گروه 1+5] سرنخ اولیه را بدهد، اما اگر این کشور آماده انجام اقدامات واقعی باشد، ما هم آماده‌ایم پاسخ دهیم.» وی افزود: «اقدامات ما می‌تواند برداشتن تحریم‌ها را هم شامل شود، اما تنها در قبال انجام حرکت‌هایی درست از جانب ایران. تحریم‌ها در تهران اثرگذار هستند و ما اگر پیشرفت‌هایی جدی در زمینه [رفع] نگرانی‌هایمان نبینیم، آنها را بر نخواهیم داشت.» گفته‌هاي اين دپيلمات غربي در حالي صورت مي گيرد كه پيش از اين معاون دبير شوراي عالي امنيت ملي اعلام كرده بود كه ايران در انتظار پاسخ سازنده گروه 1+5 به پيشنهادهاي تفصيلي است كه طي مذاكرات مسكو ارائه شده است. علي باقري اين موضوع را زمينه‌ساز آغاز دور جديد مذاكرات ايران و 1+5 خوانده بود.
گاردین در بخش ديگري از گزارش خود می‌افزاید: برخی از تحلیلگران آمریکایی از موضع غرب در مذاکرات مسکو انتقاد کرده و گفتند ایران وقتی هیچ امیدی به رفع تحریم‌ها نداشت انگیزه‌ای نیز برای دادن امتیاز بر سر برنامه غنی‌سازی‌اش نداشت. جورج پرکوویچ، متخصص هسته‌ای در موسسه «کارنگی برای صلح بین‌المللی» در اين باره استدلال کرد: برای اینکه توافقی صورت بگیرد ایران باید بتواند اگر از پیمان‌شکنی طرف غربی مطمئن شد، غنی‌سازی اورانیوم در سایت فردو را از سر بگیرد و این چیزی بود که در پیشنهادهای غرب اثری از آن نبود. پرکوویچ اضافه مي‌كند: «[فرض کنید] ايران کاملا به این نتیجه رسیده است که آمریکا تقلب خواهد کرد؛ دراين صورت باید مطمئن باشد که می‌تواند به فردو برگردد و فعالیت آن را از سر بگیرد.»
بهترين زمان براي حل مناقشه
در اين شرايط روزنامه گاردين در ادامه گزارش خود می‌افزاید: در صورتی که رویکرد گام به گام اثربخش نباشد احتمالا طرحی جامع و آرمان‌گرایانه ارائه خواهد شد که در آن به ایران اجازه داده خواهد شد تنها تحت نظارت ناظران بین‌المللی سختگیرانه‌تر به غنی‌سازی اورانیوم در سطوح پایین (زیر 5 درصد) ادامه دهد.
مقامات شرکت‌کننده در این مذاکرات می‌گویند پنجره دیپلماسی با ایران بین زمان انتخابات آمریکا و بهار آینده باز خواهد بود. یک دیپلمات غربی در اين باره می‌گوید: «وجود انتخابات ابهام‌های زیادی ایجاد می‌کند اما بعد از ماه نوامبر امور روشن‌تر خواهد شد و این مطمئنا فرصت است.»
همچنين جیم والش، یکی از متخصصان موسسه فناوری ماساچوست می‌گوید: «زمان بین انتخابات آمریکا و انتخابات ایران بهترین و آخرین فرصت برای حل این مناقشه است... من فکر می‌کنم هم ایرانی‌ها و هم آمریکایی‌ها آماده هستند. مساله تنها این است که آیا می‌توان چشم‌اندازها و سیاست‌ها را به گونه‌ای هماهنگ کرد که در این فرصت زمانی کارساز شوند یا خیر.»
ديدگاه متفاوت روسيه
در ميانه اين اخبار وزیر امور خارجه روسیه بار دیگر بر مخالفت کشورش با هرگونه اقدام نظامی علیه ایران تاکید کرد. به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف، تاکید کرد که هر گونه توسل به زور علیه تهران به برچیده شدن گفت‌وگوها درباره برنامه هسته‌ای منجر خواهد شد. لاوروف كه این اظهارات را پس از ارائه گزارشی به مجلس اعیان روسیه مطرح مي‌كرد در ادامه افزود: معاونان وزیران امور خارجه شش کشور (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) در حال آماده شدن برای دور دیگر گفت‌وگوها درباره ایران هستند و روسیه نیز در کنار دیگران برخی ایده‌ها را ارائه می‌کند.
