گفت‌و‌گوي با فتح‌الله مجتبايي

اعتقاد همه اديان بزرگ به آخرالزمان

حتی از نظر اهل تسنن هم منجی در آخرالزمان به‌وجود می‌آید. آنها اعتقاد به مهدی(عج) دارند که در آخرالزمان به‌وجود می‌آید نه اینکه الان هم باشد. اما ما شیعیان معتقدیم حضرت مهدی (عج) از زمانی که تولد یافته، زنده است و همیشه هست تا موقعش برسد که خود را ظاهر کند. منجی از دیدگاه پیروان مسیحیت نیز خود مسیح است که در آخرالزمان ظاهر می‌شود

تاریخ انتشار: ۱۳:۴۸ - ۱۴ تير ۱۳۹۱

حتی از نظر اهل تسنن هم منجی در آخرالزمان به‌وجود می‌آید. آنها اعتقاد به مهدی(عج) دارند که در آخرالزمان به‌وجود می‌آید نه اینکه الان هم باشد. اما ما شیعیان معتقدیم حضرت مهدی (عج) از زمانی که تولد یافته، زنده است و همیشه هست تا موقعش برسد که خود را ظاهر کند. منجی از دیدگاه پیروان مسیحیت نیز خود مسیح است که در آخرالزمان ظاهر می‌شود

فتح‌الله مجتبایی در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. مقدمات ادبیات و علوم رسمی‌را در فراهان اراک فرا گرفت. در سال ۱۳۳۲ از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت و از آن سال تا ۱۳۳۸ در دبیرستان‌های اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبان‌های خارجی اشتغال داشت.

وي در دوران تحصیل خود از محضر استادان بزرگی در داخل و خارج از کشور استفاده نمود و برای آشنایی با عرفان هندی مسافرت‌های متعددی به هند و پاکستان داشت. دکتر مجتبایی درجه دکترای تاریخ ادیان و فلسفه شرق را از دانشگاه هاروارد آمریکا در سال ۱۳۵۰ اخذ كرد و در مرکز مطالعات ادیان جهان آمریکا، تاریخ تطبیقی ادیان را تحصیل نمود. مجتبایی هم اکنون عضو هیات علمی‌بنیاد دايره المعارف بزرگ اسلامی‌است و از وي بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تالیف و ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده‌است.

 اینکه آیا امام زمان ما شیعه ها در بقیه ادیان و مذاهب نیز وجود دارد، اینکه چرا بعضی‌ها اعتقاد دارند اگر زمینه ساز بیشتر شدن فساد و فقر و ... در جامعه شوند، منجی زودتر ظهور پیدا می‌کند، اینکه ما شيعه‌ها اعتقاد داریم امام زمان الان زنده هستند؛ همه و همه باعث شد تا با دکتر «فتح‌الله مجتبایی» استاد ادیان و عرفان به گفت‌وگو بنشینیم.
 
آقای دکتر مجتبایی؛ اگر بخواهید تصویری از یک مرور اجمالی از اعتقاد ادیان مختلف درباره «منجی» و «آخرالزمان» ارائه کنید، چه نکاتی را مورد توجه قرار می‌دهید؟ 
آن دینی که از همه قدیمی‌تر به وجود منجی اعتقاد دارد دین زرتشتی است که پیروانش اعتقاد دارند منجی با عنوان «سوشیانت» می‌آید. بین«میترایی»ها خود «میترا» منجی می‌شود. پیروان دین بودایی نیز اعتقاد به منجی دارند و معتقدند منجی شان به اسم «مایتریا» در آخرالزمان برای نجات عالم ظاهر می‌شود.

 دین «ویشو» هندی نیز منجی دارد که پیروان این دین اعتقاد دارند یکی از تجلیات «ویشو» در آخرالزمان ظاهر می‌شود و عالم را نجات می‌دهد. منجی از دیدگاه پیروان مسیحیت نیز خود مسیح است که در آخرالزمان ظاهر می‌شود. دین یهود هم «مسیحای» دارد.

 اصلا مفهوم مسیح از دین یهود وارد مسیحیت شد. به اعتقاد یهودیان «مسیحای» در آخرالزمان می‌آید و آنها را نجات می‌دهد.
 
آیا ادیانی وجود دارند که پیروان آنها اعتقادی به منجی و آخرالزمان نداشته باشند؟ 
تقریبا همه ادیان بزرگ به «منجی» و «آخرالزمان» اعتقاد دارند اما ادیان کوچک‌تری در آفریقا و آسیا هستند که اعتقادی به‌وجود منجی ندارند.
 
شیعه اعتقاد دارد که امام زمان (عج) حتی در زمان غیبت نیز زنده است. آیا منجی در ادیان و مذاهب دیگر نیز زنده است؟
خیر، به اعتقاد ادیان دیگر، منجی زنده نیست. به اعتقاد آنها منجی در آخرالزمان به وجود می‌آید. حتی از نظر اهل تسنن هم منجی در آخرالزمان به‌وجود می‌آید. آنها اعتقاد به مهدی دارند که در آخرالزمان به‌وجود می‌آید نه اینکه الان هم باشد.

اما ما شیعیان معتقدیم حضرت مهدی (عج) از زمانی که تولد یافته، زنده است و همیشه هست تا موقعش برسد که خود را ظاهر کند.
 
آیا اینکه شیعه معتقد است حضرت مهدی(عج) حتی در غیبت هم زنده است اما سایر ادیان و اهل تسنن اعتقاد دیگری دارند، حامل تحلیلی فلسفی است؟

خیر، تحلیل فلسفی ندارد. سابقه تاریخی دارد. ولی مسئله «انتظار» است. انسان با امید و انتظار زنده است. انسان معتقد است حیات این جهانی، ابدی نیست و یک وقتی به پایان می‌رسد و وقتی به پایان رسید باید یک شرایط و یک نوع وجود دیگری در یک عالم دیگری ظاهر شود. این عالم پر از پلیدی ها و مشکلات و کارهای اهریمنی است که باید دنیا از این آثار و علائم اهریمنی و شیطانی پالوده و پاک شود.

اگر انسانی در زمان حاضر بخواهد مهدوی باشد باید چه کار کند؟
مهدویت در هر دینی است. به احکام و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی همان دین درست عمل کند. فرقی نمی‌کند، همه ادیان برای این هستند که انسان به سمت فلاح و رستگاری برود.

چرا برخی اعتقاد دارند اگر برای فقر و فساد و ... در جامعه زمینه سازی کنند يا فساد کل زمین را بگیرد، امام زمان(عج) زودتر ظهور می‌کند؟
نه، اینها تعجیل نمی‌آورد. ظهور امام زمان یک حرکتی است که باید دوره خود را طی کند. شما نمی‌توانید فساد کنید که او زودتر ظهور کند.

پس آیا این اعتقادات و حساب و کتاب ها انحرافی است؟
نه، انحرافی نیست. در شرایطی ممکن است کسی چنین اعتقادی داشته باشد. اینها حساب خودش را دارد، دنیا حساب خودش را دارد و خدا حساب کار خودش را دارد. آن موقع که لازم باشد این کار را می‌کند و غیبت امام زمان‌(عج) پایان می‌یابد.

روزگاری بوده که فساد هم خیلی زیاد بوده اما حضرت مهدی (عج) ظهور هم نکرده است. خودش حساب خودش را دارد. حسابش با کل عالم هستی است. مسئله زمان است، خداوند که نمی‌تواند احکام خودش را تغییر دهد برای اینکه من و تو بخواهیم فساد کنیم تا امام زمان (عج) بخواهد زودتر ظهور کند.

 ظهور امام زمان (عج) حساب خودش را دارد. مشیت الهی است که حاکم بر این جریان است.

نظرتان را درباره ماجرای نوستراداموس که مدعی شده بود سال 2012 آخرالزمان می‌شود، بفرمایید.
اینها شوخی است، به این حرف ها اعتماد نداشته باشید.

منبع: تهران امروز



پرطرفدارترین عناوین