bato-adv
کد خبر: ۱۱۵۹۷۴

مرگ شاهزاده "مشت آهنین" و بحران جانشینی در آل‌سعود

امیر نایف مرد امنیتی عربستان سعودی هنوز طعم ولیعهدی را کامل نچشیده بود که از دنیا رفت تا حساسیت های بین المللی را درباره آینده ثروتمند ترین و بسته ترین کشور خاورمیانه بیش از پیش افزایش دهد.
تاریخ انتشار: ۱۳:۴۱ - ۲۸ خرداد ۱۳۹۱
فرارو- امیر نایف مرد امنیتی عربستان سعودی هنوز طعم ولیعهدی را کامل نچشیده بود که از دنیا رفت تا حساسیت های بین المللی را درباره آینده ثروتمند ترین و بسته ترین کشور خاورمیانه بیش از پیش افزایش دهد.

به گزارش فرارو، امیر نایف، ولیعهد عربستان سعودی روز گذشته در سن 88سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت. امیر نایف، برادر ناتنی ملک عبدالله پادشاه کنونی عربستان سعودی بود و به مدت سی و هفت سال مقام وزارت کشور را نیز به عهده داشت. رسانه‌های دولتی عربستان گفته‌اند که امیر نایف در "خارج از این کشور" درگذشته است.

مرگ ولیعهد عربستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امیر نایف پسر بیست و سوم ملک عبدالعزیز، بنیانگذار عربستان سعودی بود و از ششم آبان سال گذشته، پنج روز پس از مرگ برادر تنی‌اش، امیر سلطان، به مقام ولیعهدی منصوب شده بود.

او تحصیلات خود را در مدرسه دربار سلطنتی به پایان رساند و به حکم پدرش، فرماندار منطقه ریاض شد و پس از آنکه هجده سال در این سمت باقی ماند، معاون وزیر کشور و چهار سال بعد، وزیر کشور شد و تا پایان عمر در این مقام باقی ماند.

امیر نایف به عنوان مسئول امنیت عربستان سعودی، از پرنفوذترین مقامات این کشور و منطقه خاورمیانه بود، به ویژه پس از حادثه یازدهم سپتامبر که عربستان سعودی در کنار آمریکا، در خط مقدم "جنگ با تروریسم" قرار گرفت، بر اهمیت امیر نایف، بیش از پیش افزوده شد.

او همچنین به محافظه کاری و مخالفت با اصلاحات سیاسی و اجتماعی در کشورش شهرت داشت، همواره با انتخابات و تشکیل مجلس قانونگذاری انتخابی و همچنین اعطای حقوق سیاسی و اجتماعی به زنان مخالفت می ورزید. او در مسائل داخلی عربستان سیاست مشت آهنین را در پیش گرفته بود. نایف در مسئل منطقه ای نیز به مخالفت های صریع با سیاست های ایران می پرداخت.

از زمانی که او ولیعهد شد، میدان را برای سرکوب مخالفان در بحرین باز کرد. او در ماجرای مناقشه اخیر ایران و امارات بر سر جزایر سه گانه انتقادات شدیدی را  متوجه ایران کرد. نایف در اردیبهشت ماه گفت که "موضع مملکت سعودی در محکومیت برخورد غیرقابل قبول کشور همسایه، ایران، در نادیده گرفتن حقوق مشروع امارات متحده غربی در مورد این سه جزیره" را بار دیگر مورد تاکید قرار می دهد.

او در سخنان خود در اجلاس وزیران کشور شورای همکاری خلیج فارس آنچه را که نقش ایران در ناآرامی های بحرین و ادامه اعتراضات شیعیان این کشور خواند، هم مورد انتقاد شدید قرار داد.

امیر نایف با تفکر بنیادگرا و پیروی سرسختانه از اندیشه سلفی، آشکارا با اعطای آزادیهای سیاسی و اجتماعی با زنان و تشکیل مجلس قانونگذاری انتخابی مخالفت می ورزید، بر اجرای سختگیرانه احکام شرع، آن هم با بینشی بنیادگرایانه اصرار می ورزید و پلیس امر به معروف و نهی از منکر را که نارضایتی زیادی برانگیخته بود تقویت می کرد.

با سالخورده تر شدن برادر حاکمش، ملک عبدالله، نقش او در سیاستگذاری‌های عربستان سعودی پررنگ تر شد و به همان اندازه که ملک عبدالله کوشید چهره فرمانروایی میانه رو و معتدل از خود ترسیم کند، امیر نایف چنان شهرتی برای خود به هم زد که آنانی که نگران روزی بودند که او به جای برادر نشیند، پس از مرگش، نفسی راحت کشیدند.

با این اوصاف مرگ ولیعهد عربستان چالش داخلی و جنگ قدرت در این کشور ثروتمند را دامن خواهد زد. هنوز افکار عمومی فراموش نکردند که هنگامی که نایف به ولیعهدی انتخاب شد نارضایتی برخی شاهزاده های عربستان را در پی داشت. با مرگ نایف دوباره اختلافات داخلی شاهزادگان سرباز کرده است. 

موضوع جانشینی و ولی‌عهدی در عربستان با دیگر کشورهای سلطنتی دنیا تفاوت دارد، زیرا عبدالعزیز بن سعود مقرر کرده که در صورت زنده بودن پسرهایش هیچکدام از نوه‌هایش نمی‌توانند به حکومت برسند.

 این سنت تا امروز حفظ شده و پادشاهی عربستان به پسران عبدالعزیز رسیده است، اما با افزایش سن فرزندان عبدالعزیز و احتمال مرگ آنها در فاصله های زمانی کوتاه شاید خاندان حاکم سعودی به این نتیجه برسد که ولی‌عهدی را به نوه های عبدالعزیز منتقل کند، این موضوع خطرات بیشتری برای آل سعود خواهد داشت، چرا که از یک طرف این اقدام با مخالفت فرزندان قدرتمند عبدالعزیز مواجه خواهد شد و از سوی دیگر دایره رقبا برای تصدی این پست را بیشتر و انتخاب ولی‌عهد را سخت تر خواهد کرد.

پس از مرگ نایف، "سلمان بن عبدالعزیز" (حاکم مکه) از قدرت سنتی بیشتری در میان خاندان سعود برخوردار است و می‌تواند یکی از گزینه‌های احتمالی برای ولی‌عهدی باشد. بویژه آن‌که او طبعی جاه طلب و قدرت دوست دارد. سلمان بیست و پنجمین پسر عبدالعزیز، موسس حکومت آل سعود عربستان است که از ارکان این خاندان نیز محسوب می‌شود.

وی پس از ملک عبدالله، پادشاه عربستان و نایف بن عبدالعزیز که فوت کرد، فرد شماره سه خاندان آل سعود محسوب می‌شد و پس از مرگ "سلطان بن عبدالعزیز"، وزارت دفاع عربستان که همواره در دست ولی‌عهد بود، به وی سپرده شد. امیر سلمان در طول زندگی سیاسی خود مشاور مخصوص پادشاهان عربستان بوده و نقش ویژه‌ای در اداره امور داخلی این کشور داشته است.

در جنگ قدرت کنونی در خاندان سعود نباید از نقش "بندر بن سلطان" - پسر سلطان بن عبدالعزیز - غافل شد. بندر بن سلطان که سال‌ها سفیر عربستان در آمریکا بود، پس از مرگ فهد و به قدرت رسیدن عبدالله به ریاست شورای امنیت ملی عربستان رسید. گفته می‌شد که او خواهان سهم بیشتری از قدرت است. با توجه به ارتباطات بسیار تنگاتنگ بندر با آمریکا به نظر می‌رسد که آمریکا و غرب، از تلاش‌های بندر برای تصاحب قدرت در آینده حمایت خواهند کرد، زیرا او که مدت زیادی در آمریکا بوده، دیدگاهی سکولار و غربی دارد و خواهان تغییر بافت سنتی جامعه عربستان است.

پسر ملک عبدالله، "متعب بن عبدالله" هم که به ریاست گارد ملی عربستان رسیده، از چهره‌های مدعی به حساب می‌آید. در میان بقیه نوه‌های عبدالعزیز، "خالد بن سلطان"، "سعودالفیصل" و "محمد بن نایف" از بقیه قدرتمندتر هستند.



مجله خواندنی ها
مجله فرارو
پرطرفدارترین عناوین