سخنگوی وزارت خارجه ابراز امیدواری کرد که در سال 91 تقابل بیمنطق غرب با ایران به پایین ترین سطح خود برسد و تصریح کرد: «در اوج آمادگی هستیم و هر تهدیدی را حتی با ضریب احتمالی پایین، جدی میگیریم«.
خبرگزاری فارس در گفتوگویی ۲ ساعته با رامین مهمانپرست سخنگوی دستگاه دیپلماسی و دستیار ویژه وزیر که بعد از تغییر ساختار علاوه بر این سمت، عهدهدار ریاست مرکز دیپلماسی عمومی وزارت خارجه نیز شده، تحولات سال ۹۰ در عرصه سیاست خارجی بررسی و برنامههای دستگاه دیپلماسی در سال ۱۳۹۱ را بررسی کرده است.
مهمانپرست در این گفت وگو بر این باور است که دستگاه دیپلماسی در سالی که گذشت سال پرکاری را پشت سر گذاشت.
وی درباره روابط ایران و اروپا با بیان اینکه سیاست ایران توسعه روابط با همه کشورهای اروپایی است، امیدوار است در سال جدید کمتر شاهد رفتارهای زیاده طلبانه از سوی کشورهای غربی باشیم و آنها واقعیت و اقتدار کشور ما را بپذیرند و به حقوق ملت ما احترام بگذارند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره روابط تهران و لندن نیز معتقد است که زمینه برای توسعه روابط با همه کشورهای اروپایی حتی انگلیس، میتواند آماده باشد و در عین حال عنوان می کند که شرط یک رابطه خوب و پایدار، احترام گذاشتن به حقوق ملت ایران، عدم پیگیری سیاست دخالت در امور داخلی ایران و احترام به رأی مردم و حقوق ملت ایران برای دسترسی به دانش و پیشرفت است.
بخشی از گفت وگوی فارس با سخنگوی وزارت خارجه و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی این وزارتخانه؛
دستگاه دیپلماسی در سال ۹۰ با مسائل متعددی روبرو بود. شما به عنوان سخنگوی وزارت خارجه عملکرد دستگاه دیپلماسی را چگونه ارزیابی میکنید؟سال ۹۰ به لحاظ فعالیت دستگاه دیپلماسی سالی پرکار بود. در این سال با اوج گرفتن بحث بیداری اسلامی در منطقه و آثار حرکت مردم در کشورهای خاورمیانه، شمال آفریقا و خلیج فارس، میطلبید که وزارت خارجه فعالتر عمل کند.
بخش مهمی از فعالیتهای دستگاه سیاست خارجی در سال ۹۰ معطوف به کشورهایی بود که درگیر موج بیداری اسلامی بودند، تحولاتی که در این کشورها صورت میگرفت و همراهی جمهوری اسلامی ایران با حرکت مردمی این کشورها.
قطعا به ثمر رسیدن حرکت مردم در این کشورها، میتواند معادلات منطقهای را تغییر دهد.
جریان اسلامی در منطقه قدرت قابل توجهی یافته و جهان اسلام در حال رسیدن به نقطهای است که میتواند در همه معادلات تأثیرگذار باشد.
هر چقدر کشورهای اسلامی با پشتوانه مردمی، قدرت بیشتری پیدا میکنند، دشمنان جهان اسلام به ویژه رژیم صهیونیستی احساس نگرانی و خطر بیشتری میکنند. بنابراین، توطئهها و دسیسههای زیادی برای ایجاد اختلاف بین کشورهای اسلامی و تضعیف آنها طراحی شد و ممکن است در دستور کار آنها برای آینده نیز باشد. به همین دلیل یک نوع هوشیاری و دقت نظر در بین کشورهای اسلامی برای خنثی کردن این توطئهها لازم است.
در همین سال شاهد اتهام زنیهایی از سوی کشورهای غربی به ویژه آمریکاییها بودیم، مثل طرح ترور سفیر عربستان در واشنگتن، که با هدف اصلی ایجاد اختلاف بین ۲ کشور بزرگ منطقه یعنی ایران و عربستان صورت گرفت؛ یا حتی اتهامات دیگری تحت عنوان فعالیتهای تروریستی در کشورهای منطقه و نسبت دادن آن به ایران.
هدف اصلی طرح این گونه اتهامات، تقویت پروژه ایران هراسی و ایجاد نگرانی نسبت به ایران در روابط با سایر کشورها بود که خوشبختانه با درکی که افکار عمومی ملتها نسبت به کشور ما و توطئههای دشمنان دارند این طرحها به نتیجه مورد نظر آنها نرسید.
ما در سال ۹۰ در بحث فعالیتهای صلحآمیز هستهای توفیقات بزرگی داشتیم. به نتیجه رسیدن فعالیت نیروگاه هستهای بوشهر یک دستاورد بسیار بزرگ و نمادی از مقاومت مردم و اصرار ملت ایران بر حقوق خود برای بهرهمند شدن از این دانش پیشرفته به منظور رشد و توسعه بود.
نیروگاه بوشهر کار خود را آغاز کرد، هر چند که هنوز به حداکثر ظرفیت اسمی خود نرسیده است، ولی طبق آخرین اخبار، این نیروگاه تا ۷۰۰ مگاوات برق تولید میکند.
نکته دیگری که در رابطه با فعالیتهای هستهای قابل توجه میباشد، تکمیل فعالیتهای چرخه سوخت هستهای در کشور است. بعد از اینکه کشورهای غربی مانع تأمین سوخت رآکتور تهران شدند و با توجه به نگرانی نسبت به وضعیت بیمارانی که به تولیدات این رآکتور نیاز داشتند، باعث شد که غنیسازی اورانیوم ۲۰درصد را دنبال کنیم.
نقطه قابل توجه ایجاد کارخانه مربوط به تولید صفحه سوخت بود که این کار با همت دانشمندان هستهای کشور انجام شد. شاید این آخرین حلقهای بود که در چرخه سوخت در کشور ما به نتیجه رسید و نمایانگر آن است که این دانش در ایران بومی و کامل شده و اهداف صلحآمیز خود را دارد و ما را به یک نقطه قابل توجهی برای توسعه کشور رسانده است.
در کنار فعالیتها و دستاوردهای خوبی که در زمینه هستهای داشتیم، شهدایی را در این زمینه تقدیم کردیم و برخی از دانشمندان و نخبگان علمی ما مورد هدف تروریستها قرار گرفتند. این هم مظلومیت ما را در آن بخش برجسته کرد و هم نشانگر آن بود که کسانی که با پیشرفت کشورمان مخالفند، برای ایجاد مانع در مسیر ملت ما حتی حاضرند دست به ترور بهترین جوانان و نخبگان کشور ما بزنند و آنها از این غافلند که این اقدام آنها ملت ما را با انگیزه، عزم و اراده جدیتری در مسیر خود قرار میدهد. شاهد بودید که تعداد زیادی از دانشجویان مستعد کشور ما وقتی که متوجه شدند مخالفان این نظام این اقدامات را انجام میدهند تا وحشت ایجاد کرده و جوانان به سمت دانشهای پیشرفته حرکت نکنند، داوطلبانه اعلام کردند که آمادگی دارند در رشتههای هستهای به تحصیل خود ادامه دهند.
در مباحث بینالمللی در سال ۹۰ ما موضوعات مختلفی را دنبال کردیم. مقابله با تروریسم و برگزاری اجلاس در این زمینه در تهران، حرکت مناسبی بود که میتواند در آینده حمایت تمامی کشورهای مستقل را به همراه داشته باشد و به موجی برای مقابله با فعالیتهای تروریستی منجر شود.
مقابله با سلاحهای کشتار جمعی مجددا در سال ۹۰ در دستورکار ما قرار داشت و استقبال بسیار خوبی از این اجلاس صورت گرفت.
جمهوری اسلامی ایران همچنین در موضوعات مختلف بینالمللی نقطه نظرات خود را بیان میکرد و حضور آقای رئیس جمهور در سازمان ملل و طرحهایی که ایشان مطرح میکرد فضای جدیدی را برای طرح مباحث عمومی و بینالمللی ما ایجاد کرد.
ما در رابطه با همکاریهای منطقهای در سال ۹۰، برنامههای خود را دنبال و سعی کردیم در رابطه با کشور افغانستان نقش سازنده و مؤثری را ایفا کنیم. ما برای ایجاد ثبات، آرامش و توسعه در عراق تلاشهای زیادی را انجام دادیم. برای حمایت از جبهه مقاومت در منطقه به ویژه نسبت به فلسطین، جریان مقاومت در لبنان و فتنهای که در رابطه با سوریه دنبال میشد، تلاش قابل توجهی داشتیم تا با یک همکاری منطقهای و رایزنی و مشورت با کشورهای مختلف بتوانیم ثبات مورد نظر را در منطقه ایجاد کنیم.
در رابطه با همکاریهای دوجانبه همان طور که در اولویتهای سیاست خارجی ما قرار داشت، توسعه روابط با همسایگان، تقویت همکاریها بین کشورهای جهان اسلام و توسعه روابط با کشورهای آسیایی در دستور کار ما قرار داشت و کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی نیز جزو برنامههای ما برای توسعه روابط بودند.
در رابطه با اتحادیه اروپا، در پی اقداماتی که دولتمردان انگلستان در خصوص اعمال تحریمها و فشار به ملت ما دنبال میکردند شاهد مصوبه قانونی مجلس شورای اسلامی برای کاهش سطح رابطه با این کشور بودیم و حوادثی که به دنبال عصبانیت ملت ایران از اقدامات انگلستان صورت گرفت و اقدام تعدادی از دانشجویان در مقابل سفارت انگلیس، باعث شد که مقامات انگلستان تصمیم عجولانهای را برای خارج کردن همه نیروهایشان از ایران اتخاذ کنند و از دیپلماتهای ایرانی هم خواستند که کشورشان را ترک کنند.
آیا در سال ۹۱ شاهد بهبود روابط تهران و لندن خواهیم بود؟ آیا مقامات انگلیسی در این مدت پالس مثبتی برای برقراری مجدد روابط دیپلماتیک ارسال کردهاند؟این بستگی به مقامات انگلیسی دارد. آن چیزی که تصمیم قانونی مجلس شورای اسلامی بود و دستگاه سیاست خارجی هم با این مصوبه همراهی میکند، بحث کاهش سطح روابط بود. بنابراین ما به دنبال قطع روابط نبودیم و فکر میکنیم توسعه روابط کشورهای اروپایی با ایران میتواند به نفع هر ۲ طرف باشد. ولی آن چیزی که در رفتار برخی از کشورها در اروپا مشاهده میشود، این است که خارج از دایره منافع ملی خود به دنبال برخی اهداف سیاسی هستند که به نظر ما این اقدامات منافع ملت و شرکتهای وابسته به آنها را محدود میکند.
از نظر ما زمینه برای توسعه روابط با همه کشورهای اروپایی حتی انگلیس، میتواند آماده باشد. شرط یک رابطه خوب و پایدار، احترام گذاشتن به حقوق ملت ما، عدم پیگیری سیاست دخالت در امور داخلی ما و احترام به رأی مردم و حقوق ملت ایران برای دسترسی به دانش و پیشرفت است.
آقای صالحی وزیر خارجه در سال ۹۰ در اولین سفر اروپایی به اسلوونی و سپس اتریش رفت و در آن زمان عنوان شد که روابط ایران و اروپا وارد فاز جدیدی شده است، اما پس از آن شاهد تحولی در این زمینه نبودیم و با تحریمهای اتحادیه اروپا نیز مواجه شدیم. آیا دستگاه دیپلماسی در سال ۹۱ نیز در راستای توسعه روابط با اروپا گام خواهد برداشت و قطار روابط به مسیر خود ادامه خواهد داد؟ آن چیزی که در حال حاضر مانع توسعه روابط میشود، فشاری است که به بهانه فعالیت صلحآمیز هستهای ما از طریق برخی کشورها به اتحادیه اروپا وارد میشود. جمهوری اسلامی ایران در فعالیت صلحآمیز هستهای خود با شفافیت و صداقت رفتار میکند و همه فعالیتهای ما با همکاری آژانس صورت گرفته و در همان چارچوب نیز کار را پیگیری میکنیم.
هیئتهایی که از طرف آژانس به ایران سفر کردند و مذاکراتی که انجام شد، نشانگر آن است که ما (جمهوری اسلامی) آماده همکاری با آژانس هستیم. به همان میزانی که به تعهدات خود پایبند هستیم بر دستیابی به حقوقمان نیز اصرار داریم. امیدواریم این بهانه با درک درستی از واقعیتهای فعالیتهای هستهای صلحآمیز ما کنار گذاشته شود.
با توجه به اینکه کشورهای زیادی در اتحادیه اروپا تمایل به گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران دارند امیدواریم بتوانند با کنار گذاشتن این بهانهها از ظرفیتهای خود برای رابطه استفاده کنند.
ما به دنبال توسعه هر چه بیشتر روابط خود با همه کشورها به ویژه اروپاییها هستیم، به شرط اینکه آنها شرایط و واقعیات کشور ما و حرکت مقتدرانه ملت ما را بپذیرند و قبول کنند و با احترام به حقوق ملت ما، زمینه را برای ارتقای روابط فراهم کنند.
با توجه به اقدامات اتحادیه اروپا و تشدید تحریمها علیه ایران، از جمله اقدام اخیر این اتحادیه در قرار دادن نام ۱۷ نفر از مسئولان ما در فهرست تحریمها به نظر میرسد که اروپاییها کماکان به اقدامات قبلی خود ادامه میدهند. در درون اتحادیه اروپا نظر واحدی وجود ندارد. کشورهای مختلفی وجود دارند که احساس میکنند روابط خوب با جمهوری اسلامی میتواند منافع آنها را تأمین کند و زمینهای برای دشمنی بین ملت خودشان و ملت ما پیدا نمیکنند. آنچه مشخص است این است که فشاری سیاسی به این کشورها تحمیل میشود و آنها را وادار به حرکتهایی میکند که شاید خواست خیلی از آنها نباشد که نمونه آن را در تحریم نفت ایران مشاهده کردیم. بسیاری از کشورهای اروپایی مخالف بودند و احساس میکردند این تصمیمی سیاسی است و وارد شدن به این حیطه میتواند مشکلات جدی برای آنها ایجاد کند و شرکتهای زیادی در اروپا متضرر میشدند؛ ولی تصمیمی سیاسی بود که به صورت غیرمنطقی اتخاذ و دنبال شد و نتیجه آن نیز این شد که بعد از مدت کوتاهی در تصمیماتشان تجدیدنظر کردند.
بحث تحریم یک جنبه ظاهری سیاسی کوتاه مدت دارد و یک جنبه اقتصادی استراتژیک بلندمدت. کسانی که سعی میکنند از موضوع تحریم به عنوان یک ابزار سیاسی برای اعمال فشار به کشور ما استفاده کنند، به دنبال منافع کوتاه مدت هستند که فکر میکنند با این روشها میتوانند فشاری را وارد سازند تا مردم ایران دست از حقوقشان بردارند. ولی پشت این اهداف سیاسی، نکتهای بسیار قابل توجه به لحاظ اقتصادی وجود دارد و آن این است که کشورهایی که در آینده جزو قدرتهای نوظهور محسوب میشوند و رقبای جدی آمریکا در زمینه پیشرفت اقتصادی هستند، از سوی آمریکاییها تحت فشار قرار میگیرند تا به صورت پایدار و بلندمدت به منابع انرژی دسترسی نداشته باشند.
جمهوری اسلامی ایران یکی از مهمترین تأمین کنندگان انرژی دنیا در زمینه نفت و گاز است. بنابراین کشورهایی که به دنبال رشد اقتصادی بالایی هستند و در حال تبدیل شدن به قدرتهای نوظهور میباشند، نیاز دارند که به صورت بلندمدت به انرژی دسترسی پیدا کنند و این دسترسی پایدار و باثبات باشد.
اگر قرار باشد که بحث تحریم منجر به کاهش واردات آنها شود و منابع دیگری به جای منابع نفت و گاز ایران را جایگزین کنند، میتواند کلیه برنامههای طراحی شده برای پیشرفت اقتصادی و جهش سریع را تحت الشعاع قرار دهد.
خیلی از کشورهای جایگزین هم امکان تأمین منابع نفت و گاز را در این حجم و یا به صورت بلندمدت ندارند که همین مسئله میتواند برنامهریزی بلندمدت را دچار مشکل کرده و آنها را وادار به طراحی برنامههای مقطعی کند و این بزرگترین خطر برای کشوری است که به دنبال اهداف بزرگ اقتصادی میباشد.
در سالی که گذشت بیشترین تهدید به حمله نظامی از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان مطرح شد، آیا به اعتقاد شما این تهدید در سال ۹۱ عملی خواهد شد؟مهمانپرست: تهدید به حمله نظامی یک زمان به خاطر اهداف تبلیغاتی دنبال میشود و یک زمان ممکن است از بعد عملیاتی صورت گیرد. به اعتقاد ما رژیم صهیونیستی و مقامات آن و برخی از کشورهای غربی به تبلیغات جنگ روانی نیاز جدی داشتند، آنها با مشکلات مختلفی در داخل کشورشان روبرو هستند و به همین دلیل به خاطر اینکه افکار عمومی را متوجه مسئله دیگری کنند، بحث حمله به ایران را در دستور کار قرار داده بودند.
یکی از اهداف جنگ روانی علیه ایران در این مدت تأثیرگذاری بر ملت ایران بود. فکر میکردند با ایجاد نگرانی و تشویش در بین ملت میتوانند حمایت مردم را از نظام کاهش دهند. شاید عدم مشارکت ملت ما در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی یکی از اهداف این جنگ تبلیغاتی و روانی بود.
آنها به خاطر عدم شناخت واقعی از ملت ما متوجه نیستند که هر زمان مردم ما را تهدید کنند مردم ما با انگیزه مضاعفی وارد صحنه میشوند و نتیجه آن را نیز شاهد بودیم که ملت ایران مشارکت قابل توجهی در انتخابات داشتند.
ما این اظهارات را بیشتر در قالب جنگ روانی ارزیابی میکنیم. از بعد عملیاتی اگر کشوری آمادگی دفاع از خودش را نداشته باشد، میزان جدی بودن این تهدیدات افزایش مییابد.
ما در اوج آمادگی هستیم و هر تهدیدی را حتی با ضریب احتمالی پایین، جدی میگیریم. به خاطر اینکه از تمامیت ارضی و منافع ملی خود با قدرت دفاع خواهیم کرد. بنابراین حتی اگر این تهدیدات با اهداف تبلیغاتی صورت گرفته و از دید کارشناسان سیاسی و نظامی جنبه کاملا غیرمنطقی و غیرعقلانی داشته باشد، ولی ما به خاطر اینکه زمینه هر نوع تهدیدی را از کشور دور کنیم، بسیار جدی برای مقابله با هر نوع تهدیدی آماده شدیم و به لحاظ عملیاتی در نقطهای هستیم که اگر در این زمینه اقدامی چه به صورت مقطعی و چه نقطهای و چه به صورت گسترده بخواهد صورت گیرد، در اوج آمادگی پاسخ قاطعی را خواهیم داد.
فکر میکنم طرف مقابل نسبت به این آمادگی اطلاع مناسبی پیدا کرده و به هر میزانی که آنها از آمادگی ما اطلاعات دقیقتری داشته باشند، انگیزه کمتری را برای دست زدن به یک اقدام غیرمنطقی ایجاد میکند.