يافتههاي تحقيقات دندانپزشكي در كشور نشان ميدهد كه بيش از 60درصد از ايرانيان حداقل يك دندان پوسيده يا ناهنجار در دهان خود دارند و از اين ميان تعداد دندانهاي پوسيده در گروه سني شش تا 12 سال نسبت به ساير گروههاي سني بالاتر است. بيتوجهي به بيماريهاي دهان و دندان در شرايطي در ميان افراد جامعه جديتر از قبل شده كه متخصصان از افزايش قابل توجه بيماريهاي دهان و دندان خبر ميدهند.
بيماريهايي كه علاوه بر سلامت دهان و دندان بر ساير بخشهاي بدن نيز تاثيرات منفياي دارند و در برخي از موارد نيز به تسريع ابتلا به بيماريهاي كليوي كمك ميكنند. از سوي ديگر، غفلت از پيشگيري از بيماريهاي دهان و دندان به شكلي در ميان افراد جامعه مرسوم شده كه عنوان ميشود نيمي از عوامل نگهدارنده سلامت دندان به مراقبت شخصي افراد مربوط ميشود و مردم ميتوانند با مراقبت و توجه به بهداشت دهان و دندان خود از 50درصد بيماريهاي دهان و دندان پيشگيري كنند.
در همين رابطه دكتر مهرداد فتحيان دندانپزشك و متخصص ارتودنسي و ناهنجاريهاي دهان و دندان از آمريكا با اشاره به بيماريهاي رايج دهان و دندان ميگويد: علاوه بر دندانهاي پوسيده و نابهنجار در ميان بسياري از افراد جامعه، طبق بررسيهاي انجام شده؛ فقط هشتدرصد از 18سالهها و يكدرصد از 35 تا 44سالهها، لثههاي سالمي دارند و بيش از 48درصد از 35 تا 44 سالهها داراي بيماري متوسط تا پيشرفته لثه هستند.
او ميگويد: تنوع تعداد بيماريهاي دهان و دندان به شكلي است كه 30درصد از مردم داراي جرم دندان هستند و اين مساله به دلايل مختلف از جمله عدم مراقبت از دندانها، رعايت نكردن بهداشت فردي، تغذيه و مراجعه نكردن به دندانپزشك ايجاد ميشود.
افزايش ابتلا به دندانهاي نابهنجار
در كنار بيماريهايي همچون پوسيدگي دندان و بيماريهاي لثه، ابتلا به دندانهاي نابهنجار نيز رو به افزايش است كه اغلب روابط بين دندانها، استخوان نگهدارنده آنها و فكها در حالت ايدهآلي وجود ندارد و مشكلاتي را ايجاد ميكند كه به آنها ناهنجاريهاي روابط دنداني – فكي يا به طور مختصر، اشكالات «بايت» ميگويند.
بايت بهطور اصلي به معناي جويدن، گاز گرفتن و برهم آمدن دندانهاست كه چنين مشكلاتي علاوه بر مخدوش كردن ظاهر دندانها، موجب ناراحتي فك، سايش دندانها و سردرد ميشوند و عواملي همچون كشيدن زودهنگام دندانها و عادات بد دهاني مانند مكيدن انگشتان، جويدن ناخن، پيپ، مداد و ديگر اجسام سخت و شكننده و دلايل ارثي باعث بروز چنين مشكلاتي ميشود.
بر اين اساس، دكتر فتحيان با اشاره به اينكه درمان قطعي اين بيماري ارتودنسي است كه به درمان دندانها و فكها نسبت به قاعده جمجمه ميپردازد، ميگويد: درمان اين ناهنجاريها ميتواند به صورت مجزا يا همزمان باشد و در درمان ارتودنسي دندانها به مكان و نقطهاي حركت داده ميشود كه از لحاظ زيبايي بهترين حالت است.
او با بيان اينكه نگرش منفياي در جامعه در رابطه با سن ارتودنسي وجود دارد، ميگويد: از نظر پزشكي ارتودنسي سن خاصي ندارد. بچهاي كه با كام شكري به دنيا آمده در همان ابتدا تحت درمان ارتودنسي قرار ميگيرد و به دليل برخي سندرمها مانند سندرم كروزن ارتودنسي در زمان زود وارد عمل شود كه معمولا با جراحي همراه است و اين درمان براي افراد بسيار مسن هم ميتواند جوابگو باشد.
ارتودنسي در ايران برخلاف ساير كشورها براي درمان بيماريهاست
فتحيان با بيان اينكه در ايران، ارتودنسي صرفا براي درمان ناهنجاريهاي فكي و دنداني مورد استفاده است كه در ساير كشورها بيشتر جنبه زيبايي دارد، ميگويد: البته ممكن است اين وضعيت هماكنون در ايران نيز تا حدودي به وجود آمده باشد اما در ساير كشورها بيشتر است. اصولا در ارتودنسي تلاش ميشود كه در ابتدا شخص را زيباتر كنيم و بر اساس زيبايي صورت، فكين و دندانها را با آن هماهنگ درمان ميكنيم.
او ميافزايد: ارتودنسي به شكلي در كشور به سوي زيبايي دهان و دندان حركت ميكند كه روشهاي جديدي هم به اين درمان افزوده شده است. يكي از آنها ارتودنسي نامريي است كه در واقع طلقهاي شيشهاي هستند كه با توجه به ناهنجاريهاي دنداني تعداد آنها فرق دارد. اين طلقها تا دو سال پيش تنها براي برخي درمانهاي ويژه قابل استفاده بود اما سال گذشته بسياري از اين مشكلات مرتفع شد.
اين متخصص دهان و دندان ادامه ميدهد: البته هنوز هم درمان همه ناهنجاريها با اين وسيله مقدور نيست. اين طلقهاي بيرنگ روي دندانها قرار ميگيرند و به زحمت ميتوان آنها را ديد. بيمار هم هر دو هفته اين طلقها را تعويض ميكند و ارتودنتيست طلق جديدي را با توجه به وضعيت دندانهاي بيمار وارد دهان بيمار ميكند.