هرچند کیست‌های درموئید غالبا بی ضرر هستند، اما پزشکان اغلب این ضایعات را به کمک جراحی حذف می‌کنند.
کیست درموئید شامل رشد بافت طبیعی است که در یک پاکت سلولی به نام کیسه محصور شده است. به طور معمول این بافت در یک مکان غیر منتظره در داخل یا زیر پوست بیمار رشد می‌کند.
درموئید به چیزی مشابه پوست اشاره دارد. کیست هم یک توده یا برآمدگی است که ممکن است حاوی مایع یا مواد دیگر باشد. اغلب کیست‌های درموئید حاوی مواد زرد رنگ چرب هستند، اما در عین حال ممکن است محتویات زیر را نیز داشته باشند:
- استخوان
- مایع
- مو
- اعصاب
- پوست
- غدد عرق
- دندان
کیست‌های درموئید می‌توانند در هر جایی از بدن حضور داشته باشند. آن‌هایی که نزدیک به سطح پوست هستند همچون توده‌های کوچک به نظر می‌رسند. این ضایعات همچنین ممکن است در عمق بیشتری از پوست یا داخل بدن نیز ایجاد شوند.
در ابتدا کیست درموئید می‌تواند همانند یک تومور به نظر برسد، اما این کیست‌ها معمولا مضر نیستند. با این حال غالبا نیاز به جراحی دارند و به خودی خود از بین نخواهند رفت.
از هر ۱۰ کیست درموئید بیش از ۸ مورد در ناحیه سر و گردن ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع کیست درموئید، کیست درموئید اطراف چشم است. این نوع کیست در نزدیکی لبه بیرونی یکی از ابرو‌های بیمار ایجاد می‌شود.
- کیست درموئید تخمدان: روی سطح یا داخل تخمدان ایجاد می‌شود
- کیست درموئید نخاعی: روی ستون فقرات شکل می‌گیرد
انواع نادرتر کیست‌های درموئید عبارت اند از:
- کیست درموئید اپی بولبار: در سطح چشم رخ می‌دهد.
- کیست درموئید داخل جمجمه ای: در بافت مغز ایجاد می‌شود.
- کیست درموئید سینوس بینی: در داخل بینی شکل می‌گیرد.
- کیست درموئید اربیتال: در اطراف استخوان‌های حدقه چشم ایجاد می‌شود.
هرچند این احتمال در خصوص هر فردی وجود دارد، اما ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی به طور معمول از هر ۱۰ کیست درموئید، ۷ مورد را در کودکان زیر ۵ سال تشخیص می‌دهند. علاوه بر این حدود ۴ مورد از هر ۱۰ کیست درموئید در بدو تولد شناسایی می‌شوند.
بسیاری از کیست‌های درموئید در بدو تولد وجود دارند و مادرزادی هستند. این کیست‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که لایه‌های پوست آنطور که باید با هم رشد نکرده باشند. چنین اختلالی در مراحل اولیه رشد در رحم (تکامل جنین) اتفاق می‌افتد.
برای تشکیل کیست درموئید، سلول‌های پوست، بافت‌ها و غدد در یک کیسه پوستی جمع می‌شوند. این غدد به تولید مایع ادامه می‌دهند و اغلب باعث رشد کیست می‌شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به کیست درموئید هیچ علامت خاصی ندارند. در این میان برخی از بیماران با رشد کیست خود علائمی را تجربه می‌کنند که بسته به نوع کیست درموئید متفاوت است. برای نمونه:
- کیست درموئید دور چشم: توده در نزدیکی لبه خارجی ابرو ممکن است متورم شده و به رنگ زرد دیده شود. با گذشت زمان، این ضایعه می‌تواند شکل استخوان‌های ناحیه را تغییر دهد.
- کیست درموئید تخمدان: بیمار ممکن است در ناحیه لگن خود درد داشته باشد، به خصوص در زمان قاعدگی.
- کیست درموئید نخاعی: یک کیست درموئید در حال رشد ممکن است طناب نخاعی یا اعصاب را تحت فشار قرار دهد و باعث عوارض زیر شود:
* مشکل در راه رفتن
* بی اختیاری ادرار
* ضعف در پا‌ها و بازو‌ها
پزشک می‌تواند کیست درموئید را با توجه به محل قرارگیری آن به کمک روش‌های مختلف تشخیص دهد:
- معاینه فیزیکی: اگر کیست نزدیک به سطح پوست باشد، پزشک می‌تواند کیست و ناحیه اطراف آن را بررسی کند.
- سی تی اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این آزمایش‌های غیر تهاجمی تصاویر واضحی از کیست ارائه می‌دهند. در نتیجه مشخص می‌شود که کیست در نزدیکی یک ناحیه حساس مانند شریان کاروتید قرار دارد یا خیر. همچنین قرارگیری کیست درموئید ستون فقرات در نزدیکی عصب نیز رویت می‌شود.
- سونوگرافی لگن یا سونوگرافی ترانس واژینال: در این روش از امواج صوتی بدون درد برای مشاهده تصاویر کیست درموئید تخمدان استفاده می‌شود.
همانطور که اشاره شد، جراحی تنها درمان موثر برای هر نوع کیست درموئید به شمار می‌رود. متد جراحی نیز بستگی به نوع کیست درموئید دارد:
- کیست درموئید دور چشم: پس از تزریق بی حس کننده موضعی، کیست از طریق یک برش کوچک خارج می‌شود.
- کیست درموئید تخمدان: پزشک ممکن است از یک روش جراحی نسبتا تهاجمی (سیستکتومی تخمدان) برای برداشت کیست بدون آسیب به تخمدان استفاده کند. با این حال اگر کیست بزرگ باشد، ممکن است نیاز به برداشت همزمان تخمدان و کیست وجود داشته باشد.
- کیست درموئید ستون فقرات: پزشک از یک میکروسکوپ جراحی و ابزار دقیق (میکروجراحی) برای برداشت کیست بهره می‌برد.