فرارو- درحالیکه با سفر اخیر ابراهیم رئیسی به روسیه، بار دیگر گسترش سطح مبادلات اقتصادی بین تهران و مسکو در دستور کار دو طرف قرار گرفته، اما به گفته کارشناسان اقتصادی، در عمل نمی‌توان امید چندانی در این زمینه داشت، زیرا به علت ساختار اقتصادی دو کشور و به خصوص روسیه، افزایش سطح مبادلات حداقل در کوتاه مدت امکانپذیر نیست.
به گزارش فرارو، علیرغم نظر کارشناسان در این رابطه، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده است: براساس برنامه‌ریزی انجام شده، تلاش می‌کنیم تا ۴ سال آینده صادرات ایران به روسیه به ۷.۵ میلیارد دلار یعنی ۱۵ برابر افزایش پیدا کند.
علیرضا پیمان پاک افزود: مراودات تجاری روسیه با دنیا حدود ۶۰۰ میلیارد دلار است، اما سهم ایران از واردات ۳۰۰ میلیارد دلاری روسیه، از حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار بیشتر نیست.
معاون وزیر صمت با بیان اینکه اقتصاد روسیه و ایران می‌تواند مکمل هم باشد، افزود: ایران ظرفیت خوبی در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی برای صادرات و تامین کالا‌ها و محصولات مورد نیاز روسیه دارد و می‌تواند بخش عمده‌ای از واردات ۸ میلیارد دلاری روسیه در بخش کشاورزی را تامین کند.
چرا مبادلات اقتصادی ایران و روسیه بسیار کم است؟مسعود دانشمند دبیر کل اسبق خانه اقتصاد ایران و عضو اتاق بازرگانی ایران در
گقتگو با فرارو با اشاره به اینکه علیرغم روابط سطح بالای سیاسی بین ایران و روسیه، روابط اقتصادی دو کشور در سطح نازلی قرار دارد، گفت: همواره طی دهه‌های گذشته سطح مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و روسیه به هیچ عنوان همپای روابط سیاسی دو کشور به عنوان دو متحد نبوده و هرچند نیز دولت‌های مختلف سعی کردند سطح مبادلات و میزان صادرات و واردات بین دو کشور را افزایش دهند، اما همواره در این زمینه دولت‌های دو کشور ناکام بوده‌اند.
وی افزود: بسیاری از کارشناسان اقتصادی روابط اقتصادی بین ایران و روسیه را با روابط اقتصادی کشورمان با چین مقایسه می‌کنند، اما باید در نظرگرفت چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان، در تولید بسیاری از کالا‌ها از جمله مواد اولیه تولید، محصولات الکترونیک و فناوری اطلاعات، پوشاک، اتومبیل و...، در جهان بسیار مطرح است، اما روسیه به غیر از صنایع نظامی و همچنین بحث انرژی مزیت دیگری ندارد.
دانشمند اظهار داشت: بنابراین اینکه روسیه بخواهد به کشورمان کالایی صادر کند به واقع چیزی در چنته ندارد که بتواند بازار ایران را با آن تحت تاثیر قرار دهد، در سوی مقابل، اما ما با توجه به مرز دریایی که با روس‌ها داریم در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی، طی این سال‌ها توانستیم به روسیه صادرات انجام دهیم، اما با توجه به حواشی اخیر در مورد برگشت خوردن فلفل دلمه از روسیه به کشورمان، صادرات محصولات کشاورزی به این کشور نیز در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
این کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: در زمینه دیپلماسی اقتصادی ما ضعیف عمل کرده‌ایم و علیرغم اینکه با روسیه روابط سیاسی بسیار خوبی داریم و همچنین در زمینه مواد غذایی و محصولات کشاورزی نیز دارای مزیت رقابتی هستیم، اما به دلیل این ضعف بازار این کشور را به ترکیه واگذار کرده‌ایم، در صورتی که روسیه و ترکیه با هم از لحاظ سیاسی روابط پرفراز و نشیبی را سپری کرده‌اند، اما سهم ترکیه از بازار مواد غذایی روسیه بسیار بیشتر از ایران است.
وی ادامه داد: در حال حاضر با این قضیه استاندارد‌های سختگیرانه روسیه در مورد واردات مواد غذایی نیز کار برای کشاورزان ایرانی بسیار سخت شده، به طور مثال در استان خراسان یک تولید کننده، سرمایه گذاری زیادی را برای احداث گلخانه و تولید فلفل دلمه انجام داده و تولیدات خود را به روسیه صادر کرده، اما با توجه برگشت خوردن محصولات کشاورزی ایران از روسیه، این تولیدکننده متحمل ضرر وزیان بسیاری شده، بنابراین اگر دولت می‌خواهند مناسبات اقتصادی و روسیه را افزایش دهد، باید با دیپلماسی قوی چنین مسائل فنی را با روس‌ها حل و فصل کند، در غیر این صورت همین صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی که به روسیه انجام می‌شود، با توجه به این مسائل نیز ممکن است، قطع شود.
این عضو اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این سوال که آیا ایران می‌تواند با روسیه همکاری‌های دوجانبه اقتصادی در زمینه انرژی و بخصوص در زمینه گاز انجام دهد، گفت: روس‌ها به هیچ عنوان مایل نیستند که انحصار صادرات گاز خود به اروپا را از دست بدهند، بنابراین به هیچ عنوان ایران را داخل چنین بازی نمی‌کنند، اینکه ما بخواهیم از طریق سوآپ در صادرات گاز به اروپا با روسیه همکاری داشته باشیم، قدر مسلم روسیه زیر بار چنین مسئله‌ای نخواهد رفت که گاز ایران را به اروپا صادر کند، زیرا خودش به اندازه کافی گاز در اختیار دارد و قدر مسلم در این رابطه برای خودش رقیب نخواهد تراشید.
دانشمند تصریح کرد: در مورد توافقات گازی، نیز پیش از این تفاهماتی انجام شده، اما هیج زمانی اجرایی نشده، بنابراین روسیه در این زمینه حاضر نیست که وسیله اهرم فشار خود به اروپا یعنی صادرات گاز را از دست می‌دهند، زیرا با آن بسیاری از مطامع سیاسی خود را دنبال می‌کنند، بنابراین ما نباید معطل این باشیم که روس‌ها بخواهند با ما همکاری‌های گازی داشته باشند، از سوی دیگر دعوای آمریکا و اتحادیه اروپا با روسیه بر سر اوکراین نیز یک زمینه قوی آن همین مسائل گازی است، بنابراین این موضوع برای روسیه از اهمیت بسزایی برخوردار است و زیر بار شریک در مورد صادرات گاز به اروپا نخواهد رفت.