شعیب خسروی*؛ سرود مجلست اکنون فلک به رقص آرد که شعر حافظ شیرین سخن ترانه توست
نیک گویی که حافظ هفت قرن پیش این بیت را، چون جامه و چامه‌ای راست بر قامت و حنجره‌ی با صلابت شجریان دوخته و سروده‌است و اکنون که روح او بر فلکیان و ملکوتیان پرکشیده است، آدمی با دریغ و دردی جانکاه بیشتر به زمزمه‌ی حزن‌آمیز آن بر انگیخته می‌شود.
دور نیست، اگر بر این گمان باشیم که عرشیان و اهل فلک نیز هم اینک با روح قدسی وی بر سوری پرشور هم‌نشین باشند و با نوایش دست‌افشان و غزل‌خوان در های و هوی، سر از پای ندانند
اگر بخواهیم منصفانه و به دور از احساسات، قضاوتی معقول و برحق در باب شجریان داشته باشیم، باید اذعان کنیم که محمدرضا شجریان فراتر از یک آوازخوان بزرگ و بالاتر از جایگاه ارباب‌گونه‌ای که در عرصه موسیقی ایرانی دارد، بی‌تردید یکی از شاخصه‌ها و مؤلفه‌های هویت ایرانی در نیم قرن اخیر بوده است. شخصیتی که با تکیه بر هنر ایرانی در قالب شعر و موسیقی فاخر سهم بزرگی در احیا و ابقای فرهنگ و ادب اصیل ایرانی و ایجاد علقه و علاقه در قشر جوان و نورس ایران در بحبوحه‌ی غلبه‌ی فرهنگ تک‌صدایی جهانی داشته است.
شجریان با دست‌جین اشعاری از شاعران طراز اول ادب پارسی چه در قالب مضامین تغزلی و اجتماعی و چه در بافت والانی روحانی و عرفانی، موسیقی و شعر را از راه حنجره جادویی خویش به معجونی جاودان بدل کرد که پیوسته روح تشنگان هنر راستین را شربتی گواراست.
جهان امروز ما بیش از هر زمان دیگری به فرهیختگان هنرورز و فرهنگ دوست در تمام عرصه‌ها نیازمند است، شجریان با آوای منحصر به فرد و احاطه و تسلط کافی بر شعر قدیم و درک زیبایی‌شناسی ابعاد هنری و موسیقیایی آن از سال‌های ابتدایی دهه پنجاه، توجه بسیاری از اقشار هنردوست جامعه را به خود متمایل کرد و پل استواری بین شعر و موسیقی ایرانی برقرار کرد و توانست علاوه بر اکثریت پارسی‌زبان جامعه ایران، مورد استقبال سایر اقوام ایرانی نیز قرار بگیرد، به حدی که فراتر از جغرافیایی کنونی ایران در مناطق دیگری، چون تاجیکستان، افغانستان و کردستان عراق نیز مردم دل در گرو آواز و هنر او نهادند.
این امر علاوه بر قدرت صدا و نبوغ شجریان تا حد زیادی به درون مایه‌ی هنری و فرهنگی شعر و موسیقی نهفته در کار‌های وی برمی‌گردد؛ به این معنی که اشتراکات درون فرهنگی مردم در مناظق مذکور به صورتی فرامتنی در نغمه‌های شجریان متجلی می‌شود و مرم با نوای او فراتر از مرز‌های کنونی ایران، احساس هم‌دلی و هم‌نوایی می‌کنند.
*دکترای زبان و ادبیات فارسی