در کشوری زندگی می‌کنیم که فرصت‌های راه‌اندازی استارتاپ و فضاهای بکر و دست‌نخورده زیاد است اما از سویی دیگر عدم قطعیت‌‌ها، بحران‌ها و شرایط حساس بسیار زیادی نیز رخ می‌دهد که کار استارتاپ را بسیار سخت می‌کند. یک مشاوره استارتاپ خوب در چنین شرایطی بسیار میتواند به جلوگیری از شکست استارتاپ ما کمک کند.
مشاور استارتاپ کیست؟
مشاور استارتاپ کسی است که در حوزه استارتاپ‌ها تخصصی داشته و یا خودش تجربه‌ای از راه‌اندازی استارتاپ‌های موفق یا شکست‌خورده کسب کرده است. مشاور استارتاپ به پشتوانه این دانش و تجربه‌ای که اندوخته است میتواند گاها نکاتی را به یک استارتاپ گوشزد کند که راه و چاهی را به ایشان نشان دهد چرا که یک مشاور استارتاپ قبل از این که به شما مشاوره دهد احتمالا چندین استارتاپ دیگر را دیده است و با مسائل آن‌ها نیز آشنا شده و راهکارهای آزموده دیگر استارتاپ‌ها را نیز میتواند به شما منتقل کند.
مشاوره استارتاپ در ایران
صنعت مشاوره استارتاپ و کسب‌‌وکارها در دنیا دارای پیشینه و گردش مالی عجیبی است ولی در ایران آن‌چنان که باید به این مهم اهمیت داده نمی‌شود. بسیاری از استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی، گرفتن مشاوره را امری لوکس تلقی می‌کنند و آن را معمولا در اولویت‌های آخر خود قرار می‌دهند. این اتفاق باعث می‌شود که آنچه میتوانند بدون آزمون و خطا و اتلاف منابع بفهمند را از خود دریغ کرده و هر امری را خودشان بیازمایند و هزینه آن را تقبل کنند.
شاید علت اقبال کمتر استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی به مشاورین استارتاپ، تجربه بد برخی دیگر از استارتاپ‌ها باشد و تا حدی بتوان به آن‌ها حق داد. شاید در گذشته مواردی بوده که مشاوری نتوانسته با کیفیت خوبی به استارتاپی خدمات دهد و این تجربه بد را به دیگران نیز منتقل کرده است و ایشان را از داشتن مشاوره استارتاپ بر حذر داشته است. اما باید دانست این که پیشتر مشاور خوبی نداشته‌ایم دلیل نمی‌شود که خود را از این نعمت محروم سازیم بلکه می‌توان با شناخت مناسب به سوی یک مشاوره استارتاپ خوب رفت و از تجربیات ایشان بهره‌مند شد.
انواع مشاوره استارتاپ
مشاوره استارتاپ میتواند هم درباره وجه بیزینس یک استارتاپ کمک‌حال باشد و هم وجه فنی و همچنین وجه روانشناسی بنیان‌گذاران. در وجه بیزینسی مشاوره میتواند در حوزه‌هایی مثل مالی و جذب سرمایه، استخدام و منابع انسانی، متدولوژی راه‌اندازی استارتاپ، استراتژی و مدل کسب‌وکار و ... باشد. سمت فنی میتواند درباره سرور، امنیت، زیرساخت، جذب فنی و ... بوده و در نهایت وجه روانشناسی و فردی بنیان‌گذاران نیز به مشورت نیاز دارد چرا که مدیران و موسسین یک استارتاپ ممکن است زیر بار مسئولیت‌ها و دشواری‌های راه‌اندازی استارتاپ در ایران به فرسایش برسند که این مشاورین میتوانند تعادل مناسب بین کار و زندگی آنان را ایجاد کنند.
هزینه دریافت مشاوره استارتاپ عموما چقدر است؟
گاها رایگان است. افرادی هستند تحت عنوان منتور در شتابدهنده‌ها یا به صورت آزاد که میتوانند به شما کمک کنند. مثلا بنیانگذار یک استارتاپ موفق ممکن است از جنبه مسئولیت اجتماعی خود به طور رایگان به شما کمک کند اما خب زمان گرفتن از این افراد ممکن است کاری بسیار سخت و گاها نشدنی باشد. گاها هم ممکن است یک مشاور استارتاپ به جای آن که از شما هزینه‌ای دریافت کند مثل یک منتور استارتاپ با شما بوده و در ازای آن تحت عنوان Advisory Board عضو هیئت‌مدیره استارتاپ شما باشد و سهام اندکی را مطالبه کند که معمولا بین ۱ تا ۸ درصد است مگر آن که آورده‌های دیگری نیز داشته باشد که بیشتر شود.
نوع دیگری نیز وجود دارد که در آن مشاور استارتاپ در ازای ارائه مشاوره خود از شما می‌خواهد در ازای نتیجه‌ای که حاصل شده است درصدی را به او بدهید. مثلا اگر مشاور فروش و بازاریابی است به شما مشورتی می‌دهد و می‌گوید در ازای فروشی که از طریق مشورت من ایجاد شده است ۲۰ درصد درآمد حاصله، به خودم تعلق بگیرد. یا اگر مشاور منابع انسانی است مثلا در ازای استخدام یک نیروی مستعد یا ارتقای انگیزه کارکنان عددی را مطالبه کند.
در نهایت برخی دیگر از مشاورین نیز هستند که در ازای دریافت هزینه‌ای به صورت ماهیانه یا ساعتی از شما هزینه‌ای را دریافت می‌کنند که این عدد بسته به فرد میتواند از ساعتی ۱۰۰ هزار تومان باشد تا چندین میلیون تومان.
اما نکته مهم آن است که دریافت مشاوره استارتاپ را به هیچ وجه به تعویق نیندازید و هرچه سریعتر فردی را برای این مهم پیدا کنید و از او مشورت بگیرید که تنهایی در این مسیر سخت قدم برداشتن بسیار پرخطر است.