اختلالات شبکه تلفن همراه در کشور قدمتی طولانی دارد و از 15 سال پیش که این شبکه با تعداد معدودی مشترک کلید خورد تا الان که شمار مشترکان اپراتور اول طبق آخرین آمار مسئولان به 37 میلیون نفر رسیده و رتبه اول جذب مشترک در خاورمیانه را از آن خود کرده است همچنان ادامه دارد.
اختلالات شبکه تلفن همراه تنها مربوط به ارتباط 37 میلیون مشترک همراه اول نمی شود و این معضل در برقراری ارتباط با خطوط تلفن همراه حدود 15 میلیون مشترک اپراتور دوم و حتی در بسیاری مواقع ارتباط از تلفن همراه با شبکه تلفن ثابت و برعکس هم دیده می شود.
اینکه چرا اختلالات همیشه در شبکه تلفن همراه کشور ما وجود دارد و چرا مشترکان سایر کشورها کمتر با این معضل دست به گریبان هستند بارها از سوی مسئولان به صورت فنی پاسخ داده شده است و در اغلب مواقع نیز این قبیل اختلالات ناشی از توسعه و ارتقای تجهیرات و در حال حرکت بودن شبکه سیار اعلام شده است. در این میان حتی گفته شده درصد قطع مکالمات در شبکه همراه اول از متوسط جهانی نیز کمتر است و درصد موفقیت تماس نیز رشد قابل توجهی در یک سال اخیر داشته است. اما آنچه مسلم است اینکه این تغییرات و بهبودها هنوز برای مشترکان محسوس نیست و این اختلالات در اکثر مواقع از حد معمولی که مشترک با آن خو گرفته است هم فراتر می رود.
همراه اول از اسفند ماه سال گذشته طرح بهینه سازی شبکه خود را در شهر تهران اعلام کرد و برای افت کیفیت شبکه در برخی مواقع هشدار داد. البته قرار بود بهینه سازی شبکه تلفن همراه تا اردیبهشت 88 به اتمام برسد و پس از آن مشترکان طعم خوش صحبت کردن بدون قطع و وصلی با تلفن همراه را بچشند. اما این اتفاق به وقوع نپیوست و بهینه سازی این شبکه تا شهریور ماه به طول انجامید. پس از آن نیز مسئولان همراه اول از اجرای فاز دوم بهینه سازی خبر دادند و اعلام کردند این طرح تا اسفند ماه امسال به طول می انجامد.
تاکنون خبری مبنی بر اتمام طرح بهینه سازی شبکه همراه اول از سوی مسئولان اعلام نشده اما چندی است که شبکه تلفن همراه بیش از پیش دچار اختلال شده و به تعبیری مشترکان این کالای ارتباطی را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است.
تداخل و خط رو خط های مکرر، قطعی حین مکالمه، بوق های اشغالی مداوم، عدم ارسال به موقع پیام کوتاه و خارج شدن از شبکه از جمله مشکلاتی است که شاید به دلیل همین بهینه سازی مشترکان را درگیر کرده است.
اختلالات سوغات چشم بادامی ها
برخی کارشناسان به روز نبودن تجهیزات در شبکه تلفن همراه را دلیل این مشکلات عنوان می کنند و برخی دیگر نیز معتقدند تجهیزاتی که با کیفیت پایین از برخی کشورها نظیر چین وارد می شود باعث شده است ارتقای این شبکه با جایگزینی فناوری های بدون کیفیت صورت بگیرد.
دکتر مسعود شفیعی معاون اسبق وزارت ارتباطات با تایید بروز اختلالات در شبکه تلفن همراه در چند هفته اخیر به مهر گفت: چند روزی است که به عنوان یک مشترک در استفاده از تلفن همراه خود با وقایع عجیب و غریبی مواجه می شوم. بوق های اشغال که تاکنون نظیر آن در شبکه شنیده نمی شد، پیام های بی ارتباط از اپراتورهای مختلف، خط رو خط و اشکال در برقراری تماس موفقیت از جمله این وقایع است.
وی با بیان اینکه اظهارنظر در مورد کیفیت شبکه تلفن همراه کار دشواری نیست و تمامی مشترکانی که روزانه با این وسیله در ارتباط هستند می توانند در این مورد اظهارنظر کنند می افزاید: تماس با تلفن همراه یکی از کارهای ضروری روزانه مشترکان است و بروز مشکل در این ارتباط گیری می تواند ضررهای بسیاری را برای مشترکان به همراه داشته باشد.
این عضو هیئت علمی دانشکده برق دانشگاه امیرکبیر با اشاره به استفاده بیشتر مشترکان از تلفن همراه در این برهه زمانی با توجه به روزهای پایانی سال معتقد است: شاید یکی از دلایل اختلالات شبکه مربوط به تغییر رفتار مشترکان در برخی از نقاط شهر باشد. اما آنچه که باید بیشتر به آن توجه شود تجهیزات استفاده شده و خریداری شده در این شبکه است. تجهیزات مخابراتی از کشور چین به کشور ما وارد می شود و باید دید که این انتقال فناوری در چه سطحی انجام می گیرد.
شفیعی می گوید: تجهیزات مخابراتی در کشور چین دارای رتبه بندی است و باید مسئولان برای استفاده از تجهیزات مناسب این شبکه آموزش لازم را ببینند تا بتوانند انتخاب درستی در این مورد داشته باشند. به نظر می رسد اکثر تجهیزات که در شبکه استفاده می شود دارای نقص است و باید تولیدکنندگان در مورد مشکلات این تجهیزات پاسخگو باشند.
وی معتقد است مطابق با رشد فناوری باید ابزارهای پیشرفته در شبکه تلفن همراه استفاده شود اما این نکته نیز نباید نادیده گرفته شود که تجهیزات تولید شده استاندارد خاص خود را در بازار جهانی دارند و دارای رتبه بندی هستند که باید مسئولان از سطح بالای این تجهیزات تولید شده استفاده کنند.
اختلالات تناوبی در کارنامه وزیر
در همین حال رئیس کمیته تحقیق و تفحص از عملکرد مخابرات در مجلس شورای اسلامی استفاده گسترده مخابرات از تجهیزات نامرغوب چینی را عامل اختلالات شبکه تلفن همراه عنوان کرده و گفته است: براساس شواهد به دست آمده استفاده از تجهیزات نامرغوب چینی برای توسعه شبکه تلفن همراه علت عمده اختلالات این شبکه است که اگر شرکت مخابرات تا پایان سال این تجهیزات را از شبکه حذف نکند یا درصدد اصلاح وضع موجود برنیاید این موضوع به عنوان یک سئوال جدی از وزیر مطرح خواهد شد.
نادر قاضی پور با تاکید بر اینکه خرید این دستگاهها از طریق مراجع ذیصلاح و تایید مراجع مربوطه نبوده و بخشی از دستگاههای وارداتی چینی و نامرغوب است که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد، تصریح کرد: متاسفانه بحث اختلال شبکه در تمام ساعات روز و به صورت تناوبی ادامه دارد بنابراین نمی توان علت آن را وجود ترافیک زیاد شبکه در طول روز عنوان کرد زیرا اگر این گونه باشد این اختلال باید در ساعاتی از روز افزایش یابد و در ساعات شب کاهش پیدا کند اما ادامه این اختلال در همه ساعات شبانه روز قطعا به یک عامل فنی که همان تجهیزات نامرغوب چینی است بازمی گردد. متاسفانه این موضوع در طول روز بسیار اتفاق می افتد که برقراری ارتباط از طریق تلفن ثابت با همراه و یا تلفن همراه با همراه با سختی هایی مواجه می شود به طوری که ما هم به عنوان نماینده مردم در مجلس که بیشترین ارتباط را با مردم از طریق تلفن برقرار می کنیم اغلب برای برقراری این ارتباط دچار مشکل هستیم.
به اعتقاد عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بحث اختلالات شبکه به عنوان یک سئوال جدی از وزیر ارتباطات مطرح خواهد شد.
وی ادامه داد: البته این موضوع در طرح تحقیق و تفحص از عملکرد شرکت مخابرات لحاظ نشده بوده است اما در این رابطه بندی به گزارش تحقیق و تفحص از عملکرد مخابرات اضافه شد. از طرفی این موضوع در کمیسیون صنایع و معادن نیز مورد بحث قرار گرفته است و چنانچه تا پایان سال اختلالات شبکه برطرف نشود به عنوان یک سئوال از وزیر مطرح خواهد شد.
به گفته وی متاسفانه مخابرات به موازات افزایش تعداد مشترکان هیچ گام مناسبی برای ارتقای سطح کیفی خدمات تلفن همراه برنداشته در حالی که این حق مردم است که وقتی برای استفاده از یک فناوری هزینه پرداخت می کنند بتوانند بهره برداری مناسبی از آن داشته باشند نه این که موقعیت به قدری حاد و نامناسب باشد که عطایش را به لقایش ببخشند.
مهر استاندارد بر شبکه تلفن همراه
اما داوود زارعیان مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران در مورد وجود تجهیزات نامرغوب و بدون کیفیت چینی در شبکه تلفن همراه کشور نظر دیگری دارد و معتقد است یکی از نکاتی که در حوزه تجهیزات مخابراتی وجود دارد بحث استاندارد است. به نحوی که معمولا در شبکه ها از تجهیزات دارای استاندارد استفاده می شود و تجهیزات بدون استاندارد از سوی هیچ کشوری خریداری نمی شود.
وی با بیان اینکه ممکن است برخی تجهیزات در شبکه قدیمی باشند اما این به معنای غیر استاندارد بودن آن نیست می گوید: اینکه بگوییم کالاهای مخابراتی که از کشور چین وارد کشور ما می شوند نامرغوب و غیر استاندارد هستند اصلا درست نیست. محصولات مخابراتی چین در بخش تلفن همراه، ثابت و دیتا در بیش از 120 کشور جهان استفاده می شود و تولیدکنندگان این کشور در بسیاری از کشورها نمایندگی دارند.
زارعیان اضافه می کند: شرکتهای چینی در سال 2009 حدود 40 میلیارد دلار صادرات تجهیزات مخابراتی داشته اند که یک دهم این مقدار نیز مربوط به کشور ما نبوده است پس نمی توان گفت تجهیزات چینی مشکل اختلالات شبکه تلفن همراه کشور است.
مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران در مورد استفاده از تجهیزات تولید داخل در شبکه تلفن همراه نیز معتقد است این تجهیزات با رعایت نکات لازم در مورد استانداردسازی در شبکه استفاده خواهند شد.
زارعیان توسعه شبکه، وجود بار ترافیکی در برخی از مناطق و وضعیت جغرافیایی شهر تهران را از جمله دلایل اختلالات این شبکه عنوان می کند و می گوید: مخابرات در صدد حل این مشکلات است.
تعلل نیروی انسانی عامل اختلالات
احمد رضایی کارشناس مخابرات تعلل نیروی انسانی را عامل اختلالات شبکه تلفن همراه عنوان می کند و معتقد است: بیش از 99 درصد اختلالاتی که در مکالمه مشترکان در شبکه تلفن همراه و ثابت بروز می کند مربوط به خطای نیروی انسانی است.
وی می گوید: تجهیزات چینی به مراتب بهتر از تجهیزات داخلی است و اینکه گفته می شود مشکل عمده در اختلالات شبکه تلفن همراه مربوط به تجهیزات نامرغوب از این کشور است نمی تواند دلیل درستی باشد.
این کارشناس با اشاره به بروز اختلالاتی همچون برگشت صدا حین مکالمه، دریافت سکوت و یا صداهای دیگر از کانال های مختلف در زمان برقراری ارتباط می گوید: بی دقتی کارکنان مجموعه و عوامل نیروی انسانی باعث بروز این اشتباهات می شود. نیروی انسانی جابجایی کانالهای ارتباطی را درست تعریف نمی کند و این باعث می شود که ارتباطات به اشتباه برقرار شود و یا معضلاتی چون خط رو خط پیش آید.
وی اضافه می کند: شرکت مخابرات ایران به جای تجهیز شبکه به سیستمهای جدید باید نسبت به تجهیز نیروی انسانی در این شبکه مبادرت ورزد تا خطای این بخش کمتر شده و بسیاری از مشکلات این شبکه رفع شود و سرویس دهی بهتری صورت گیرد.
اما صرفنظر از تمامی این مباحث آنچه که حق مسلم مشترکان تلفن همراه است برقراری ارتباطی با کیفیت و به دور از هر گونه اختلالات و مشکل است و ارائه آمار و ارقام در بهبود این شبکه دردی را از مشترکان تلفن همراه که هر روز با این معضل روبرو هستند دوا نمی کند. مشترکان تنها زمانی آمار و ارقام توسعه و بهبود شبکه را خواهند پذیرفت که موبایلی که در دست دارند بدون هیچ دغدغه ای یک مکالمه بدون خط رو خط و بدون قطعی و وصلی های مداوم را برای آنها به همراه داشته باشد.