فرارو- براساس گزارش‌ها از سودان، ارتش کنترل اوضاع را در این کشور به دست گرفته است. همین گزارش‌ها حاکیست که عمر البشیر، رییس جمهوری، سرنگون و بازداشت شده است.
به گزارش بی بی سی، ارتش سودان در بیانیه‌ای که از تلویزیون این کشور پخش شد، اعلام کرد که رئیس جمهو بازداشت و به مکانی امن برده می‌شود. براساس این بیانیه، به مدت سه ماه در این کشور وضعیت فوق العاده اعلام خواهد شد و ارتش در دوره دو ساله انتقالی زمام امور را به دست خواهد گرفت. در بخش دیگری از این بیانیه آمده که یک شورای انتقالی نظامی در این دوره انتقالی تشکیل می‌شود که جزییات این شورا بعدا اعلام می‌شود. قرار است قانون اساسی سال ۲۰۰۵ میلادی هم لغو شود.
اعتراضات علیه عمر االبشیر که نزدیک به ۳۰ سال زمام امور در این کشور را برعهده داشت در ماه‌های گذشته در این کشور ادامه داشت و این کشور صحنه بزرگترین اعتراضات در طول دوران حکومت بشیر بود. درگیری‌های میان نیرو‌های امنیتی که به عمرالبشیر وفادار بودند و معترضان، چندین کشته برجا گذاشته است.
اقتصاد سودان در سال‌های گذشته رو به وخامت گذاشته بود. سال پیش ارزش پوند سودان به سرعت افت کرد و تورم بالا رفت که فشار بیشتری بر وضع معیشتی وارد کرد. دولت سپس افزایش بهای سوخت و نان را اعلام کرد که به اعتراضات منجر شد.
عمر البشیر در ژوئن سال ۱۹۸۹، با دست زدن به یک کودتای نظامی، قدرت را در سودان در دست گرفت و در سال ۱۹۹۳ خود را رئیس جمهوری این کشور اعلام کرد. بشیر در دوران حکومتش با اتهام نقض حقوق بشر روبرو بوده است.
دادگاه بین المللی کیفری (آی سی سی) حکم جلب او را در ارتباط با اتهام نسل کشی، جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت صادر کرده است. علیرغم صدور حکم بازداشت او در انتخابات سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ به پیروزی رسید.
مهمترین احزاب مخالف آخرین انتخابات را بایکوت کرده بودند. صدور حکم بازداشت به ممنوعیت سفر‌های بین المللی برای عمر البشیر منجر شده بود، هر چند که او توانست سفر‌هایی دیپلماتیک به کشور‌های مصر، عربستان و آفریقای جنوبی داشته باشد.
در همین خصوص جعفر قنادباشی تحلیلگر مسائل آفریقا طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «الان مدتها بود که دولت سودان محبوبیت و مشروعیت خود را از دست داده بود که مشکلات اقتصادی تنها یکی از دلایل این اتفاق بود. یعنی دلایل دیگری که اهمیت بیشتری هم داشت در این میان وجود داشت که مهمترین آن‌ها تغییر ماهیت دولت سودان بود. این دولت در ابتدا یک ماهیت ملی مبتنی بر گرایش‌های اسلامی و اخوانی داشت و کاملا رویکرد مخالف غرب و ارتجاع در منطقه را در دستور کار خود قرار داده بود. همین مسئله موجب شده بود که خیلی از مشکلات جاری در کشور که عمدتا اقتصادی بود را مردم نادیده بگیرند و همچنان از دولت حمایت کنند.»
وی ادامه داد: «اما به محض چرخش عمرالبشیر به سمت کشور‌های عربی و همچنین نزدیکی با کشور‌های غربی، نگاه مردم نیز به دولت تغییر کرد. زیرا همانطور که می‌دانید وهابیت به طور کامل در برابر اخوان قرار دارد و به هیچ عنوان این دو نمی‌توانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند. این در حالی بود که عمرالبشیر با دوستان و حامیان اخوانی خود در سودان مدیریت می‌کرد و این تغییر گرایش باعث شد که حامیان خود را از دست بدهد. از طرف دیگر همسو شدن سودان با عربستان سعودی در جنگ با یمن دو پیامد بسیار مهم داشت. یکی این بود که تعدادی از سربازان سودانی در این جنگ کشته شدند و از سوی دیگر با توجه به اینکه بخشی از غرب از این جنگ حمایت می‌کردند، موجب هم سویی دولت سودان با این کشور‌ها شد.»
او افزود: «مجموع مسائل موجب شد که دیگر مردم همین مشکلات اقتصادی را که تحمل می‌کردند، برنتابند و اینگونه بود که دولت پایه‌های محبوبیت و مشروعیت خود را از دست داد. البته در شیوه‌های مدیریتی دولت هم بحث بسیاری وجود دارد. زیرا عمرالبشیر طی این سال‌ها چرخش نخبگانی در سودان را توقف کرده بود. یعنی هیچگاه اجازه نداد دیگر گروه‌ها و جریان‌های سیاسی در سطح قدرت قرار بگیرند یا حتی مشارکت داشته باشند. به عبارت ساده‌تر یک نوع انسداد سیاسی هم در سودان رخ داده بود.»
بیشتر بخوانید:
این کارشناس مسائل آفریقا اظهار کرد: «نکته جالب توجه در خصوص کودتای اخیر در سودان این است که رهبری آن را معاون عمرالبشیر برعهده داشت که به تازگی به این سمت منصوب شده بود. همین مسئله موجب شده بود که برخی گمان کنند که این کودتا نه تنها در جهت براندازی نیست بلکه عمدتا هدف بقای عمرالبشیر را دارد. ولی با این حال بعید نیست که خیلی زود گروه‌هایی که در سودان حضور دارند با این نظامیان هم تضاد پیدا کنند. اصلا به همین دلیل هم بود که به مردم اعلام کردند همچنان به حضور در خیابان‌ها ادامه دهند.»
او تصریح کرد: «من فکر می‌کنم که گروه‌های داخل سودان خیلی زود با افرادی که کودتا را انجام دادند هم به مشکل می‌خورند. زیرا این افراد همان‌هایی هستند که روند قبلی را پیش می‌بردند؛ لذا بعید است که آن‌ها آمده باشند تا یک راه جدیدی را در پیش بگیرند. نباید فراموش کرد که همانطور که عرض کردم رهبری کودتا برعهده معاون منصوب عمرالبشیر است. یعنی درست است که الان عمر البشیر کنار زده شد، اما من فکر می‌کنم که هدف آن‌ها حفظ کلیت نظام حاکم است و صرفا فرد را کنار گذاشته اند.»
قنادباشی در خصوص آینده عمرالبشیر تاکید کرد: «تقریبا از همان ابتدا مشخص بود که کار وی تمام شده است و او صرفا یک مهره سوخته محسوب می‌شد. یعنی عمده هدف صرفا کنار زدن او بود. به همین دلیل هم اصلا صحبتی از محاکمه و زندانی شدن عمرالبشیر به میان نیامده بود. آن‌ها صرفا می‌خواستند او را از صحنه سیاسی کشور کنار بگذارند تا فرد دیگری در راس امور قرار بگیرد و الان به هدفشان دست پیدا کرده اند؛ لذا من فکر نمی‌کنم اتفاق خاصی برای عمرالبشیر رخ دهد.»
این کارشناس مسائل آفریقا در خصوص همزمانی اتفاقات مختلف در آفریقا از جمله حوادث در لیبی، الجزیره، سودان و حتی کنار رفتن مصر از ائتلاف کشور‌های عربی گفت: «به عقیده من اتفاق خاصی رخ نداده است که بگوییم این‌ها یک رویداد‌های زنجیره‌ای هستند. صرفا یک سری اتفاقات به صورت همزمان در این قاره در حال رخ دادن است که ارتباطی به یکدیگر ندارند. به عنوان مثال در مسئله مصر دلیل عمده مقامات این کشور برای کناره‌گیری از ائتلاف عربی عدم تمایل آن‌ها به سیاست‌های برخی کشور‌ها مانند امارات و عربستان است و از طرف دیگر دوست ندارند همان اتفاقی که در سودان رخ داد در مصر هم اتفاق بیافتد. یعنی آن‌ها صرفا به دلیل تثبیت موقعیت خود حاضر نشدند در ناتوی عربی حضور داشته باشند.»
وی در پایان افزود: «در ماجرای الجزیره اعتراضات به دلیل این بود که زمان انتخابات فرا رسید و عبدالعزیز بوتفلیقه تصمیم گرفت در سن ۸۱ سالگی برای بار پنجم در این رقابت سیاسی حضور داشته باشد و این زمینه ساز اعتراضات خیابانی در این کشور شد؛ بنابراین ارتباط خاصی میان رویداد‌های اخیر در این چند کشور آفریقایی وجود ندارد، ولی با این حال همه این مسائل به صورت همزمان رخ داد. البته مسئله لیبی تا حدودی به سودان مرتبط بود. زیرا در لیبی هم گرو‌های اخوانی مورد حمایت در سودان فعالیت داشتند و با بر هم خوردن اوضاع در سودان آن‌ها هم موقعیتی پیدا کردند تا تلاش‌هایی برای رسیدن به قدرت انجام دهند.»