دخانیات عامل مرگ بیش از نیمی از مصرف کنندگان آن می‌باشد، توتون و تنباکو سالیانه در حدود ۶ میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشاند و بیش از ۵ میلیون از این مرگ و میر‌ها به علت مصرف مستقیم دخانیات می‌باشد در حالیکه بیش از ۶۰۰ هزار نفر از این مرگ و میر‌ها در نتیجه در معرض قرار گرفتن افراد غیر سیگاری در معرض دود دسته دوم می‌باشد. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ این عدد به ۸ میلیون نفر برسد، بانک جهانی تخمین می‌زند در صورتیکه شیوع مصرف تنباکو تا سال ۲۰۲۰ به نصف کاهش یابد، می‌توان ۱۸۰ میلیون زندگی را در نیمه اول قرن جدید نجات داد.
در سال ۱۹۹۵ در حدود ۱. ۱ میلیارد فرد سیگاری ۱۵ سال به بالا در جهان وجود داشت (۲۹ درصد جمعیت جهان، ۱۷ درصد مردان و ۱۲ درصد زنان) که بنظر می‌رسد تا سال ۲۰۲۵ به ۱. ۶ میلیارد نفر افزایش یابد. مصرف تنباکو منجر به ۱۰۰ میلیون مرگ در قرن ۲۰ شده است که اگر روند مرگ‌ها به همین ترتیب ادامه یابد منجر به مرگ ۱ میلیارد نفر در قرن ۲۱ خواهد شد. در اغلب کشورها، جوانان مصرف کننده سیگار در حال حاضر، همان افراد سالمند و میانسال سالیان بعدی هستند که حدود ۱۰ میلیون مرگ سالانه در اثر مصرف سیگار خواهند داشت.
تقریبا ۵۰۰ میلیون نفر از افرادی که در حال حاضر زنده هستن در انتظار مرگ ناشی از استعمال دخانیات خواهند بود. استعمال دخانیات شایع‌ترین عامل قابل پیشگیری مرگ و ناتوانی و دومین علت اصلی مرگ در جهان است. اگر روند کنونی مصرف دخانیات ادامه یابد تعداد مرگ‌های ناشی از مصرف دخانیات در سال ۲۰۲۰ به ۸ میلیون نفر در سال خواهد رسید.
نیمی از یک میلیارد و سیصد میلیون افرادی که هم اکنون سیگار می‌کشند، در نهایت به علت مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند. مصرف دخانیات چهارمین عامل خطر بار بیماری در کل جهان به شمار می‌رود علاوه بر هزینه‌های اولیه ناشی از مصرف دخانیات و هزینه‌های درمانی بیماریهای مرتبط با مصرف آن، به علت اینکه عوارض دخانیات عمدتا در سنین بهره دهی و فعالیت افراد بروز میکند، خانواده‌ها را از وجود نان آورهایشان محروم نموده و باعث افت نیروی کار سالم در جوامع می‌شود.
هزینه‌های ناشی از مصرف دخانیات بسیار زیاد است به علاوه افراد سیگاری در طول زندگیشان نیز به علت بیماری بهره وری کمتری دارند. یر اساس تخمینی در سال ۱۹۹۴ هزینه‌های خالص به هدر رفته در اثر استعمال دخانیات بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال بوده است. دخانیات تا سال ۲۰۲۰ موجب ۹ درصد کل صدمات جهانی یا ۱۳ درصد بیماریهای و مرگ بالغین خواهد بود. بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، در کشور ما سالانه ۳۶ هزار مرگ بعلت بیماریهای وابسته به دخانیات روی میدهد و در صورت تداوم روند جاری، در ۲۰ سال آینده به میزان ۲۰۰ هزار مرگ در سال افزایش خواهد یافت. سیگاری تقریبا ۸۰ درصد از ۱ میلیارد سیگاری در جهان در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط زندگی می‌کنند.
دخانیات عامل مرگ و میر، بیماری و فقر:
اپیدمی مصرف دخانیات یکی از بزرگترین تهدیدات بهداشت عمومی بوده که تاکنون جهان با آن مواجهه بوده است. مرگ حدود ۶ میلیون نفر در سال از عواقب اپیدمی جهانی است که بار بیماری ناشی از دخانیات و مرگ و میر آن بسیار بالاست. مصرف کنندگان دخانیات بعلت مرگ پیش از موعد خانواده‌های خود را از در آمد محروم می‌کنند همچنین باعث افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و به طریقی باعث اتلاف منابع اقتصادی می‌شوند. در برخی از کشورهای فقیر کودکان خانواده‌های کم درآمد بصورت متوالی و مکرر در مزارع تولید دخانیات کار می‌کنند این کودکان تحت بیماری ویژه‌ای به نام دخانیات سبز قرار می‌گیرند، که توسط دست زدن به برگ نیکوتین ایجاد می‌شود و نیکوتین از طریق لمس جذب پوست می‌شود.
کلیدهای مراقبت:
پایش و نظارت خوب و مفید بر اپیدمی دخانیات نشان میدهد که اتخاذ سیاست مناسب در این زمینه حایز اهمیت می‌باشد. فقط یک کشور از هر ۳ کشور در جهان، مصرف دخانیات را در میان جوانان و بزرگسالان بصورت حداقل یکبار در هر ۵ سال گذشته پایش کرده و مورد ارزیابی قرار داده اند.
دود دسته دوم می‌کشد؟
دود دسته دوم به دودی اطلاق می‌شود که در رستوران‌ها و در فضاهای بسته که مردم در حال مصرف دخانیات هستند ایجاد می‌شود. بیش از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی در دود سیگار وجود دارد که ۲۵۰ مورد آن برای سلامتی مضر و بیش از ۵۰ مورد آن سرطان زا می‌باشد. هیچ گونه سطح ایمنی برای قرار نگرفتن در معرض دود دسته دوم وجود ندارد، در بزرگسالان دود دسته دوم باعث بیماریهای قلبی و عروقی و تنفسی از جمله بیماریهای عروق کرونر قلب و سرطان ریه می‌شود، همچنین در نوزادان منجر به مرگ ناگهانی و در زنان باردار باعث کم شدن وزن هنگام تولد نوزاد می‌شود. تقریبا نیمی از کودکان به طور مکرر در معرض دود دسته دوم در مکانهای آلوده عمومی قرار می‌گیرند. دود دسته دوم همانطور که اشاره شد موجب مرگ حدود ۶۰۰ هزار مرگ و میر زودرس در سال می‌شود، در سال ۲۰۰۴ حدود ۲۸ درصد از مرگ کودکان به دود سیگار دسته دوم نسبت داده شده است.
قوانین ضد استعمال دخانیات از سلامتی افراد غیر سیگاری حمایت میکند، قوانین هوای عاری از دود سیگار بیان می‌دارد که هر فردی بایستی قادر باشد هوای سالم عاری از دخانیات را تنفس کند. بیش از ۳ / ۱ میلیارد ازجمعیت جهان یا ۱۸ درصد از جمعیت جهان توسط قوانین جامع ملی بدون دود دخانیات حمایت می‌شوند.
کمک به مصرف کنندگان دخانیات
برای ترک آن:
مطلعات
نشان می دهد که تعداد کمی از مردم درک خطر درستی از مصرف دخانیات را دارند. برای
مثال در یک نظر سنجی در سال 2009 در چین
نشان داده شد که تنها 38 درصد از افراد سیگاری می دانستند که سیگار کشیدن باعث
بیماری عروق کرونر قلب و تنها 27 درصد دیگر
درک درستی از نقش سیگار در بروز بودن سکته مغزی داشتند. در میان افراد
سیگاری که از خطرات ناشی از دخانیات آگاه هستند و تمایل به ترک آن دارند مشاوره و
دارو می تواند شانس ترک آن را به دو برابر افزایش دهد.
خدمات جامع ترک دخانیات
برای کمک به ترک برای مصرف کنندگان تنها در 24 کشور وجود دارد که 15 درصد از جمعیت
جهان را پوشش می دهد، در حالیکه این مراکز دریک چهارم از کشورهای کم درآمد وجود
دارد. کمپین های رسانه های گروهی می تواند باعث کاهش مصرف دخانیات از طریق تاثیر
بر مردم برای حمایت و حفاظت از افراد غیر سیگاری و متقاعد کردن جوانان برای
جلوگیری از مصرف دخانیات شود. ممنوعیت تبلیغات دخانیات مصرف دخانیات را کاهش می
دهد، برنامه جامع منع تبلیغات دخانیات به طور متوسط باعث کاهش7درصد مصرف دخانیات و
در برخی کشورها باعث کاهش مصرف تا 16 درصد شده است فقط در 29 کشور که 12 درصد
جمعیت جهان را دارا می باشند به طور کامل تمام اشکال تبلیغات دخانیات ممنون شده
است.
مالیات و کاهش مصرف دخانیات:
افزایش
مالیات یک روش موثر برای کاهش مصرف دخانیات بخصوص در میان جوانان و افراد با درآمد
پایین می باشد، افزایش مالیات به میزان100درصد مصرف دخانیات را در حدود 4درصد در
کشورهای توسعه یافته و با درآمد بالا و در حدود 5 درصد در کشورهای با درآمد کم و
متوسط را کاهش داده است.
تجارت غیر قانونی محصولات توتون و تنباکو باید متوقف بشود؟
تجارت
غیر قانونی توتون و تنباکو از جمله مسایل
مهم بهداشتی- اقتصادی و امنیتی در سراسر جهان می باشد، طبق برآوردها از هر 10سیگار
و مصرف آن 1 مورد از راه غیرقانونی وارد
می شود. سازمان جهانی بهداشت کمیته ای را برای مبارزه با دخانیات و اپیدمی آن دایر
کرده است و پیمانی جهت کنترل دخانیات در فوریه 2005 به اجرا درآورده است که بطور
گسترده در 180کشور عضو که 90 درصد جمعیت جهان را پوشش میدهد به اجرا درآمده است.
در سال 2008 سازمان جهانی بهداشت یک برنامه عملیاتی موثر برای افزایش اجرای مفاد این کنوانسیون را در سطح جهان آغاز کرد که 6
اقدام مهم آن عبارتند از:1 – نظارت بر
مصرف دخانیات2- حمایت و حفاظت از مردم در برابر مصرف کنندگان دخانیات3- ارائه کمک
به ترک مصرف دخانیات4- هشدار در مورد خطرات ناشی از استعمال دخانیات5- تقویت و اجرای قوانین منع
وتبلیغات دخانیات 6- افزایش مالیات بر دخانیات.
سازمان جهانی بهداشت برای از بین بردن تجارت
غیر قانونی محصولات توتون و تنباکو یک طیف
وسیع از اقدامات مربوط به زنجیره تامین دخانیات از جمله منع صدور مجوز واردات،
صادرات و تولید محصولات دخانی و همچنین اعمال مجازات و مجازات کیفری را در مورد
کسانی که مبادرت به تجارت غیر قانونی و قاچاق این محصولات می نمایند را به اجرا در آورده و پیشنهاد کرده است.