به گزارش ایکنا، کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری، پس از اعلام نام افراد تأیید صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری در جلسهای با پخش زنده مناظرات مخالفت کردند و اعلام کردند که مناظرات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به صورت ضبط شده پخش میشود.
این مسئله موجب اعتراضات زیادی در میان مردم در شبکههای اجتماعی، برخی نامزدها و مسئولان شد و حتی روز گذشته نیز آیتالله موحدی کرمانی در خطبههای نماز جمعه به این مسئله اعتراض کرد و گفت: حتما باید مناظرهها به صورت زنده صورت بگیرد؛ یکی از راههایی که بصیرت مردم را نسبت به کاندیداها افزایش میدهد مناظرهها به صورت زنده است.
این گزارش بنا دارد به چرایی نادرست بودن اقدام کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری بپردازد.
به عنوان دلیل اول باید گفت امروز جامعه به حدی از رشد، پیشرفت و بلوغ فکری رسیده و به جدیدترین وسایل ارتباطی مجهز شده و از بهروزترین ابزارهای اطلاعاتی و خبری بهره میبرد که به اصطلاح امروزی عادیترین تا مهمترین اتفاقات روزمره را به صورت «لایو» (live) از شبکههای اجتماعی در معرض دید عموم میگذارد (فارغ از درست یا نادرست دانستن چنین اقداماتی). حال مقاماتی که چنین تصمیمی اتخاذ کردند چه تصوری از جامعه امروزی داشتند و چقدر درباره تبعات این تصمیم و تصویری که از حکومت در ذهن جامعه با این اقدام ایجاد میشود فکر کردند.
دومین دلیل برای نادرستی این تصمیم، سخنان رهبر معظم انقلاب درباره انتخابات است که هم در سخنرانی ابتدای سال در مشهد و هم در دیدار با فرماندهان ارتش به تبیین یک انتخابات در تراز جمهوری اسلامی پرداخته و فرمودند: «باید انتخاباتی گسترده، با شور و شوق و نشاط، سالم و همراه با امنیت برگزار شود و چنین انتخابات و ذخیرهای، به کشور مصونیت بسیاری خواهد داد».(۳۰/۱/۹۶) یا این سخن ایشان که فرمودند: «باید انتخاباتی گسترده، با شور و شوق و نشاط، سالم و همراه با امنیت برگزار شود و چنین انتخابات و ذخیرهای، به کشور مصونیت بسیاری خواهد داد».(۱/۱/۹۶)
با توجه به این بیانات مهم رهبر معظم انقلاب، این سؤال مطرح میشود که تصمیم کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، بسترساز مشارکت حداکثری مردم و پرشور شدن انتخابات است یا باعث کاهش مشارکت و سرد شدن فضای انتخابات؟
تجربه دو انتخابات اخیر ریاست جمهوری در سالهای ۸۸ و ۹۲ نشان میدهد که مناظرات انتخاباتی یکی از عوامل اصلی افزایش مشارکت مردم در انتخابات بوده است. البته این به معنای تأیید اتفاقات رخ داده در برخی از مناظرات مانند بداخلاقی و تهمتزنی کاندیداها به یکدیگر یا سایر افراد نیست اما قطعا راه حل اصلاح شیوه و نوع پخش مناظرات، پخش ضبط شده آن نیست، همانطور که مناظرات سال ۹۲ و تغییر در شیوه اجرای آن، با وجود برخی انتقادات وارده بر آن، بسیار بهتر از مناظرات سال ۸۸ بود و این نشان میدهد که با انجام برخی اصلاحات و رفع ایرادات مناظرات انتخابات سال ۹۲ میتوان آن را به صورت زنده پخش کرد.
دلیل سوم که میتوان در مخالفت با این تصمیم بیان کرد نقش مناظرات زنده در افزایش آگاهی و رشد فکری جامعه برای انتخاب بهتر است. قطعا پخش زنده مناظرات و گفتوگوی رو در روی نامزدها، نقش به سزایی در شفافیت فضای رقابت انتخاباتی و مشخص شدن نقاط قوت و ضعف برنامهها و رویکردهای نامزدها دارد و در اثر همین تضارب آرا و یا به تعبیر قرآنی «جدال احسن» است که انتخاب اصلح رقم میخورد.
همچنین باید گفت نظام مردمسالاری دینی که مدعی تبعیت از آموزههای دینی و اسلامی و برگرفته شدن تصمیمات و برنامهها از منبع دین است باید بیش از سایر نظامها بر رشد و بلوغ فکری مردم تأکید داشته باشد و انتخابات به عنوان نماد مردمسالاری دینی باید نمایانگر اجرای آموزههای دینی به ویژه در موضوع رابطه مردم و حکومت باشد.
براساس آیه شریفه «فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» پخش زنده مناظرات مصداق فراهم ساختن زمینه شنیده شدن همه سخنان و برنامههای نامزدها و انتخاب «احسن» از سوی مردم است. مسئولان در نظر داشته باشند که پخش ضبط شده مناظرات خود اقدامی ابهامآفرین، سؤالبرانگیز و غیرشفاف است که بیشتر از اینکه شوق آفرین و اعتمادساز باشد در ذهن مردم این سؤال را برجای میگذارد که آنچه پخش شده چه تفاوتی با آنچه بیان شده داشته، و این مسئله این تلقی را در مردم ایجاد میکند که حاکمیت آنها را «نامحرم» تلقی کرده و لذا این تضاد را در جامعه ایجاد میکند که چگونه هم نامحرم دانسته میشود و هم از او انتظار مشارکت حداکثری میرود.
به عنوان دلیل پایانی باید گفت کاش تصمیمگیران در این رابطه، کمی به ابعاد بینالمللی این تصمیم نیز فکر میکردند. وقتی صحبت از الگو بودن مردمسالاری دینی از یک سو و امنیت بالای کشور از سوی دیگر میشود و سایر کشورها علاقمند به آشنایی بیشتر با این مدل حکومتی (مردمسالاری دینی) هستند اتخاذ این تصمیم آیا همه این ادعاها را زیر سؤال نمیبرد؟ آیا امنیت کشور اینقدر ضعیف است که احیانا برخی تنشهای احتمالی ناشی از پخش زنده مناظرات بتواند آن را با خطری مواجه سازد؟ آیا این اقدام این شبهه را ایجاد نمیکند که نقش مردم در انتخابات تزئینی است و کیفیت مشارکت اهمیت پایینتری نسبت به کمیت مشارکت دارد؟
اینها مجموعه دلایلی است که تصمیم کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری را در اذهان افکار عمومی خدشهدار میکند و قطعا اعضای این کمیسیون باید پاسخگوی سؤالات و انتظارت مردم، مسئولان و نامزدها باشد. اما قبل از قضاوت قطعی، جای امیدواری وجود دارد که جلسه عصر امروز این کمیسیون که برای بررسی همین مسئله تشکیل میشود بتواند به انتظارت و خواستههای افکار عمومی پاسخ مثبت دهد و زمینه مشارکت حداکثری که خواسته اصلی رهبر معظم انقلاب است فراهم گردد.