قاچاق واژه‌يي است كه قاچاقچيان از آن براي شغل خود استفاده نمي‌كنند و
مسوولان مبارزه با آن هم ترجيح مي‌دهند از تركيب «حمل ونقل غيرقانوني كالا»
به جاي قاچاق كالا استفاده كنند اما به هر حال پديده قاچاق كالا يكي از
آفات بزرگ اقتصاد در همه كشور‌ها محسوب مي‌شود.
به نظر ميرسد در چند سال گذشته در ايران رسيدگي به مساله قاچاق كالا هم
فصلي شده است به‌طوري كه اين روزها و درست در چله تابستان بحث از قاچاق
ميوه در شهرهاي بزرگ داغ شده و خبر قاچاق ميوههاي گرمسيري در اين ميان،
ميدان‌داري مي‌كند. در چند هفته گذشته جهانگير عرب، سرپرست امور باغباني
وزارت جهاد كشاورزي گفته بود كه در حال حاضر آنچه در بازار به چشم مي‌خورد
ميوه قاچاق است و ميوه وارداتي به جز موز در بازار موجود نيست.
به گفته اين مقام مسوول در وزارت جهاد كشاورزي طبق سياست وزارت جهاد
كشاورزي در حمايت از توليد‌كنندگان، ممنوعيت واردات ميوه به جز موز كماكان
ادامه دارد و هيچ كمبودي وجود ندارد كه نياز به واردات باشد. او تاكيد كرده
بود كه واردات ميوه كماكان ممنوع است. اين سخنان عرب در حالي است كه
بازار شاهد فروش انواع ميوههاي گرمسيري است و حتي حاشيه بزرگراه‌ها هم در
فروش ميوههاي گرمسيري در امان نمانده‌اند. ميوه‌هايي مانند انبه، آناناس
و نارگيل در كشور توليد نمي‌شود و بنا به گفته مسوولان وزارت جهاد كشاورزي
مجوزي براي ورود اين ميوه‌ها صادر نشده است بنابراين وجود اين قبيل
ميوه‌ها در كشور نشانگر اين است كه اين ميوه‌ها از طرق غيررسمي يا قاچاق
وارد كشور شده است.
اين در حالي است كه نيروي انتظامي بارها اعلام كرده
است كه كنترل مرزها را كامل در اختيار دارد و اجازه ورود كالاي قاچاق را به
كشور نمي‌دهد. عباس نخعي، مديركل برنامه‌ريزي ستاد مبارزه با قاچاق ارز و
كالا با اذعان به اينكه قاچاق ميوه و ساير كالا‌ها هميشه در حد صفر
نمي‌شود و احتمال ورود غيرقانوني كالا همواره وجود دارد اعلام كرد كه در
حال حاضر واردات ميوه منع قانوني ندارد. وي در گفت‌وگو با « اعتماد» با
بيان اينكه در بازار ميوه تنها نياز به برخي مركبات مانند پرتقال ديده
مي‌شود گفت: بر اساس قانون انتزاع همه امور مربوط به صادرات و واردات ميوه
بر عهده وزارت جهاد كشاورزي است و به همين دليل اگر قرار است در بازار
واردات ميوه اتفاقي بيفتد وزارت جهاد كشاورزي بايد در همه معاونت‌ها هماهنگ
عمل كند و موضوع را به مرجع مربوط در وزارت صنعت، معدن و تجارت اطلاع دهد
تا اين وزارتخانه ممنوعيت ورود ميوه را از طريق دفتر مقررات به‌طور رسمي به
گمرك اعلام كند. به گفته نخعي وارد نشدن اين ميوه‌ها به‌طور رسمي اعلام
نشده است چنانچه انبه به عنوان يك ميوه گرمسيري در بازار ميادين ميوه و
تربار فروخته مي‌شود.
به گفته نخعي اينكه از يك سو مديركل بازرگاني وزارت
جهاد كشاورزي اعلام كرده كه واردات ميوههاي گرمسيري از جمله انبه، نارگيل و
آناناس كه تا پيش از اين با وجود ممنوعيت واردات، در بازار داخلي وجود
داشت با تعرفه‌هاي مشخص آزاد شده است و از سوي ديگر دو ماه بعد سرپرست امور
باغباني وزارت جهاد كشاورزي اعلام مي‌كند كه ممنوعيت واردات ميوه به جز
موز كماكان ادامه دارد نشان‌دهنده مشكلات درون سازماني است.
مدير كل
برنامه‌ريزي ستاد مبارزه با قاچاق ارز و كالا با تاكيد بر اينكه با توجه به
تعرفه 75 درصدي براي برخي ميوههاي تابستاني امكان سوءاستفاده و دور زدن
قانون و قاچاق هم وجود دارد تاكيد كرد كه ستاد مبارزه با قاچاق ارز و كالا
بر اساس قانون جديد درباره قاچاق كالاهايي كه سلامت‌محور هستند و ورود
غيرقانوني آنها سلامت جامعه را هدف قرار مي‌دهد حساس است و با كمك مراجع
مربوط با ورود آنها برخورد مي‌كند. سخنان اين مقام مسوول درباره قاچاق
ميوه در حالي است كه حسين مهاجران، رييس اتحاديه فروشندگان ميوه و تر بار
كشور در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه با توجه به دورريز ميوه اگر مجوز
ورود به ميوه‌هايي مانند پرتقال و نارنگي داده شود كمبودي در ميوه كشور
وجود نخواهد داشت.
وي با تاكيد بر اينكه دلال‌ها در بازار قدرت مانور دارند، مي‌گويد كه
ميوههاي قاچاق وارد بازارچه‌هاي مرزي مي‌شوند و با تريلي به بازار تهران
سرازير مي‌شوند. مهاجران در مورد فروش ميوههاي قاچاق وارداتي در ميدان
تربار، نيز گفت كه واردات برخي ميوههاي خارجي از جمله موز، انبه و آناناس
آزاد است. به اين‌ترتيب كه واردات موز معمولا از كشورهاي اكوادور، فيليپين و
بوليوي انجام مي‌شود و انبه از كشورهاي، سنگاپور، هندوستان و مالزي وارد
كشور مي‌شود. رييس اتحاديه ميوه و تر‌بارتاكيد كرد كه در كنار ميوههاي
وارداتي آزاد، برخي ميوههاي وارداتي قاچاق مثل پرتقال، ليموترش، انگور،
گريپ‌فروت، زنجبيل و سيب وجود دارد كه اين ميوه‌ها به‌صورت قاچاق در
بازارچه‌هاي مرزي به‌صورت خرد جمع مي‌شود و سپس به ميدان ميوه و تربار
شهرهاي مختلف منتقل و در حاشيه ميادين عرضه و توزيع مي‌شود.
او در اين باره افزود كه در ميدان تربار ميوههاي قاچاق كه در وانت قرار
دارند، با پوشاندن سطح روي آنها به‌صورت پنهاني به خريداران عرضه مي‌شود.
اين ميوه‌ها در تمام فصول سال و حتي در فصل برداشت، وارد كشور و براي فروش
عرضه مي‌شود، اما در مواقعي كه فصل برداشت آن ميوه در داخل كشور وجود
ندارد، عرضه آن بيشتر و تقاضا هم براي آن محصول بيشتر مي‌شود. همچنين رييس
اتحاديه ميوه و سبزي‌فروشان گفت كه علاوه بر ميوههاي گرمسيري در تابستان
از ارديبهشت تا شهريورماه برخي ميوه‌ها مثل پرتقال، ليموترش و ليموشيرين در
داخل كمتر است بنابراين ميزان قاچاق آن هم بيشتر مي‌شود.
قاچاق در همه
كالا‌ها حتي كالاهايي كه حمل و نقل و فروش آنها به صورت مجرد بلامانع است
آفت اقتصاد كشور است. به نظر ميرسد درباره واردات غيرقانوني ميوه كه به
صورت مستقيم با سلامت شهروندان در ارتباط است، وزارت جهاد كشاورزي به عنوان
مسوول مستقيم بايد پاسخگو باشد و ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز نيز به
عنوان مرجع ناظر بايد از حالت انفعال خبري خارج شود و در اين زمينه
هماهنگي‌هاي لازم را به عمل آورد.