bato-adv
کد خبر: ۳۴۶۲۳۴

دو خطایی که باعث التهاب بازار دلار شد

«می‌توان گفت دو خطا باعث التهاب اخیر در بازار دلار شد که پیامد آن خارج شدن مدیریت بازار از دست سیاست‌گذاران و کنترل آن توسط سفته‌بازان بود.»
تاریخ انتشار: ۱۱:۰۰ - ۰۷ بهمن ۱۳۹۶

روزنامه دنیای اقتصاد در سرمقاله روز شنبه‌ خود به قلم علی میرزاخانی نوشت: «جهش دلار در اقتصاد ایران مسبوق به سابقه است؛ اما تکرار آن، نشان می‌دهد که سیاستمداران هیچ درسی از گذشته نیاموخته‌اند. یا شاید هم بتوان گفت آن چه آموخته‌اند آموزه‌های آشفته‌ای است که نمره قبولی برای کارنامه‌شان به ارمغان نخواهد آورد. به‌ طور خلاصه می‌توان گفت دو خطا باعث التهاب اخیر در بازار دلار شد که پیامد آن خارج شدن مدیریت بازار از دست سیاست‌گذاران و کنترل آن توسط سفته‌بازان بود.

خطای اول، یک توهم تکراری درباره نحوه تعیین نرخ دلار است که قبلا هم راجع به آن هشدار داده شده بود. تعیین نرخ ارز در یک کشور دارای تورم بالا، فرمولی متفاوت از تعیین نرخ ارز در کشوری با تورم حول‌و‌حوش تورم جهانی دارد. تورم در ایران به‌ رغم این که طی سال‌های اخیر روندی نزولی داشته است اما هنوز که هنوز است با نرخ حول‌ و‌ حوش ۱۰ درصد یکی از بالاترین نرخ‌هاست که از ۹۵ درصد کشورها بیشتر است. ضمن این که میانگین تورم در چهار سال گذشته (با نرخ ارز تقریبا ثابت) حدود ۱۸ درصد بوده است. تنها سیاست ارزی ممکن و صحیح در این وضعیت تورمی آن است که نرخ ارز را به‌ صورت تدریجی متناسب با مابه‌التفاوت تورم داخلی و میانگین جهانی بالا برد تا انرژی تورم در داخل نرخ دلار متراکم نشود وگرنه با تلنگری در هر زمان، این انرژی آزاد شده و باعث جهش نرخ ارز خواهد شد. سیاستمدارانی که این راه تدریجی را کنار گذاشته و نرخ دلار را حول و حوش رقم خاصی تثبیت می‌کنند ناخواسته، راه بدتر یعنی جهش دلار را انتخاب می‌کنند که البته می‌توان ثابت کرد راه دلخواه تعداد کثیری از ذی‌نفعان اقتصاد ایران است که قبلا به آن پرداخته‌ایم. اگر اهل سیاست علاقه دارند که نرخ دلار را ثابت نگه دارند راه آن، حراج دلارهای نفتی نیست که علاوه‌ بر اتلاف منابع باعث عقب‌نشینی تولید داخلی در برابر سیل واردات می‌شود، بلکه راه عقلایی، خاموش کردن موتور تورم در چاپخانه پول است.

خطای دوم هم یک خطای تکراری است که در اواسط امسال با کاهش دستوری نرخ سود بانکی انجام شد. تثبیت نرخ ارز در شرایط تورمی باعث پرتاب بخشی از تورم به آینده می‌شود؛ چرا که از ظهور تورم در کالاهای وارداتی جلوگیری می‌کند و به تبع آن کالاهای مشابه داخلی هم از امکان تعدیل تورمی محروم شده و تدریجا به نفع کالاهای وارداتی دارای قیمت ثابت (به‌ دلیل تثبیت نرخ ارز) از بازار داخلی عقب‌نشینی می‌کنند. میل به مصرف کالاهای وارداتی در این شرایط به دو دلیل افزایش می‌یابد:

۱- ثابت ماندن قیمت کالای وارداتی یا به عبارتی کاهش قیمت واقعی این کالاها (به‌ دلیل تثبیت نرخ دلار) در شرایط تورمی و افزایش سطح عمومی قیمت‌‌ها

۲- حذف کالاهای مشابه داخلی به‌ دلیل کاهش قدرت رقابت‌پذیری ناشی از فشار تورمی که کالاهای وارداتی به‌ دلیل تثبیت نرخ ارز از آن مستثنا می‌شوند.

همه اینها به معنی حذف موقت بخشی از آثار تورم پمپاژ شده به اقتصاد و جلوگیری از ظهور بخشی از گرانی از طریق تثبیت نرخ دلار و به‌ عبارتی «پرتاب بخشی از تورم به آینده» است.

معنی دیگر پرتاب بخشی از تورم به آینده، افزایش انتظارات تورمی است. اوایل امسال که عده‌ای با استناد به کاهش تورم خواستار کاهش دستوری نرخ سود بانکی شدند، «دنیای اقتصاد» در همین ستون یک رابطه خیلی ابتدایی را متذکر شد که نرخ سود بانکی تابع تورم آینده یا انتظارات تورمی است نه تورم گذشته! تثبیت نرخ ارز در دوره تورمی به مفهوم افزایش رو به تزاید انتظارات تورمی است و هیچ جای دنیا در هنگامه افزایش انتظارات تورمی، نرخ بهره را کاهش نمی‌دهند. بنابراین نمی‌توان با یک سیاست، انتظارات تورمی را بالا برد و با سیاست دیگر یعنی کاهش دستوری نرخ سود بانکی روی آتش انتظارات بنزین ریخت. آموزه‌های علم اقتصاد هم بر این اصل بدیهی تاکید دارند که طراحی سیاست پولی به‌ صورت مستقل از سیاست ارزی، چیزی جز خام‌اندیشی نیست. راه عقلایی این بود که ابتدا سیاست کاهش تدریجی انتظارات تورمی از طریق تعدیل تدریجی نرخ ارز در دستور کار قرار گیرد تا هم مانع اصلی کاهش نرخ سود بانکی یعنی انتظارات تورمی از بین برود و هم این که مدیریت بازار ارز از دست سیاست‌گذار به دست سفته‌باز نیفتد. سیاست‌گذار باید بداند که چوب افزایش نرخ ارز، جریمه و تنبیه روشن کردن موتور تورم است و گریزی از پذیرش ضربه‌های آن ندارد؛ اگر چند سالی هم از ضربه‌های آن جان به در ببرد باید خود را آماده کند که همه ضربه‌ها به‌ صورت یکجا بر وی فرود آیند با این تفاوت که در این فاصله زمانی به‌ دلیل خطای تشخیص، مجبور می‌شود پیاز را هم میل کند و کارنامه مردودی در سایر حوزه‌ها را هم به خانه ببرد.»

ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۷
ميگم سود بانكب رو كم كنين قول ميدم همشو برم ارز بخرم
همت
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۴۱ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۷
اتفاقن بنظرم بايد قيمت ارز رو انقدر زياد كرد كه مردم بخرن بعد يهو كم كرد كه مردم ضرر كنن طوريكه ديگه به فكر سرمايه گذاري تو زمينه ارز نباشن و مث ... حمله نكنن براي خريد ارز!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
بهنام (دکتری اقتصاد ریاضی و بین الملل)
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۲۷ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۷
سلام
متأسفانه سیاست گذاران پولی درک درستی از نظریات اقتصاد پولی از جمله قاعده تیلور و.... که بر اساس شرایط اقتصاد کلان و ریسک های موجود در یک کشور نرخ بهره تعیین می شود، ندارند. متأسفانه کاهش نرخ سود بانکی چند اثر منفی در بلندمدت خواهد گذاشت. اولا فرض کنیم که با کاهش نرخ سود نرخ بهره را پایین می اوردند طرح هایی که از نظر اقتصادی توجیه نداشته باشد معنادار شده و منابع اقتصادی ممکن است به مسیر درستی نرود. لذا این عمل انگیزشی با توجه به شرایظ اقتصاد کشور نامناسب بود
ثانیا، متاسفانه آنها نرخ بهره را همانند کاهش دستوری سود کاهش ندادند و هدف بانک ها بهره بردن از اسپرد بین سود و بهره بود که این موضوع از نظر حقوقی درست نیست و یک بازتوزیع درآمد از اقشار ضعیف (سپرده گذرانی که توانایی ریسک را ندراند) به سهامدارن بانک هاست.
می توان نتیجه گرفت که پشت این سیاست کوتاه مدت شاید سهامدارنی است که از این سیاست بهره می بردند و در بلندت مدت باعث کاهش رفاه اقتصادی جامعه شده است.
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۲۴ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۷
این تخلیل ها واقعا مزخرف و سطحی هستند! و کاملا سفارشی برای انحراف افکار عمومی از سوء مدیریت گسترده در کشور !
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۱:۴۳ - ۱۳۹۶/۱۱/۰۷
اولین و مهمترین دلیل پایین آمدن کاهش پول بصورت ظاهری کاهش دستوری سود بانکی کوتاه مدت از 18 درصد متوسط به 10 درصد وبلند مدت از 22 درصد به حدود 15 دذصده که باعث شد سپرده های بانکی خارج بشن و به سمت بازارهای زودبازده مثل دلار و سکه و در آخر مسکن سرازیر بشن.در واقع چون دولت جهت کسری پرداختها پول بدون پشتوانه چاپ میکنه پول ملی ارزشی بغیر از کاغذش نداره ولی سود بانکی باعث حبس شدن پول تورم زا میشد که دولت در ظاهر اعلام کرد هدفش از کاهش سود هدایت پول به سمت تولیده در حالیکه هر بچه ای میدونه تو وضعیت فعلی هیچوقت پول بسمت تولید یا حتی مسکن نمیره و فقط بسمت ارز و دیگر فعالیتهای زود بازده میره.در واقع بانکها (البته تو بقیه جاهای دنیا) واسه جمع آوری سپرده های خرد مردم و دادن سود به اونا و از طرف دیگر پرداخت وام های سنگین به تولید کنندگان واقعی و دریافت سود از اونا پدید اومدن در واقع مردم تو بانک سپرده گذاری میکنن و بانک شریک سود و زیان تولید کننده ها میشه ولی تو ایران......
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۵
مجله فرارو