به گزارش ایکنا:
کشور ترکیه علیرغم این که یکی از اعضای قدیمی ناتو به شمار میرود و به لحاظ نیروی نظامی نیز برای این سازمان اهمیت ویژهای دارد؛ اما بارها شاهد تنش میان این دو بودهایم. از طرفی دیگر در سالهای اخیر بیاعتمادی شدیدی میان ترکیه و آمریکا در مسائلی نظیر استرداد فتحالله گولن و حمایت واشینگتن از گروه پ.ی.د در سوریه شکل گرفته است. برخی از کارشناسان معتقد هستند که تحولات مذکور ترکیه را به سمت تشکیل یک اتحاد با کشورهای منطقه سوق داده و این امر در آینده میتواند جدایی این کشور از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو را در پی داشته باشد. بایزید کاراتاش در گفتگویی به رابطه ترکیه و ناتو میپردازد:
جایگاه ناتو در سیاست خارجی ترکیه چیست؟ آیا خروج ترکیه از ناتو به نفع این کشور و یا ضرر آن خواهد بود؟
منافع ملی و سیاسی ترکیه لزوما همواره با سیاستهای ناتو همخوانی نداشته است. ترکیه در دوران جنگ سرد در مقابله با اتحاد جماهیر شوروی به عنوان دومین ارتش بزرگ کشورهای عضو ناتو فعالیتها و اقدامات مهمی را انجام داد. پس از پایان جنگ سرد، ناتو و ایالات متحده آمریکا در فضای به وجود آمده وظایف گوناگونی را برای خود تعیین کردند. آمریکا نیز با استفاده از این فرصت ناتو را در خدمت منافعاش به کار گرفت. یعنی به عبارتی دیگر ناتو به یک دست نشانده آمریکا تبدیل شد. آمریکا در عراق و سوریه از گروههای تروریستی پ.ک.ک و پ.ی.د به عنوان نیروهای زمینی و همچنین از ناتو به بهانه مبارزه با داعش برای تهدید امنیت ترکیه استفاده میکند و با گروههای تروریستی همکاری دارد. ۲۸ کشور از ۲۹ کشور عضو ناتو به بهانه مبارزه با داعش به رهبری ائتلاف آمریکایی در سوریه فعالیت میکنند. به ظاهر در سوریه ناتویی وجود ندارد، اما ۲۸ کشور عضو این سازمان و در مجموع ۶۰ کشور خارجی در بحران سوریه حضور دارد. این سازمان که برای مخدوش کردن روابط ترکیه با همسایگان تلاش میکند، با سیاستهای دوگانهاش جنایات انسانی مرتکب میشود. ترکیه در سال ۱۹۵۲ میلادی به عضویت ناتو در آمده است. از آن سال تا کنون ناتو برای کشورمان بیش از منفعتهایش ضرر داشته و به یک سازمان شرور تبدیل شده است. ترکیه باید جدایی از ناتو و تشکیل اتحاد با ایران، عراق و سوریه در غرب آسیا را به عنوان اولویتهای اصلی انتخاب کند.
گفته میشود تعدادی بمب اتم متعلق به آمریکا در پایگاه اینجرلیک ترکیه قرار دارد، آیا به نظر شما این موضوع خطر بزرگی برای ترکیه و منطقه نیست؟
۵۰ بمب اتم متعلق به آمریکا زیر چتر ناتو در در پایگاه اینجرلیک ترکیه جای گرفته است. اطلاعات لازم در این مورد را طی سخنانی با موضوع سیستم راداری سپر موشکی ناتو در کورهجیک و حضور نظامی آمریکا در غرب پایگاه هوایی دیاربکر در ماه اکتبر ۲۰۱۷ مورد بررسی قرار دادهام. همچنین در ۵ نوامبر نیز طی یک نشست مطبوعاتی با آقای دوغو پرینچک با شرح جزئیات به بیان این مسئله پرداختهایم که میتوان به آن مراجعه کرد.
آمریکاییها ضمن امتناع از استرداد فتحالله گولن، از گروه پ.ی.د در سوریه نیز حمایت میکنند. به عبارت بهتر در بسیاری از موارد منافع ترکیه و آمریکا همسو نیست. آیا در این وضعیت میتوان آمریکا را یک متحد مورد اعتماد برای ترکیه دانست؟ به نظر شما ترکیه باید چه اقداماتی را در مقابله با این رویکرد ایالات متحده انجام دهد؟
آمریکا دیگر چه به تنهایی و چه در چارچوب پیمان آتلانتیک شمالی متحد مورد اعتمادی برای ترکیه نیست. در این وهله با صرف نظر از دلایل متعدد و طولانی به طور خلاصه میتوان این نکته را یادآور شد که آمریکا در خاورمیانه از دیرباز تا کنون هم برای ترکیه و هم برای کشورهای همسایه آن یک خطر مهم است. آمریکا که پیش از این به طور پنهانی از گروههای تروریستی حمایت میکرد دیگر ابایی از آشکار ساختن این موضوع ندارد. آمریکا، گروه ترویستی داعش را ایجاد کرده و سپس در عراق و سوریه به کار گرفت. آمریکا به پ.ک.ک و پ.ی.د آموزشهای نظامی داده و از طریق راههای هوایی و زمینی سلاحهای زیادی را به آنها رساند و هنوز نیز این حمایت ادامه دارد. ایالات متحده با ایجاد پایگاههایی در سوریه میخواهد که ضمن ماندگاری در خاورمیانه، منطقه تحت کنترلش را نیز گسترش دهد. در واقع آمریکا به عنوان یک عنصر تهدید بالقوه تمامیت ارضی سوریه و همچنین تمامیت ارضی ترکیه و ایران را مورد هدف قرار میدهد. ترکیه برای مقابله با این امر باید در اولین اقدام ضمن اجازه ندادن به آمریکا برای استفاده از پایگاههای نظامیاش به حضور نظامی آمریکا در خاک کشور نیز پایان دهد. به علاوه، خروج از ناتو و دیگر اقدامات اساسی نیز باید انجام شود.
به نظر شما کشورهای منطقه چه وظایفی را برای برخورد با خطرات احتمالی بر عهده دارند؟
به نظرم وظایف اصلی کشورهای منطقه را به شرح زیر میتوان طبقه بندی کرد:
الف- همکاری علیه تهدیدهای منطقهای و فرامنطقهای، ب- رویکرد مثبت در قبال موضوعاتی که از حساسیتی بالایی برخوردارند، ج- پرهیز از سیاستهای تفرقه افکنانه نژادی و مذهبی.
آینده روابط ترکیه و سوریه را چگونه پیش بینی میکنید؟ آیا در آینده احتمال عادی سازی روابط آنکارا و دمشق وجود دارد؟
بدون تردید میان شهروندان ترکیه و سوریه دشمنی وجود ندارد. برخی رنجشها هست، اما اینها موارد غیر قابل جبرانی نیست. افکار عمومی ترکیه خواهان ارتباط مستقیم با سوریه در اسرع وقت هستند. شما در آینده خواهید دید که روابط آنکارا و دمشق طی ۲ یا ۳ سال به طور آهسته به شکل عادی بازخواهد گشت.
گفتگو از: مرتضی کریمی