فرارو- رحمت ا..قلی پور*؛ عصرگاه روز يك شنبه در سفري به روسيه، وارد شهر مسكو شدیم. تاكسي فرودگاه ما را به هتل محل اقامت مي برد. از بزرگاه منتهي به شهر كه بگذريم وارد شهري با خيابان هاي بسيار عريض و طويل و ساختمان هاي از جنس معماري قرن نوزدهم می شویم.
پرسش از خيابان هاي عريض شهر نموديم كه چه تاريخي ساخته شده، در پاسخ گفته شد كه اين خيابانها قدمتي بيش از دو قرن دارد كه البته در زمان استالين باز طراحي شده است. خيابان هايي كه پس از گذشت بيش از هفتاد سال انگار براي نياز امروز جامعه ساخته شده است.
به ذهنم موضوع "افق تحليل" تبادر نمود كه نقطه مقابل آن "كوتاه بيني يا همان نزديك بيني مديريتي" است. نزدیک بینی مدیریتی واژه ای است که عموما در تصمیم گیری های مدیریتی به عنوان یکی از تهدیدها از آن یاد می شود. این پدیده رفتاری البته در سازمان های بخش عمومی بیشتر مشهود است و پیامدها و آثار مخرب آن در این بخش نیز افزون تر است.
نویسنده بر این باور است که این پدیده در بخش عمومی و سازمان های دولتی بسیار رایج است و اگرچه مدیران این بخش اعتقادی به افتادن در این دام تصمیم گیری ندارند، اما دامنه شمول آن در بخش عمومی و دولتی به مراتب بیشتر از بخش خصوصی است. نزديك بيني مديريتي سبب شده است كه نهادهاي سياستگذار و قانونگذار با مجموعه اي از تصميمات ضد و نقيض، مديران اجرايي با اقداماتي به روش آزمايش و خطا و مردم ايران با نگراني و ابهام به آينده اي پيچيده و البته فاقد برنامه اي واقع بينانه مواجه هستند. خط مشي هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي دولت، روندهاي بازار و وضعيت اجتماعي و فرهنگي دچار سردرگمي و كلاف پيچيده شده است. به راستي چرا اين پديده منفي در نظام مديريتي كشور بوجود آمده است.
میانگین ایرانی، تصمیمات فردی کوتاه مدت است. سبک زندگی ایرانی تا زمانی که تلقی منطقی از پول و امکانات پیدا نکند، اصلاح نمی‌شود. بخشی از این مسأله به این برمی‌گردد که ما می‌ترسیم و زندگی را کوتاه مدت می بینیم و عموماً در یک قرن و نیم گذشته در فضاهای بی ثباتی زندگی کرده‌ایم. لذا افراد به دنبال این هستند که نهایت بهره‌برداری را در زمان های کوتاه انجام دهند و حرصی که برای سریع به دست آوردن پول دارند فروبنشانند.
البته این مسایل ریشه‌های طبقاتی هم دارد. با توجه به اين خصيصه فرهنگي، مديران ما در كوتاه مدت و براي دوره زماني كوتاه تصميم مي گيرند. وضعيتي كه امروز با آن مواجه هستيم.
مديران ما با توجه به عمر كوتاه مديريتي شان و نظر به سياسي بودن مشاغل و پست ها، در تلاش هستند تا با اتخاذ تصميم هاي كوتاه مدت و زود بازده، مانند طرح ترافيكي زوج يا فرد، بهبودي در شاخص هاي توسعه و وضعيت مردم ايجاد نمايند، كه البته اين روش، نه تنها مشكلي را حل نخواهد كرد بلكه به دليل از دست دادن زمان و حاد شدن مشكلات، امكان حل براي آينده نيز سخت تر خواهد شد. راه حل برون رفت از اين وضعيت پرهيز از تصميمات شتاب زده و رفتار روز مره زده مديران است.
در تبیین نزدیک بینی در بخش دولتی ایران باید در سه محور به بحث پرداخت.
محور نخست شاخص های نزدیک بینی است. شاخص هایی مانند: اتخاذ تصمیمات کوتاه مدت، تاکید بر سیاست هایی با بار هزینه ای اندک، اتخاذ تصمیم های پی در پی که منجر به بار اضافی تصمیم و سیاست می شود و مانند آن.
محور دوم عوامل موثر بر نزدیک بینی است. عواملی مانند: دانشی نبودن مدیران، بی ثباتی مدیریت، رقابتی نبودن سازمان ها، پاسخگو نبودن سازمان ها و بودجه ریزی سنتی.
محور سوم راه حل ها و روش های مقابله با این پدیده است. در این محور طراحی نظام مناسب تصمیم گیری، حرفه ای نمودن نظام تصمیم گیری و استفاده از پژوهش در سیاستگذاری، از جمله روش های کاهش پدیده نزدیک بینی پیشنهاد می شود.
بي ترديد بدون توجه به محورهاي يادشده و اصلاح آن، روند روز مره زدگي فعلي سياستگذاران و مديران ادامه خواهد يافت و جامعه ايراني چشم اندازي براي آينده پيچيده و پرتلاطم نخواهد داشت و نتيجه قرار گرفتن در شرايط بحراني در اغلب حوزه ها بوِيژه بحران هاي زيست محيطي و اجتماعي خواهد بود.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
