ابعاد همکاری ایران و ترکیه در برابر اقلیم کردستان

فرارو- در ادامه واکنش های ایران و ترکیه به همه پرسی اقلیم کردستان ژنرال حلوصی آکار بالاترین مقام نظامی ترکیه به ایران سفر کرد و با سرلشکر محمد باقر بالاترین مقام نظامی ایران دیدار و گفت و گو کرد. به گفته سرلشکر باقری در این دیدار تصمیمات مهمی برای مبارزه با تروریسم در منطقه اتخاذ شده است.

به گزارش فرارو، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران درباره جزییات دیدار با رییس ستاد مشترک ارتش ترکیه گفت: «در این دیدار در مورد تهدیدات مشترک دو کشور و موضوعات مختلف منطقه گفت‌وگو کردیم؛ از جمله همه‌پرسی کردستان عراق که هر دو کشور مواضع یکسانی مبنی بر تاکید بر یکپارچگی و تمامیت ارضی عراق و عدم قبول انجام این همه‌پرسی داشتند.» او افزود: «درمورد مقابله با تروریسم در منطقه و امنیت مرزهای مشترک مذاکره و تصمیمات مهمی اتخاذ شد.»

ژنرال حلوصی آکار نیز درباره این دیدار اظهار کرد: «علاوه بر همکاری سیاسی و اقتصادی سعی می‌کنیم روابط و همکاری نظامی دو کشور را نیز گسترش دهیم؛ مخصوصا در آینده و در راستای مقابله با تروریسم و تامین امنیت مرزی به توافق رسیدیم.»

 

آکار امروز همچنین با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت و گو کرد. 

به نظر می رسد توافقات مرزی ایران با ترکیه به مسئله همه پرسی اقلیم کردستان باز می گردد. تاکنون هیچ جزییاتی از این توافقات اعلام نشده است.

 

ایران و ترکیه هر دو با برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان مخالف بودند و نتیجه آن را هم نپذیرفته‌اند. مقام‌های اقلیم کردستان اعلام کردند که در این رای‌گیری بیش از ۹۰ درصد به استقلال کردستان رای داده‌اند.

 

ایران و ترکیه در روزهای اخیر شدیدترین تنبهات را برای اقلیم کردستان در نظر گرفته اند. ایران مرزهای زمینی و هوایی اش را بر روی این منطقه بسته است.

 

درکنار سفر حلوصی آکار به تهران قرار است روز چهارشنبه نیز رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه به ایران سفر کند و مذاکرات سیاسی با مقامات ایران پیگیری کند.

 

اردوغان امروز درباره سفرش به تهران گفت برای گفت‌وگو با رهبر ایران و «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران به تهران سفر می‌کند. رئیس‌جمهور ترکیه افزود بعد از این سفر «نقشه راه» ترکیه و ایران در پاسخ به همه‌پرسی کردستان عراق مشخص می‌شود.
این نقشه چه می تواند باشد؟
دکتر علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین الملل در این باره به فرارو گفت: «همه پرسی اقلیم می تواند برای ایران و ترکیه ناامنی مرزی ایجاد کند. اما باید این نکته مهم را از نظر دور نداشت که شخصا اردوغان سیاستمدار قابل اعتمادی نیست. ترکیه در سال های اخیر رابطه محبت آمیزی با ایران نداشته است و گاه و بیگاه ایران را تخطئه کرده است. نه اردوغان و نه ترکیه با ایران سازگار نیستند، ترکیه بارها از حمایت ایران از شیعیان در کشورهای مختلف انتقاد کرده است.»

او افزود: «از طرف دیگر ترکیه عضو ناتوست و سفیر اسرائیل در این کشور نشسته است، این موارد باید مورد توجه دیپلمات ها و نظامیان ایران باشد.»

به گفته این کارشناس مسائل بین الملل "ایران و ترکیه می توانند سیاست واحدی در قابل مسائل اقلیم داشته باشند، اما ما نباید با طناب ترکیه وارد چاه شویم، ترکیه قابل اعتماد نیست. از ترکیه چنین رفتارهایی بعید نیست که ما را وارد منازعه کند و خود کنار بکشد."

بیگدلی افزود: «دیپلماتها و مخصوصا نظامیان ما باید هشیار باشند و خیلی دقت کنند، شرایط دو کشور متفاوت است و باید با نهایت دقت و دوراندیشی نقشه راه نوشته شود. آقای اردوغان از استراتژی ثابتی پیروی نمی کند و دمدمی مزاج است.»

این تحلیلگر مسائل بین الملل درباره دورنمای مقابله ایران و ترکیه و عراق با اقلیم کردستان گفت: «تا الان دورنمای برخورد نظامی وجود ندارد. ایران و ترکیه با احتیاط با مسئله برخورد کرده اند و همین رویکرد هم درست است. تقویت نیروهای نظامی در مرزهای اقلیم و انجام مانور و اقداماتی از این دست اقدامات قابل قبول و طبیعی هستند چرا که هم ایران و هم ترکیه درباره امنیت مرزهای خود احساس خطر کرده اند.»

او درباره امکان های تقابل نظامی تاکید کرد: «اگر قرار است اقدامی نظامی صورت گیرد، اول عراق باید وارد شود چرا که به هر حال منازعه بر سر خاک این کشور است. در مرحله دوم باید دید ترکیه چه می کند، و ایران کشور سومی است که باید در این مورد تصمیم بگیرد.»

به عقیده بیگدلی "در شرایط کنونی اگر عراق دست به اقدامی نظامی علیه اقلیم کردستان بزند، به لحاظ بین المللی این اقلیم است که دست بالا را پیدا می کند. چرا که همه پرسی برگزار شده است و بیش از 90درصد به آن رای مثبت داده اند. اگر دولت عراق می خواست اقدام نظامی انجام دهد، باید همچون دولت اسپانیا که در روز برگزاری همه پرسی حوزه های رای گیری در کاتالونیا را بست، عمل می کرد. نه حالا که همه پرسی برگزار شده است و اکثریت قاطع به آن رای مثبت داده اند."

به عقیده بیگدلی "گسترش درگیری ها به زیان ایران خواهد بود نه ترکیه. یکی از مدافعین مهم کردستان رژیم اسرائیل است که در ترکیه سفیر دارد و اینکه ترکیه عضو ناتو است و ما این شرایط را نداریم."

این تحلیلگر مسائل بین الملل افزود: «امیدوارم اتفاق نظامی رخ ندهد. اما از طریق مذاکره هم کار به جایی نمی رسد. نقشه راهی هم که اردوغان می گوید به نتیجه ای نمی رسد. شق دیگر این وضعیت این است که استقلال کردستان به مرور زمان و در آینده به رسمیت شناخته شود.»

بیگدلی در پایان تاکید کرد: «نظامیان ما نباید مفتون شرایطی شوند که ما را به جنگی ناخواسته بکشاند. چرا که ابعاد این جنگ بسیار گسترده می شود.»

 

اما صباح زنگنه تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت و گو با فرارو درباره بحران پیش آمده بر سر همه پرسی کردستان گفت: «این مسئله وارد فاز جدیدی شده است. پس از موضوع گیری آیت الله سیستانی و عدم پذیرش نتیجه همه پرسی و تاکید بر اینکه همه با به قانون اساسی بر گردند، مقامات عراق نیز در همین راستا حرکت می کنند.»

به گفته زنگنه "اما آثار و پیامدهای این همه پرسی تاثیر خود را بر صحنه سیاسی عراق و منطقه گذاشته است. مقامات اقلیم نشان داده اند هیچ تعهدی به قانون اساسی ندارند و موضعشان مخدوش است."

این تحلیلگر مسائل عراق با اشاره به شخصیت بارزانی افزود: «او مفهوم آزادی کردستان را در وجود خودش تحکیم بخشیده است. او سعی می کنم در دوسال آینده با تاکید بر مسئله گفت و گو وقت بخرد اما از ایده اش عدول نخواهد کرد. او در واقع با دو سال وقت کشی با عنوان گفت و گو با دولت مرکزی عراق قدرت سیاسی خود را با عنوان ریاست شورای مسائل اقلیم حفظ خواهد کرد. او دو سال پیش نیز به صورت غیرقانونی توانست قدرت سیاسی خود را در اقلیم حفظ کند.»

 

او در ادامه تحلیل خود افزود: «از سوی دیگر کردستان بدون صادرات نفت امکان حیات ندارد. صادرات نفت هم از طریق خط لوله خاک ترکیه انجام می شود و ارتباطی با ایران ندارد. به این ترتیب اربیل به ترکیه تمایل پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر احتمالا ترکیه با گذشت از این مرحله از تخاصم عملا تن به اجرای صادرات نفت از اقلیم دهد در نتیجه اقلیم به ترکیه وابسته تر می شود.»

صباح زنگنه گفت: «اما نفس اصرار بر مفهوم استقلال کردستان می تواند بر روی کردهای ترکیه تاثیر عظیمی به جا بگذارد و به نوعی معادلات نفت و به رسمیت شناختن کردستان نمی تواند به ترکیه کمکی کند.»

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ادامه دو مسئله مهم استقلال کردستان و تاثیر آن بر ایران را متذکر شد و گفت: «برای ایران هم بحث تحرکات مرزی و تحریک مردم کرد ایران مطرح است و هم بحث زمینه سازی در کردستان عراق برای دادن امتیازهای گسترده به سازمان های اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل خطرآفرین است. در نتیجه در هر گونه همکاری ایران با ترکیه باید به این مسئله توجه داشت چرا که ترکیه با رژیم اسرائیل ارتباط دارد و ایران ارتباطی ندارد.»

زنگنه درباره رویکرد ایران نسبت به اقلیم کردستان تاکید کرد: «ایران دربحث بهبود روابط و ترمیم و اصلاح آن نباید اربیل را ناامید کند. ایران باید به گونه ای اربیل را وادار به حفظ امنیت مرزهای ایران کند و از طرف دیگر اربیل را متعهد کند که اجازه ندهد سازمان های امنیتی اسرائیل به خاک کردستان راه یابند.»

او درباره احتمال ایجاد تقابل نظامی در منطقه گفت: «در این مسئله دو سه موضوع وجود دارد که باید به آن توجه کرد. اول وجود نیروهای نظامی ترکیه در بعشیقه (منطقه ای نزدیک موصل) و ادعاهای تاریخی ترکیه در مورد مناطق نینوا، موصل و اربیل است. که پیش از هرگونه تقابل نظامی باید این ادعاها پایان یابند.»

زنگنه درباره مسئله کرکوک اظهار کرد: «در این مورد حق با دولت عراق است. باید آرامش و امنیت کرکوک حفظ شود. حتی اگر نیاز باشد باید نیروهای منطقه ای یا نیروهای سازمان ملل وارد شوند تا سرنوشت کرکوک از سرنوشت اربیل جدا شود. کرکوک جمعیتی ترکیبی از کردها، ترکمان ها، عرب ها و سنی و شیعه دارد. هرگونه تصمیم گیری بر سرنوشت کرکوک نتیجه اش جنگ است.»

این کارشناس مسائل بین الملل درپایان درباره رفت و امدهای دیپلماتیک میان ایران و ترکیه گفت: «این سفرها ضروری و لازم است تا قبل از اینکه مسائل اجتماعی، امنیتی و نظامی منطقه به جاهای نامعلومی برسد مدیریت شوند. هماهنگ شدن بسیار ضروری است و این هماهنگی باید در راستای حفظ امنیت و آرامش منطقه باشد.»