نقش تفاسیر خشونت‌زا از متون مقدس در رشد تروریسم

به گزارش ایکنا:

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد مهدی‌تسخیری در نهمین دوره مرکز گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌ها و شورای جهانی کلیسا با عنوان «نقش تفسیری متون مقدس برای ایجاد جهان عاری از خشونت»، گفت: افراطی‌گری بحرانی جدی برای بشری است. تصور جهانی آرام برای انسان‌های حق‌جو مشکل است. مهم‌ترین عناصر رشد تروریسم عبارت است از پشتیبانی‌های نامحسوس که برداشتن آن برعهده دولت‌های توانمند است و دیگری برداشت غیرصحیح از متون مقدس و بر خلاف عقل بشری است.

وی ادامه داد: بر رهبران ادیان الهی است درمقابل این چالش بایستند. ما نیازمند یک توبه از برخی تفاسیر دینی خشونت‌زا هستیم تا به تقویت رابطه انسان‌های مومن با خدا برسیم.

تسخیری افزود: نقش تفاسیر در گروه‌های خشونت‌طلب و قداست‌بخشی به برداشت‌های دینی باید اصلاح شود. این مرکز بر آن است در مقابله فکری با تروریسم گام بردارد. از همه مهمانان و دست‌اندرکاران تقدیر به عمل می‌آورم.

در ادامه ابراهیمی، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: آغاز نهمین دور گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت را پی می‌گیریم، ما در بیست سال گذشته هشت دور گفت‌وگو داشته‌ایم که با حضور عالمان و اندیشمندان برگزار شده است.

وی ادامه داد: شورای کلیساها در بیش از ۱۱۰ کشور حضور دارد و ما مفتخریم که به گفت‌وگو با این شورا می‌پردازیم. سخن اصلی من این است که چون پس از پیامبران فهم متون امکان تفاسیر متعدد داشت، اندک اندک علومی حول متون مقدس به وجود آمد. به همین شکل اصحاب ادبیات بر ساختار لفظی متون اندیشیدند تا بفهمند الفاظ حامل چه معانی هستند و اهل فقه و حقوق نیز به این متون پرداختند و هر مکتبی به دنبال استخراج دلیل باشد و دیگری را کافر بداند.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بیان اینکه بعدها گروه‌هایی پیدا شدند که توجه لفظی و ظاهری‌شان کمتر شد و خواستند با کنار زدن الفاظ، نور وحی در متون مقدس را دریابند، اظهار کرد: برای مثال نگاه یک باغبان، متخصص گیاهان دارویی و گلاب‌گیر به یک گل نگاه عینی است، اما نگاه شاعر ظاهری نیست، بلکه فهمی از گل دارد که بر مبنای آن شعری می‌گوید. برخی نگاه‌ها به متن مقدس تنها متوقف به الفاظ نیست و نمی‌خواهند از ظاهر به باطن متون راه یابند.

ابراهیمی تصریح کرد: بخشی از فهم ما از متون مقدس به فهم ما از حقیقت هستی بستگی دارد، نقش عقل و خرد که مورد تاکید ادیان است، اینجا ظاهر می‌شود که با استخراج از قواعد حاکم از شریعت، مثل قاعده عدالت و کرامت انسانی، فهم از متون را به سمتی صلح‌آمیز سوق دهد که صاحب شریعت آن را اراده کرده است.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: در اسلام داریم که هر چه عقل حکم کند شرع حکم داده و هر چه شرع حکم کند، عقل حکم خواهد داد. اما خشونت در اطراف ما اتفاق می‌افتد در واقع قتل یک انسان خشونت بر علیه خداوند است. خدا به انسان وجود داده و تعیین کرده است که چه زمانی می‌توانید آن را بگیرید، اما خشونت‌گرایان به تشخیص خود جان انسان را می‌گیرند. حقیقت یکی بیش نیست، اما درک ما از حقایق خیالی فراوان است.

وی ادامه داد: غزالی در اواخر عمرش تجدید نظر کرد و گفت باید خدا را به جای اینکه خائفانه بپرستیم، باید محبانه بپرستیم. برای کسی که هشیار نیست و در حالت غفلت است دلیل نیاز نداریم و باید به تلنگری به او زد تا از خواب بلند شود. عطار داستان پادشاهی را نقل می‌کند که خواب رفته بود و رنج می‌برد و آرزو می‌کرد که ای کاش پادشاه بودم.

ابراهیمی با بیان اینکه امروز فاصله تفسیر و متن غفلت و جهل مقدس است، گفت: این جهل مقدس ریشه‌های خود را به دین وصل می‌کند در حالی که دین با چنین جهلی مخالف است.

در ادامه کلارا آموس، مسئول گفت‌وگو با ادیان ابراهیمی در شورای جهانی کلیساها گفت: مایلم سخنانم را با تشکر از دبیرکل شورای جهانی کلیسا آغاز کنم. در این پیام از آقای ابراهیمی و مرکز تشکر شده است.

وی با بیان اینکه تفسیر درست می‌تواند زندگی بخش و صلح آفرین باشد، تصریح کرد: این موضوع بسیار مهم است. در اجلاس هفتم  بیانات آیت‌الله محقق داماد را به یاد می‌آورم که از مولانا نقل می‌کردند که قرآن می‌تواند نردبانی به بهشت یا طنابی به قعر چاه باشد. ما می‌توانیم این مسئله را در خصوص انجیل هم داشته باشد. تفسیر دقیق از متون با امکان صلح و یا خشونت مرتبط است. مطمئن هستم که سخنرانی‌های خوبی خواهیم داشت. حوادث هفته گذشته در آمریکا و اروپا نشان می‌دهد که مسئله فقط دانشگاهی نیست. اگر نپذیریم به عنوان مسیحیت بخشی از مشکل هستیم نمی‌توانیم بگوییم بخشی از راه‌حل هستیم.

آموس افزود: جالب است که بسیاری از ملاقات‌هایی که در سال‌های اخیر تسریع شده است، نشان می‌دهد که هر دو سازمان ارزش این رابطه را می‌دانند. در اینکه گفته می‌شود این نشست‌ها تاثیری ندارد، اشتباه است و شاهدش اینکه ما بیانیه‌ای خواهیم داشت ‌و حتی معتقدم ما می‌توانیم تاثیر این نشست را به جامعه ببریم. ما می‌توانیم این مقالات را به صورت مشترک چاپ کنیم که پیشتر جدا نشر یافته است. همین طور تصدیق می‌کنم جلسات ما نقش مهمی در جوامع ما داشته است.

وی افزود: بسیاری از تاملات صلح‌آمیز در انجیل وجود دارد. من می‌توانم تفسیری برای کاهش خشونت انجام دهم. مسائل و مناقشاتی که بین مسیحیان و یهودیان وجود دارد، می‌تواند تجدیدنظر شود. همچنین نباید فقط یک آیه از قرآن و انجیل را خواند و باید در ارتباط با ما، متون مقدس دیده شوند. در مسیحیت و اسلام زندگی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند مبنای تفسیر متن مقدس باشد.

مسئول گفت‌وگو با ادیان ابراهیمی در شورای جهانی کلیساها تصریح کرد: در تاملات «نالایا» از مهمان‌نوازی در اسلام سخن گفته می‌شود. در مسیحیت گفته می‌شود که ما ناقص هستیم و نمی‌توانیم همه چیز را درباره خدا بدانیم.

وی تصریح کرد: ما در تفسیر باید این نکته را بدانیم که باید در مقابل متن خاضع باشیم و یافته خود را یقینی ندانیم. اگر امید و ترس از خدا را با هم داشته باشیم و متون را با این دو بخوانیم تفسیری که ارائه می‌دهیم می‌تواند از خشونت جلوگیری کند.