فرارو- شکست گروه تروریستی داعش در موصل و رقه دوران جدید و درگیری‌های جدیدی را در سراسر خاورمیانه‌ایجاد می‌کند.
به گزارش فرارو به نقل از فارین پالیسی، داعش در
آستانه شکستی دوگانه قرار دارد. موصل تقریباً به‌طور کامل از چنگالش خارج‌شده و
نیروهای کرد در رقه در حال پیشروی هستند. و حالا قسمت سخت کار آغاز می‌شود. شکست‌های
منطقه‌ای داعش سؤالات جدیدی در مورد آینده سیاسی خاورمیانه‌ایجاد کرده است.
نیروهای عراقی در موصل با پرچم برعکس داعش
داعش حتی پس از شکست و از دادن اراضی هم یک گروه تروریستی باقی می‌ماند؛ القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی هم ناپدید نخواهند شد.
شکست داعش نه‌تنها به دخالت آمریکا در خاورمیانه پایان نمی‌دهد، بلکه آن را بیشتر هم می‌کند. دیگر شاهدِ جنگی مانند جنگ عراق با حضور گسترده ارتش آمریکا نخواهیم بود، اما تعهدی که امروز شاهدش هستیم تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت: شاید 5000 سرباز در عراق، 1000 نفر در سوریه، 1000 تا 2000 نفر در اردن و دیگر پایگاه‌های منطقه‌ای.
دونالد ترامپ در نشست گروه 20 در هامبورگ
جنگ پس از جنگ
جنگ با داعش هرگز نگرانی اصلی متحدان آمریکا در خاورمیانه نبوده است. حتی بااینکه کشورهای غربی این مبارزه را اولویت جهانی دانستند، اما این کشورها به‌سوی دیگری چشم دوختند. تقریباً از همان ابتدا نگاهشان به جنگ پس از جنگ با داعش بود.
آنچه برای ترکیه اهمیت داشت، مبارزه با کردها بود، برای کردها مبارزه برای رسیده به خودمختاری بود، برای عربستان سعودی رقابت‌های منطقه‌ای اولویت داشت، برای برخی نیروهای عراقی‌ها نیز نبردی فرقه‌ای و قومی بود. ائتلاف ضد داعش همواره نقابی برای ادامه رقابت‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای بوده است. حالا که داعش در پس‌زمینه قرارگرفته، این مسائل بهتر خود را نشان می‌دهند.
هیاهوی جنگ که بخوابد، واشنگتن باز هم با این معضل قدیمی روبرو می‌شود: چقدر باید دخالت کنم؟ متحدانش یا به او می پیوند یا رهایش می‌کنند. می‌دانند جانب‌داری‌های واشنگتن دامن آن‌ها را نیز خواهد گرفت. دولت فعلی واشنگتن سعی دارد با تروریسم مبارزه کند، و هر کاری که باراک اوباما نکرد را انجام دهد. متحدان آمریکا با نگاه به این سیاست‌ها درباره پیروی‌های آینده تصمیم می‌گیرند.
دولت ترامپ وسوسه خواهد شد با یکی از جریان‌های فعال در منطقه مانند ترکیه، کردها و یا عربستان و امارات هم سو شود، اما با این کار شکست خود را حتمی خواهد کرد. تشدید اختلافات و فرقه‌گرایی، راه‌حل ایده آلی برای آمریکا نیست. بلکه باید با جنگ‌های نیابتی مبارزه کند، میان عربستان و قطر صلح برقرار کند، به جنگ یمن پایان دهد، موضع‌گیری روشنی نسبت به اسلام داشته باشد و تنش‌ها میان ایران و عربستان را کاهش دهد (و البته میان خودش و ایران.)
"اسامه بن‌لادن" و "ایمن الظواهری" در سال 2001
داعش زنده خواهد ماند
از دست دادن اراضی چه تأثیری بر چشم‌انداز افراط‌گرایی بین‌المللی خواهد داشت؟ بسیاری معتقدند سبب یک تحول بنیادین می‌شود: شاید آسیب واردشده به برندِ داعش آن‌قدر شدید باشد که القاعده خود را رهبر بی‌قیدوشرط افراط‌گرایی جا بزند و شاید این دو گروه اختلاف‌ها را کنار بگذارند و برای شعله‌ور نگاه‌داشتن مشعل "جهاد"، روابط نزدیک‌تری برقرار کنند.
این پیش‌بینی‌ها در طول سال‌های گذشته بارها و بارها مطرح‌شده، اما هیچ‌کدام به وقوع نپیوست و دلایل زیادی برای تردید به آن‌ها وجود دارد.
اولین پیش‌بینی بر این فرض استوار است که القاعده گروهی قوی و انعطاف‌پذیر و دارای استراتژی محتاطانه است که از آشوب‌های محلی به نفع خود استفاده می می‌کند. اما این تصور تا چه حد صحیح است؟ قطعاً القاعده هنوز شبکه‌هایی گسترده از شمال آفریقا تا هند تسلط دارد. اما اخیراً قوی‌ترین و موفق‌ترین وابسته خود در سوریه (جبهه النصره) را از دست داد که نماد قلب این استراتژی بود.
زمانی که جبهه نصرت در سال 2016 روابط خود با سازمان مادر را قطع کرد، بسیاری آن را یک زنگ خطر جدی قلمداد کردند. اما بعدها مشخص شد که این تصمیم بدون مشورت و رضایت "الظواهری" رهبر القاعده گرفته شده. هیچ‌یک از این‌ها نشانِ یک استراتژی بلندمدت و موفق نیست.
علاوه بر این، قابلیت‌های تروریستی القاعده رو به افول است. الظواهری همچنان در سخنانش تأکید دارد که حمله به غرب هنوز هم اولویت این گروه است. اما آخر باری که القاعده حمله مخربی در غرب صورت داد کِی بود؟ سال‌ها از آخرین حمله القاعده به غرب می‌گذرد. داعش در این زمینه موفق‌تر عمل کرد.
نظریه مصالحه این دو گروه از مورد اول غیرمحتمل‌تر است. هر چه از میزان خصومت میان این دو گروه بگوییم باز هم کم است. آن‌ها یکدیگر را سرزنش می‌کنند. وفاداران القاعده اعضای داعش را "افراط‌گرا"، "تکفیری" و "خوارج" توصیف می‌کنند. داعشی ها نیز اعضای القاعده را "یهودیانِ جهاد" و وفادارانِ رهبر صوفی طالبان می‌دانند. این اختلافات غیرقابل‌حل‌اند و بااینکه تازه به نظر می‌رسند، اما در حقیقت ریشه در تفاوت‌های مذهبی و استراتژیک دارند که به دهه‌ها قبل بازمی‌گردند.
نیروهای آمریکا همراه با نیروهای YPG در نزدیکی روستایی در شمال سوریه
قمار کردهای سوریه
هنگام بازدید از شمال سوریه، همواره این سؤال مطرح می‌شود: آیا آمریکا دوستان کرد خود را رها خواهد کرد؟ پاسخ این سؤال به اولویت‌بندی ترامپ بر سر چند مسئله مهم بستگی دارد: به حداقل رساندن تعهدات در خارج از کشور، ازسرگیری اتحاد آسیب‌دیده با ترکیه، مقابله با طغیان مجدد افراط‌گرایی و مقابله با ایران.
آمریکا در مبارزه با داعش در سوریه، به واحدهای YPG متکی است که با PKK روابط نزدیک دارد. PKK با ترکیه در جنگ است. YPG بر نیروهای دموکراتیک سوریه تسلط دارد و یکی مهره کلیدی در مبارزه با داعش است.
پشتیبانی آمریکا برای YPG اهمیتی فراتر از مبارزه با تروریسم دارد. حضور نیروهای آمریکا جلوی حملات عمده‌ی ارتش ترکیه را می‌گیرد. اگر امریکا از سوریه عقب بکشد، YPG به خطر می‌افتد. YPG امیدوار است که واشنگتن حمایت‌های سیاسی و نظامی‌اش را افزایش دهد که خودمختاری نسبی در مناطق تحت کنترلش را تضمین خواهد کرد.
ایران هم عامل دیگری است که می‌تواند سبب تداوم همکاری‌ها شود. YPG برای خطوط ارتباطی و حمل‌ونقل به تهران و دمشق متکی است و اگر امریکا تصمیم به عقب‌نشینی بگیرد، احتمالاً به محور ائتلاف ایران و روسیه نزدیک‌تر می‌شوند.
مسجد نابودشده "النوری" در موصل
آغاز جنگ قدرت در عراق
برای بسیاری از عراقی‌ها، نابودی مناره "الحاده" در موصل نماد شکست داعش در عراق بود. ابوبکر البغدادی در مسجد النوری و زیر همین مناره اعلام خلافت کرد. بااین‌حال، مسیر احتمالی "پسا داعش" نامشخص است.
داعش همچنان وجود دارد. از بعد نظامی، داعش به چنگ‌های چریکی پناه برده که شامل حمله به غیرنظامیان در مناطق پرجمعیت عراق می‌شود. مناقشات میان نیروهای سیاسی اصلی در عراق آغاز خواهد شد، زیرا با شکست داعش دیگر هدف مشترکی ندارند. اختلاف شدید بر سر سرزمین‌های شمال عراق بالا می‌گیرد: رهبر کردستان عراق، گروه‌های شبه‌نظامی عرب و ترکمن‌های وابسته به "بسیج مردمی عراق" ، رهبران سیاسی محلی، مبارزان قبیله‌ای سنی و دیگر گروه‌های منطقه‌ای برای نفوذ بیشتر در مناطق مهم رقابت خواهند کرد.
برای عبور از این چالش‌ها، عراق باید نهادهای دولتی، محلی و فدرال را تقویت کند تا با قدرت‌های ناقض و خشونت‌آمیز مقابله شود و به درک جدیدی از اشتراک قدرت در منطقه برسند. تنها در این شرایط دولت می‌تواند علل ریشه‌ای ظهور داعش را هدف قرار دهد و پیروزی‌های فعلی را ماندگار کند.
ترجمه: وب‌سایت فرارو
