به گزارش ایکنا، حجتالاسلام و المسلمین محمدعلی عبدالهی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و دبیر کنگره بینالمللی توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی در پاسخ به این پرسش که اهداف این کنگره چیست؟ و چه ضرورتی دارد؟ گفت: ما در برگزاری این کنگره بینالمللی چهار هدف اساسی را دنبال میکنیم. اولا یکی از راهبردهای جمهوری اسلامی از آغاز انقلاب تاکنون عبارت بوده است از توسعه و تعالی علوم؛ یعنی چه علوم انسانی و چه طبیعی و تجربی توسعه پیدا کند، اما نه توسعهای که در غرب و دوران جدید پیدا کرده است.
وی افزود: توسعه باید توام با تعالی باشد. در غرب توسعه علوم بر پایه سکولاریسم یا عقلانیت سکولار است اما ادعای اساسی ما این است که توسعه و تعالی علوم باید بر پایه عقلانیت مبتنی بر وحی صورت بگیرد.
دبیر کنگره بینالمللی توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی ادامه داد: عقلانیت وحیانی سلسله مقتضیات و ویژگیهایی دارد که از عقلانیت سکولار متفاوت و متمایز است و ما در این کنگره میخواهیم این موضوع را به بحث بگذاریم که جز موضوعات راهبردی جمهوری اسلامی است.
عبدالهی تصریح کرد: دومین هدفی که ما دنبال میکنیم این است که از این طریق دانشمندان خارجی را به صورت دقیق و درست با این بحث آشنا کنیم که نهادسازی توسعه علم و نهادهای علمی باید بر مبنای نوعی از عقلانیت که مبتنی بر وحی و نگاه الهی است صورت گیرد و نه توسعه علم آنگونه که در غرب صرفا بر پایه خرد جمعی استوار شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: ما نمیتوانیم عقلانیت سکولار را بپذیریم و به همین دلیل هدف اساسی ما در این کنگره تببین و تفسیر توسعه و تعالی علم بر مبنای عقلانیت وحیانی است. هدف سومی را که ما در این کنگره دنبال میکنیم این است که بتوانیم دست به نظریهپردازی بزنیم. ما معتقدیم قلمرو عقلانیت وحیانی قلمرو نظریهپردازی است یعنی قلمرویی که سازوکارهای نظری توسعه و تعالی علم را میطلبد.
وی ادامه داد: بنابراین این نکته هم که جمهوری اسلامی ایران از حیث علمی چه در حوزههای علمیه و چه در دانشگاهها باید نظریهپردازی کند، چنانچه مقام معظم رهبری سالهاست که تاکید میکنند، دستور کار در این کنگره بوده و ما میخواهیم تببین کنیم که چگونه در این زمینه میتوان تئوریپردازی کرد که ضرورت آن اشاره شد.
عبدالهی با بیان اینکه هدف چهارم این همایش برجسته ساختن چهره علمی آیتالله العظمی جوادیآملی است، گفت: ایشان یکی از متفکرین بزرگ جهان اسلام در زمینه عقلانیت وحیانی است که توانسته است در این نظریه تولید نظریه کند. آیتالله العظمی جوادیآملی به صورت علمی، آکادمیک و دانشگاهی در این همایش به دنیا معرفی میشوند. ایشان با توجه به نظریه علم دینیشان و نظراتشان در خصوص عقلانیت وحیانی این استعداد را دارند که به عنوان متفکر بزرگ اسلامی مطرح شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: این کنگره بینالمللی در واقع هم به لحاظ علمی به موضوعی مهم میپردازد که آن بحث توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی است و هم به لحاظ اینکه به شخصیت بزرگ و اندیشمندی برجسته اسلامی میپردازد، مهم است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا محور اصلی این همایش تکیه به اندیشه علامه جوادی آملی دارد و یا موضوع به صورت مستقل هم محل توجه خواهد بود؟ گفت: ما در فراخوان کنگره توضیح دادیم که این همایش به علامه جوادی آملی و یا به یک موضوع نظری خاص اختصاص ندارد و میتواند در هر دو محور باشد. اندیشمندان محترم میتوانند هم در موضوع عقلانیت وحیانی پژوهش کنند و هم میتوانند این موضوع را بر پایه اندیشههای آیتالله جوادی آملی مورد توجه قرار دهند.
عبدالهی تصریح کرد: بنابراین ما بنا به اهدافی که داریم، دایره نوشتن مقاله برای این همایش را محدود به اندیشههای آیتالله جوادیآملی نکردیم و همان طور که محورهای یازدهگانه همایش اعلام شده، موضوعات عام است و لزوما به موضوع عقلانیت وحیانی یا انحصار اندیشههای جوادی آملی نیست و اندیشمندان میتوانند از این دو منظر به بحث اصلی همایش بپردازند.
وی در پاسخ به این سوال که عقلانیت وحیانی چه تمایزی با موضوعاتی مانند علوم انسانی اسلامی، علوم انسانی قرآنبنیان و علوم انسانی بومی دارد؟ گفت: چند سال است که در کشور ما بحث توسعه علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی مورد بحث دانشمندان و گفتوگوهای علمی قرار گرفته است. یکی از مباحث اصلی کنگره، توسعه و تعالی علوم در مطالعات مطالعات میان رشتهای است. برای ما علوم انسانی بسیار مهم است، اما در علوم انسانی متفاوت با آنچه در غرب مطرح است، علوم انسانی باید مبتنی بر عقلانیت وحیانی باشد در حالی که در غرب مطالعات علوم انسانی بر پایه اومانیسم و سکولاریسم توسعه یافته است. به نظر میرسد با بحثی که ما در این کنگره مطرح می کنیم تحولی در این زمینه روی خواهد داد، مشروط به اینکه ما بتوانیم اندیشمندان را درگیر این مسئله بکنیم که انشاءالله بحث علوم انسانی با توجه به عقلانیت وحیانی توسعه و تعالی یابد.
وی در پایان گفت: ما تاکنون شبیه این کنگره را نداشتیم. کنگرههای دیگری برگزار شدهاند، من در مقام آسیبشناسی آنها نیستم، اما تمایز این کنگره پرداختن همزمان به عقلانیت وحیانی در مقابل عقلانیت سکولار و بررسی اندیشههای یک عالم اسلامی در خصوص عقلانیت وحیانی است. رویکرد همایش تحلیلی و انتقادی است و یک فرصت برای محققین داخلی و خارجی در این زمینه است تا با ورود به موضوع نظریهپردازی در این زمینه را غنا بخشند.