فرارو- کوروش احمدی*؛ با گذشت 4 روز از اعلام توافق روسیه و آمریکا در مورد برقراری آتش بس در جنوب غربی سوریه و دو روز بعد از به اجرا گذاشته شدن آن، ابعاد جدیدی از این توافق به تدریج در حال آشکار شدن است.
این آتش بس با توجه به ویژگی هایش و اینکه ممکن است به معنی رها کردن روند آستانه توسط روسیه باشد، به نظر می رسد می تواند تحولی مهم در بحران سوریه باشد:
1- با توجه به اظهارات ترامپ در دوره مبارزات انتخاباتی مبنی بر اینکه آمریکا و روسیه می توانند ضمن همکاری با هم داعش را ریشه کن کرده و مشکل سوریه را حل کنند، ظاهرا بحران سوریه طی چند ماه گذشته بین آنها در سطوح مختلف و بطور محرمانه مورد مذاکره بوده است.
با این حال، به هم ریختگی و تشتت در کاخ سفید طی دوره اخیر از یک سو و بحران ناشی از اتهام تبانی بین تیم انتخاباتی ترامپ و دولت روسیه از سوی دیگر پیشرفت در این مذاکرات را کند کرده بود. شواهد حاکی از آن است که نظر طرفین بر این بوده که تا زمان اولین ملاقات ترامپ و پوتین که جمعه گذشته انجام شد، مذاکرات در مورد سوریه همچنان محرمانه نگه داشته شده و توافق در مورد آتش بس تنها بعد از ملاقات و به عنوان یک دستاورد همکاری روسای جمهور آمریکا و روسیه و با هدف تقویت موضع ترامپ در داخل آمریکا اعلام شود.
2- با توجه به اینکه مقامات دولت سوریه تا زمان تهیه این گزارش در این مورد اظهار نظری نکرده، محتمل است که مقامات سوری نیز در جریان این مذاکرات نبوده و سکوت آنها را نتوان به حساب رضایت آنها گذاشت. "جبهه جنوب" نیز که مشتمل بر مسلحین مورد حمایت غرب و اکثرا وابسته یا مرتبط با گروه تروریستی جبهه النصره هستند، در این مورد عمدتا سکوت کرده اند.
3- به گفته وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه ای که بعد از ملاقات پوتین و ترامپ انجام شد، یکی از اهداف مهم این آتش بس کمک به متحدان آمریکا بوده است. اردن و بلندیهای جولان که در اشغال اسرائیل است، همجوار استان درعا در جنوب غربی سوریه قرار دارند. طی چند ماه گذشته و با توجه به شروع عقب نشینی های داعش، بیشتر طرفهای درگیر در سوریه متوجه پر کردن خلا در جنوب و شرق این کشور بوده اند.
همچنین عملیات ارتش سوریه و متحدان آن در استانهای سویدا، قنیطره و درعا امکان پاکسازی کامل این استانها و استقرار این نیروها بر سر مرز اردن و در مجاورت جولان اشغالی را افزایش داده بود. بنا بر گزارشهای منتشره در رسانه های اسرائیل، مقامات این رژیم بیشتر نگران شکست جبهه النصره و استقرار متحدان دولت سوریه، از جمله حزب الله، در مجاورت جولان اشغالی هستند.
بر پایه این گزارشها، مقامات مذکور جنگ دیگری با حزب الله را محتمل می دانند و در چنین شرایطی نگران دورنمای استقرار حزب الله و مشاوران ایرانی در مرزهای جولان بویژه استقرار بلند مدت این نیروها در محل هستند. عملیاتی که رژیم مذکور طی چند ماه گذشته علیه متحدان دولت سوریه در جوار مرزهای جولان اشغالی انجام داده است، شاهد دیگری بر نگرانی های این رژیم است.
4- همچنین ادعا می شود که حرکت متحدان دولت سوریه به سمت مرز اردن و جولان اشغالی و نیز به سمت جنوب شرقی سوریه در مجاورت مرزهای عراق و نقطه تلاقی مرزهای عراق، سوریه و اردن موجب تشدید نگرانی آمریکا و اسرائیل شده است.
مقامات رژیم اسرائیل و نیز مقامات آمریکایی و اردنی طی چند ماه گذشته مدعی بوده اند که ایران در تلاش برای ایجاد یک کریدور زمینی بین ایران و لبنان است از آن به عنوان امری که ژئوپلیتیک منطقه را دگرگون می کند، سخن گفته اند. اکنون فرض بر این است که با منجمد شدن وضعیت در جنوب غربی سوریه، موقعیت نیروها در مناطق خود تثبیت می شود و حزب الله امکان خارج کردن شورشیان متحد با غرب را از جوار جولان اشغالی و مرزهای اسرائیل نخواهد داشت.
5- نظارت بر آتش بس از اموری است که سخنان ضد و نقیضی تاکنون در مورد آن گفته شده است. به گفته لاورف قرار بوده که بدوا نظارت بر آتش بس توسط نیروها و امکانات پلیس نظامی روسی و ضمن همآهنگی با آمریکا و اردن انجام شود.
به نوشته رسانه های اسرائیلی، به یک نماینده آمریکا که دو هفته قبل برای همآهنگی در این مورد این آتش بس به تل آویو سفر کرده بود، گفته شده که اسرائیل با استقرار نیروهای روسی در جوار مرزهایشان مخالفت است. از طرفی یک مقام اردنی از نظارت بر آتش بس از طریق تصاویر ماهواره ای و پهباد سخن گفته است.
سفیر انگلیس در اردن نیز مسئولیت ادامه و محترم شمردن آتش بس را بر عهده روسیه دانسته و از این کشور خواسته تا دولت سوریه و متحدانش را برای رعایت آتش بش تحت فشار بگذارد و مانع تضعیف آتش بس توسط آنها بشود. به هر حال، اکنون، یعنی یک روز بعد از اعلام اجرای آتش بس، هنوز تکلیف نظارت بر آن روشن نیست.
6- نکته بسیار مهم دیگر در ارتباط با آتش بس در جنوب غربی سوریه ارتباط آن با روند آستانه است که طی حدود شش ماه گذشته در جریان بوده و طی آن روسیه، ایران و ترکیه و نمایندگان دولت سوریه و مخالفان تلاش کرده اند تا در چهار منطقه مهم سوریه "مناطق کاهش تنش" ایجاد کنند. آمریکا تقریبا هیچگاه نظر مثبتی نسبت به این روند نداشت و رسما در آن شرکت نکرد. بسیاری از ناظران عدم فعال بودن آمریکا در این روند را نشانه عدم حضور استراتژیک دولت اوباما در سوریه می دانستند.
اکنون با برقراری آتش بس در یکی از چهار منطقه ای که قرار بود آتش بس در آن از طریق روند آستانه برقرار شود و تاکید تیلرسون بر اینکه مذاکرات بین آمریکا و روسیه در مورد برقراری آتش بس در سایر مناطق سوریه در جریان است، سرنوشت روند آستانه بیش از هر زمان دیگر در ابهام قرار گرفته است.
واقعیت این است که در این فاصله واقعیات سیاسی، دیپلماتیک و استراتژیک در سوریه و نیز در رابطه بین آمریکا و روسیه دچار دگرگونی‌های عمده ای شده است. روسیه اکنون بر عکس گذشته می کوشید تا برای دولت ترامپ حوزه مانوری برای مقابله با مخالفان داخلی ایجاد کند و نگاه مقامات مسکو به معادلات مهم تر در سطح بین المللی است. بعلاوه، ترامپ نشان داده که می تواند بدون ملاحظه در سوریه به نیروی نظامی متوسل شود در حالیکه دولت اوباما در این رابطه اکراه بسیار داشت و عملا دست روسیه را در سوریه باز گذاشته بود.
در چنین شرایطی و با توجه به این که آخرین دور مذاکرات در آستانه در هفته گذشته با توفیقی همراه نبود، در روزها و هفته های آینده روشن خواهد شد که آیا دولت روسیه همچنان قصد پیگری روند آستانه را دارد یا خیر.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
