ارتش روسیه روزجمعه اعلام کرد که در پی بررسی صحت این خبر است که آیا حملات هوایی این کشور در صحرای سوریه، موجب کشتهشدن ابوبکر بغدادی، خلیفه خودخوانده داعش شده یا نه؛ که اگر صحت این خبر تأیید شود، دستاورد نظامی بزرگی به شمار میآید.
به گزارش روزنامه نیویورکتایمز، در بیانیهای که در آژانسهای خبری روسیه منتشر شده، وزارت دفاع روسیه گفته است که حملات هوایی ٢٨ ماه مه این کشور که نشست سرکردگان داعش در رقه سوریه، مرکز خلافت داعش را هدف قرار داده، احتمالا موجب مرگ ابوبکر بغدادی، یکی از بزرگترین تروریستهای تحت تعقیب در جهان شده است. با این حال اما، کلنل «رایان دیلون»، یکی از سخنگویان ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا که در سوریه و عراق، علیه داعش میجنگد، در بیانیه کوتاهی به آسوشیتد پرس گفته است: «درحال حاضر، ما نمیتوانیم چنین گزارشهایی را تأیید کنیم.» این درحالی است که بیانیه وزارت دفاع روسیه که محتاطانه نوشته شده، اعلام میکند که ارتش درمورد اینکه حملات هوایی روسیه، منجر به کشتهشدن ابوبکر بغدادی شده، مردد است.
دراین بیانیه آمده است: «براساس اطلاعاتی که از کانالهای متعددی دریافت کردیم، سرکرده داعش، ابوبکر بغدادی، درهمان نشستی حضور داشته که حملات هوایی روسیه، آنجا را بمباران کرده است.» «دمیتری پسکف»، سخنگوی کرملین، در یک کنفرانس خبری، از گفتن جزییات بیشتر در مورد ابوبکر بغدادی و حملات هوایی ارتش خودداری کرده است. شهر رقه، طی هفتههای گذشته، زیر بمباران و حمله بوده است؛ نیروهای عرب و کرد مورد حمایت آمریکا به لحاظ زمینی بسیار به خطوط دفاعی داعش نزدیک شدهاند و ازطرف دیگر، ائتلاف غربی به رهبری آمریکا و نیروهای هوایی عربی نیز از بالا، شهر را بمباران میکنند.
به گزارش شبکه دولتی «ریا»، گرچه وزارت دفاع روسیه گفته بود که در مورد پیشرویها به آمریکاییها هشدار داده، اما مشخص نیست که آیا روسیه، اطلاعاتش را با ائتلاف غربی در سوریه، به اشتراک گذاشته بود یا نه. همچنین هنوز روشن نیست که آیا ارتش روسیه، از پیش میدانسته که آقای بغدادی در این جمع حضور داشته یا تنها بعد از این حمله، احتمال حضور وی در این جلسه را میدهند. ارتش روسیه، خط فاصل واضحی میان عملیات جنگ روانی و اطلاعات رسانهای نمیکشد؛ و این بدان معناست که ممکن است این بیانیه، حرکتی تاکتیکی و به منظور کمک به نیروهای روسی در سوریه باشد. در هرحال، این ادعا که سرکرده تروریستهای داعش کشته شده است، فارغ از هرگونه شواهدی، میتواند منجر به هرجومرج و ازهمگسیختگی نیروهای داعش شود.
گفته میشود؛ روسیه، عملیات اطلاعاتی گستردهای را برای هدف قراردادن داعش دارد که از تعداد زیادی از افراطگرایان کشورهای شوروی سابق که به داعش پیوستهاند، استفاده میکند. بهطور مثال، یکی از فرماندهان نظامی سابق داعش، یک چچنی اهل گرجستان بود.
معلوم نیست که روسیه بتواند از این مسأله بهره ببرد و چنین اطلاعاتی، در دسترس ارتش این کشور باشد، اما در هرحال، برای ائتلاف غربی به رهبری آمریکا، چنین اطلاعاتی برای حملات هوایی در دسترس نیست. خبرگزاری اینترفکس گزارش داده است که ارتش روسیه میگوید، دو مدل از جنگندههای سوخوی روسیه، موسوم به اس.یو٣٤ اس و اس.یو٣٥ اس، این حمله هوایی به آنچه که آنها «نشست فرماندهان سطح عالی گروه تروریستی داعش» توصیف کردهاند را انجام دادهاند. به گفته ارتش، این حمله هوایی، همچنین منجر به کشتهشدن ٣٠ فرمانده و ٣٠٠ جنگجوی داعشی شده است. به گزارش اینتر فکس، این حمله از ساعت ١٢:٣٥ بامداد تا ١٢:٤٥ بامداد صورت گرفته است.
خبرگزاری «ریا» گزارش داده که روسیه، در اواخر ماه مه، از این نشست باخبر شده و در زمان بررسی صحت این اطلاعات، مشخص شده که فرماندهان داعش، تمایل به بحث در مورد عقبنشینی نیروهایشان به سمت رقه را داشتهاند. اینکه ابوبکر بغدادی تا چه اندازه، کنترل هر روزه بر فعالیتهای نیروهای داعش دارد، خیلی واضح نیست، اما قطعا مرگ او، ضربه بزرگی به این نیروها خواهد زد؛ مثال برجسته آن، اسامه بن لادن، سرکرده القاعده است که در زمان باراک اوباما، درطی یک عملیات آمریکایی، در سال ٢٠١١ در پاکستان کشته شد. آقای بغدادی، که گفته میشود در سال ١٩٧١ در عراق متولد شده، در زمان رژیم صدام حسین، رشد کرده است. بعد از آنکه آمریکا به عراق حمله و در سال ٢٠٠٣، حکومت صدام را سرنگون کرد، ابوبکر بغدادی در کمپ بوکا در جنوب عراق، چندینسال را در زندان سپری کرد. او در آشفتهبازاری که افراطیها با نیروهای آمریکایی و دولت شیعه عراق تا یکدهه پس از حمله آمریکا میجنگیدند، سر برآورده است. «ابو مصعب الزرقاوی»، شبهنظامی اردنی کسی بود که القاعده را در عراق تشکیل داد، اما او به خاطر قتلعام فجیع شیعیان که حتی با معیارهای القاعده، بیرحمانه تلقی میشد، سرانجام توسط خود القاعده سرنگون شد.
الزرقاوی، در ژوئن سال ٢٠٠٦، در یک حمله هوایی توسط آمریکا کشته شد. چهارماه بعد، جانشینان او، تأسیس دولت اسلامی عراق را اعلام کردند. این گروه، یکی از گروههای متعدد سنی- مذهبی بود که اغلب در شمال عراق میجنگیدند. گرچه این قبایل و سایر گروههای جهادی در آشفتگی سال ٢٠١٠ با ارتش آمریکا متحد شدند، اما با خروج نیروهای نظامی ایالات متحده در سال ٢٠١١، تنشها میان این گروههای سنی با دولت شیعه عراق، به نخستوزیری نوریالمالکی افزایش پیدا کرد. ابوبکر بغدادی، در سال ٢٠١٠، به نام «سرکرده گروه داعش» شناخته شد و گروه او، با زیرکی از این تنشها به سود خود بهره برد. بعد از شورشهای بهار عربی در سال ٢٠١١، سوریه به سرزمین مساعدی برای جهادیهایی مثل ابوبکر بغدادی مبدل شد که از خلأ قدرت بهجا مانده از چالشهای خشونتآمیز میان دولت بشار اسد و مخالفانش بهرهبرداری کرد. این گروه، همچنین فعالیتهای پیچیده و سطح بالایی را در رسانههای اجتماعی آغاز کرد تا از این طریق به جذب و استخدام نیروهای بالقوه جهادی از سراسر جهان اقدام کند و ترس و وحشت را به غرب بکشد. آنها با استفاده از مرزهای پرمنفذ میان سوریه و عراق توانستند یک حکومت در این منطقه ایجاد کنند و سرانجام در تابستان سال ٢٠١٤، این گروه «خلافت» خود را اعلام کرد.
ابوبکر بغدادی مدت زیادی است که درمیان عموم دیده نشده است؛ حتی بعد از آنکه دولتهای ایران، عراق، روسیه و آمریکا، دراین منطقه، سنگرهای داعش را درهم شکستند و عمده سرزمینها و شهرستانها و روستاهای تحت سلطه داعش را بازپسگرفتند. آخرینباری که از ابوبکر بغدادی خبری رسید، صدای ضبطشده او بود که در دسامبر سال ٢٠١٥، خطاب به پیروانش پیام داده بود. سکوت او از آن زمان، شایعات زخمی یا کشتهشدنش را بیشتر کرده است. بغدادی، پس از آنکه یکی از نزدیکترین دوستانش به نام «ابو محمد العدنانی»، که مسئولیت عملیات خارجی، خصوصا در پاریس و بروکسل را برعهده داشت و در حملهای هوایی در ماه آگوست کشته شد، سکوت اختیار کرده است. نوامبر گذشته، گروه داعش، صدای ضبطشدهای را از ابوبکر بغدادی منتشر کرد که از نیروهای داعش میخواست در برابر حملات نیروهای عراقی مورد حمایت آمریکا در موصل ایستادگی کنند.