ویژگی های «اصلح» از نگاه آیت الله مکارم

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ویژگی های اصلح از نظر این مرجع تقلید را منتشر ساخت.

به گزارش شفقنا، در این یادداشت آمده است: بدیهی است «انتخاب اصلح»، تعبیر سربسته اى است که به صورت یک «عنوان کلّى» قابل پیاده کردن نیست، بلکه، باید با یک تحلیل دقیق جزئیّات و شکل عملى آن را پیدا کرد.

لذا  انتخابات باید بر طبق علم و آگاهى انجام گیرد؛ زیرا مسأله انتخابات یک نوع ایجاد مسئولیت و وظیفه، براى انتخاب کننده به دنبال دارد، در حقیقت انتخابات اعطاى مقام است، لذااین انتخاب وظائفى براى انتخاب کننده به دنبال دارد.

با این تفاسیر انتخاب کنندگان باید مسائل مربوط به انتخابات و شرایط و ویژگی های انتخاب اصلح برای ریاست جمهورى را در نظر بگیرند.

تعهد به اسلام؛ شاخصۀ کلیدی در انتخاب نامزد اصلح
در تبیین این مسأله باید به داستان انتخاب طالوت در قرآن اشاره کرد، طالوت، تنها فرمانده لشگر نبود بلکه زمامدار کشور هم بود، البته طالوت جوانى از یک قبیله گمنام بنى اسرائیل و از نظر مالى یک کشاورز ساده بود، لذا  برخی انگیزه‌های غیر الهی، مانند نَسَب عالی و ثروت فراوان را ملاک انتخاب فرمانده و رهبر می‌دانستند؛. از اینجا مخالفت شروع شد، گروهى گفتند: « قالوا أنى یکون له الملک علینا و نحن أحق بالملک منه و لم یؤت سعه من المال؛ چگونه او بر ما حکومت داشته باشد با این که ما از او شایسته تریم، و او ثروت زیادى ندارد»

ولی پیامبرشان در مورد انتخاب طالوت به آنان گفت‌؛« إن الله اصطفاه علیکم و زاده بسطه فی العلم و الجسم»؛طالوت» از همه شایسته تر است؛ چرا که خدا سهم بیش ترى از علم و قدرت به او داده است».

این پاسخ محکم، ناآگاهان بنى اسرائیل را بیدار کرد و به آنها نشان داد که در معیارهاى گزینش فرمانده، سخت در اشتباهند؛ شخصیت نیاکان، شهر و قبیله، ثروت و امکانات مادى، هرگز رمز پیروزى در میدان نبرد نیست؛ و در مسأله گزینش فرمانده یا مدیر نمى تواند نقش اصلى داشته باشد.

پایبندی به آرمان های انقلاب؛ مهمترین ویژگی کاندیدای اصلح
گفتنی است امروز فراموشی یاد و آرمان های شهدا از جمله آفات و تهدیدات فراروی انقلاب اسلامی است، لیکن ملت ایران لحظه ای ازآرمان های امام راحل عقب نشینی نکرده است بلکه مسئولان نظام باید قدرانقلاب و مردم را بدانند.

لذا باید فرد اصلح و مومن به ریاست جمهوری انتخاب شود؛ تا در راه هدف و آرمان پاک و آمیخته با قهرمانى و فداکارى و شهامت از هیچ کوششی فروگذار نکند.

از این رو باید نامزدی برای تصدی وکالت مردم قدم به قوه اجرایی بگذاردکه مورد اعتماد، امین و حافظ ناموس و کیان و آرمان های انقلاب باشد.

رعایت اخلاق و تقوای انتخاباتی، مولفۀ بنیادین در شناخت کاندیدای اصلح
یکى از مهم ترین چیزهایى که در سرنوشت اجتماع تأثیرگذار است، نظام ارزشى آن جامعه است. بی شک اگر در جامعه اى شخصیت در علم و تقوا و ایمان بود مردم هم به سوى آن ارزش هاى معنوى سوق پیدا مى کنند.

با این اوصاف کاندیدای اصلح غیر از شرایط قانونی، شرایط و ویژگی خاص شرعی و دینی هم باید داشته باشدکه از جمله ویژگی‌های دینی، وجود تقوا درآن نامزد انتخاباتی است.

«تقوا» در همه ابعاد و در مفهوم وسیعش، از جمله تقوا در برابر مخالفان، از جمله شاخصه های مهم اخلاق اسلامى است که در نتیجه تأثیر حسن اخلاق در جلب و جذب مردم غیر قابل انکار خواهد بود و نشان دهندۀ موفقیت یک مدیر متخلق به اخلاق الهى است ، که در نهایت دلهاى رمیده را در اطراف خود جمع و متحد مى سازد، اتحادى که مایه پیشرفت و تکامل جامعه ها است.

لذا مردم به کسانی که اهل تخریب و بی تقوایی هستند رای نمی دهند و آنها را نمی بخشند؛ زیرا سیاست منهاى تقوا و پرهیزکارى و ایمان غیر قابل پذیرش است.

در تبیین ضرورت بهره گیری از تقوا در عرصه های سیاست و… باید به کلام نورانی حضرت على علیه السلام تمسک جست که مسیر سیاست خود را به وضوح ترسیم مى کند و با صراحت مى گوید ابزار سیاست من، تقوا و فرار به سوى خدا و قدم برداشتن در مسیرى که او مشخص ساخته و انجام تکلیفى که او براى ما تعیین کرده است، مى باشد.

و یا آن حضرت خطاب به سیاست معاویه که مملو از دروغ و عوام فریبى و مکر و حیله بوده، اشاره مى کند و مى فرماید: «من از او به فنون این گونه سیاست ها آشناترم؛ اما تقوا و پرهیزگارى و ترس از خدا هرگز به من اجازه نمى دهد که این روش جنایت آلود را برگزینم».

در واقع امام علیه السلام اشاره به این نکته مهم مى کند که سیاست بر دو گونه است: سیاست بى قیدوشرط و آمیخته با انواع گناه و در یک کلمه سیاست شیطانى، و سیاست و تدبیر آمیخته با تقوا و پرهیزکارى .

گونه اول هیچ حد و مرز اخلاقى و دینى و انسانى و وجدانى را به رسمیت نمى شناسد اما قسم دوم سیاستى است که در چهارچوب ارزشهاى الهى و وجدانى و انسانى قرار دارد؛ و خطوط قرمزى براى خود قائل است که از آن فراتر نمى رود.

با این اوصاف باید به کسی رای داده شود که اهل تقوا و از همه جهات مورد اطمینان باشد و اهل تخریب کردن دیگران و زد و بند نباشد.

امانت داری و فساد ستیزی؛ اصل انکار ناپذیر در انتخاب نامزد اصلح
گفتنی است حقوق‌های نجومی، اختلاس و رانت‌خواری‌ها بلای جامعه شده است، حال آنکه  اسلام تمام خطوطى را که منتهى به فساد مالى شود تحریم نموده است.

مى توان جریان مال و سرمایه را از نگاه دین به جریان خون در بدن تشبیه کرد که باید به صورت متوازن در سراسر بدن جریان داشته باشد به گونه اى که اگر خون در گوشه اى از بدن متراکم شود، باعث بیمارى و فساد، و کم خونى در سایر قسمت ها مى شود. تراکم سرمایه در دست طبقه اى خاص، موجب فقر و نادارى در طبقات دیگر است، این همان فساد مالى و اقتصادى است که اسلام به شدت از آن نهى کرده است.

با این تفاسیر کاندیدای اصلح برای انتخابات ریاست جمهوری باید امین ،پاکدامن و پاک دست باشد.

کاندیدای اصلح و ضرورت تلاش برای سعادت گرایی دنیا و آخرت مردم
بی تردید همۀ تلاش انسان ها باید بر این مسأله متمرکز باشد که دنیا و آخرت خود را آباد کرده و سامان بخشند.

در تبیین این مدعا باید گفت انسان و عقل و فهم او، توان وضع صحیح این قوانین و مقررات را به اعتقاد ما ندارد زیرا او موجودى است که به همان اندازه که امکان صلاح و فلاح دارد استعداد فساد و طغیان نیز دارد، «إن الإنسان لیطغى أن رآه استغنى» و ظلم و جهالت و حرص و طمع ورزى به اموال و حقوق دیگران و عدم قناعت به حق خویش را نیز داراست و با این وصف چگونه ممکن است دینى که هدایت انسان به سمت سعادت دنیا و آخرت هدف اوست تنظیم نظامات اجتماعى را به تنهایى به خود انسان بسپارد و بر همه دست آوردهاى عقل و تجربیات او در زمینه ساخت و سامان زندگى اجتماعى صحه بگذارد؟!

حال آنکه در دین مبین اسلام همه افراد نسبت به هم مسئول هستند و امر به معروف و نهی از منکر نیز به همین لحاظ قرار داده است. متاسفانه عده ای می گویند نباید در جامعه امر به  معروف و نهی از منکر وجود داشته باشد، ولی ما می‌گوییم عده ای از افراد جامعه نیازمند به راهنمایی هستند و اگر آنها را رها کنیم در حقیقت درهای جهنم را به رویشان باز گذاشته‌ایم.

با این تفاسیر می گویم از جمله ویژگی های دینی کاندیدای اصلح این است که مدیر و مدبر باشد، آگاه باشد، خلاصه کسی باشد که هم دنیای مردم و هم دین مردم را حفظ کند. هم کشور را حفظ کند هم مکتب را حفظ کند.

اتکاء به رضایت الهی و اجتناب از حزب گرایی و باندبازی
بدیهی است حضور کاندیداها در انتخابات باید تنها براى جلب رضایت پروردگار باشد، نه براى ریا و خودنمایى، یا جلب آراى دیگران در انتخابات ، یا تعریف و تمجید مردم، یا به قصد جمع کردن مرید و مشترى، و امورى از این قبیل، بلکه تنها و تنها به منظور جلب رضاى الهى باشد.

لذا مردم، آگاهانه وارد این عرصه سرنوشت ساز شوند تا کاندیداهای اصلح انتخاب شود.

مردم گرایی؛ شاخصۀ کلیدی کاندیدای اصلح
بی تردید مهمترین پشتوانه کار مدیران در پیشبرد اهداف بزرگ خود، حمایتهاى مردمى و علاقه قلبى مردم به آنها است؛ و این پشتوانه در صورتى محفوظ مى ماند که رابطه خود را با مردم از طرق مختلف مخصوصا از طریق تماس مستقیم حفظ کنند.

لذا مدیر یک نهاد نباید رابطه خود را به کلى از مردم قطع کند و اخبار تنها از طریق مشاوران و مأموران اطلاعاتى که هم جائز الخطا هستند وهم امکان اعمال نظر شخصى درباره همه آنها همیشه وجود دارد به آنها برسد.

زیرا ارتباط مستقیم مسئولان با مردم، هم محبت او را در دلها زیاد مى کند، و هم افکار عمومى را براى کمک به پیشبرد اهداف براى او بسیج مى نماید، و هم اطلاعات واقعى دست اول را دراختیار او مى گذارد.

اصولا هیچ تکیه گاهى براى زمامداران، مدیران و فرماندهان مهمتر از تکیه گاه مردمى نیست که اگر باشد کارها به سهولت و سرعت پیش مى رود و اگر نباشد تلاش ها کم اثر و بیهوده است.

طریق به دست آوردن این پایگاه علاوه بر موارد مذکور، نیازمند دلسوزى و صداقت و خیرخواهى براى مردم است.

کوتاه سخن این که، پشتوانه مردمى و حمایت توده هاى جمعیت مخلص، کیمیاى عجیبى در مسأله زمامدارى و مدیریت اجرایی یک جامعه است؛ و راه به دست آوردن این کیمیا آن است که انسان براى آنها خدمت و دلسوزى کند، صداقت به خرج دهد، و رابطه همیشگى داشته باشد.

و به یقین آن کس که پایگاه مردمى محکم تر و بیشترى داشته باشد برگزیده مى شود و چون همکارى و هم یارى عموم با او بیشتر است براى این منصب اصلح مى باشد.

سخن آخر
در خاتمه باید گفت رییس جمهور باید کسی باشد که همه این مولفه ها را بتواند انجام دهد. شخصی که همه این مصادیق را داشته باشد انتخاب اصلح است.

البته اینجانب نسبت به هیچ‌ یک از نامزدهای محترم انتخابات ریاست جمهوری اظهارنظر و توصیه‌ای نمی کنم، بلکه ما کلیات را بیان می کنیم و امیدواریم برای همه کسانی که می خواهند در انتخابات شرکت کنند دستور العمل مفیدی باشد.

لیکن توصیه ام  به همه مردم عزیز حضور هر چه با شکوه‌تر در انتخابات پیش رو است و از آنها می‌خواهم به نامزدی که اصلح بودن آن شرعاً برایشان ثابت شده است رای دهند.

امیدوارم خداوند به ما ملت ایران توفیق دهد تا بیش از گذشته در صحنه انتخابات کاملا حاضر شویم و در انتخاب اصلح کوشا باشیم.