bato-adv
bato-adv

آنچه «فروشنده» ارائه داد

تاریخ انتشار: ۱۷:۴۳ - ۰۹ اسفند ۱۳۹۵
احمد فرهادی؛ امروز بار دیگر به ایرانی بودنم افتخار کردم, اصغر فرهادی در رقابت سخت و فشرده‌ای اسکار با فیلم فروشنده موفق به کسب دومین اسکار خودش شد. اگر تا چندی پیش کسانی مردد بودند که «فروشنده» چگونه فیلمی است؟ امروز دیگر آن تردید بر طرف شده است, و با کسب این جایزه معتبر بی‌گمان آن را اثری موفق و موثر می‌دانند. 

آنچه که فروشنده در مراسم ارائه کرد نه فقط یک فیلم, بلکه پیام بسیار هوشمندانه, موثر و کوتاه کارگردان آن بود در این مراسم که توسط خانم انصاری خوانده شد. پیامی که تاثیرش قطعاً در آینده بیشتر درک خواهد شد. او در این پیام گفت که: «متاسفم که امشب در کنار شما نیستم. من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانون غیر انسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به آمریکا نیامدم. تقسیم‌بندی جهان به ما و دشمنان ما توسط سیاستمداران افراطی باعث ترس می‌شود؛ ترسی که توجیهی‌ است دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها؛ جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند»

و به سینماگران جهان پیشنهاد داد که «سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌هایشان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده است را بشکنند و زمینه‌ همدردی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدردی چیزی‌ است که ما امروز بیشتر از هر زمان به آن نیازمندیم»

اگر بخواهیم تحلیلی از پیام فرهادی بدست دهیم باید بگوییم که وجود چند کلید واژه این پیام را بسیار برجسته می‌کند:

•  قوانین نا عادلانه: وضع قوانینی در اجتماع که باعث می‌شود با انسان‌ها برخورد غیر انسانی شود

•  تقسیم‌بندی جهان: همین قوانین در بستر اجرایی خود جامعه را به دو بخش ما و دشمنان ما تقسیم می‌کند

•  ایجاد ترس: این تقسیم بندی باعث می‌شود تا ترسی دروغین در جان و نهان انسان‌ها شکل بگیرد

•  افراط و خشنونت: ترس باعث ایجاد اقدامات افراطی, خشنونت و جنگ می‌شود

•  مانع دموکراسی: خشونت و  جنگ مانع بزرگ رسیدن به دموکراسی است

•  تضیع حقوق بشر: آنچه که در این بین ضایع می‌شود حقوق بشر است

در بند پایانی پیام فرهادی به اشاره بسیار مهم او در حوزه اخلاق بر می‌خوریم او معتقد است که سینماگران باید دوربین‌های خود را به سمت مشترکات انسانی بچرخانند. آروزی بسیار مهمی است که بخواهیم دنیا بر اساس مشترکات انسانی اداره شود. مشترکات انسانی آن چیزی است که در هر انسانی «به ماهو انسان» وجود دارد فارغ از رنگ, ملیت و اندیشه. این فقره از پیام, قاعده زرین اخلاقی را به یاد ما می‌آورد: «شخص باید به گونه‌ای با دیگران رفتار کند که دوست دارد دیگران در شرایط مشابه با او آن‌گونه رفتار کنند». این قاعده تضمین می‌کند که با هیچ کس چنان‌که کاربر خودش رضایت ندارد با او رفتار شود، رفتار نخواهد شد.

قاعده طلایی پادزهرِ «خودخواهی و خودمحوری» و «تعصب و جانب‌داری بیجا» است. این قاعده باعث ثبات و سازگاری رفتاری عاملِ آن است. در این قاعده هر کس بی‌طرفی و انصاف خود را مورد سنجش قرار می‌دهد. در واقع، اعمال این قاعده باعث ایجاد دید بی‌طرفانه و منصفانه و «عقلانی» است، همراه با رها نکردنِ همدردی و همفکری نسبت به طرف مقابل(احترام به افراد) است. رکن اخلاقی ریستن رعایت همین قاعده زرین است.

بر اساس سخن فیلسوف اخلاق جناب استاد ملکیان, «اگر این قاعده زرین بخواهد موفق اعمال شود ما را به سه ویژگی می‌رساند: صداقت، تواضع، احسان. بقیه فضائل از درون این سه تا بیرون می‌آیند. به بیان دیگر لب اخلاق این سه مورد است. یکپارچگی تمام پنج ساحات وجودمان که می‌شود صداقت، اینکه خود را دیگری بپندارم در امور مطلوب یعنی تواضع، دفع امور نامطلوب از دیگران مانند دفعش از خودم یعنی احسان.خوبی های اخلاقی فرزندان این سه تا هستند و بدی‌های اخلاقی فرزندان نقیض این سه تا هستند.»

دریافت این جایزه اسکار 2017 برای ما ایرانیان فقط کسب یک جایزه سینمایی نبود, مهم آن بود که ما ایرانی‌ها توانستیم پیامی که از عمق فرهنگ و تمدن ما می‌جوشد را بار دیگر به جهانیان اعلام کنیم همان پیامی که دکتر ظریف هم در یادداشت خود به مناسب این افتخار بزرگ نگاشت: «جست‌وجوی صلح و نفرت از کینه‌توزی و جنگ‌افروزی».
bato-adv
مجله خواندنی ها
مجله فرارو