نقل مطالبی با عنوان «افزایش چک‌های برگشتی» در برخی محافل خبری، صدای رئيس کل بانک مرکزی را درآورد. ولی‌اله سیف به‌ناچار دست به قلم شد و در کانال تلگرامی خود، افزایش چک‌های برگشتی را تکذیب کرد و گفت وضعیت چک‌های برگشتی مانند گذشته است و حتی در برخی دوره‌ها کاهش نیز یافته است.
به گزارش شرق رئیس بانک مرکزی در توضیحات بیشتری نوشت: آمارها نشان می‌دهد روند نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌ها در دوره پیش از راه‌اندازی چکاوک و پس از آن، تفاوت چندانی ندارد و حتی در برخی دوره‌ها کاهش نیز یافته است.
نقش اساسی چک به عنوان یکی از ابزارهای مهم پرداخت در تسهیل مبادلات در کشور و لزوم توجه به آمار چک‌های برگشتی و اتخاذ تصمیم لازم برای اصلاح روند آن، از مواردی بود که از ابتدای شروع فعالیتم در بانک مرکزی به آن پرداختم.
سامانه مدیریت چک (چکاوک) که به لطف خدا و تلاش بسیار همکارانم در بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور به صورت آزمایشی از چند استان راه‌اندازی و در نهایت از اوایل تابستان سال گذشته گستره و پوشش کشوری پیدا کرد، کار انتظام‌بخشی این مهم را از طریق انتقال تصویر چک و تسریع در فرایند تسویه چک‌های بین بانکی بر عهده گرفت.
این طرح یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های حوزه فناوری‌های نوین بانک مرکزی است که توانسته با ایجاد بستری امن برای انتقال اطلاعات چک، زمان تسویه چک‌های بین‌بانکی را به کمتر از ۲۴ ساعت کاهش دهد. این طرح ارزشمند علاوه بر تسریع در فرایند تسویه چک، امکان رهگیری آنی وضعیت چک‌های اشخاص، اتصال برخط به اطلاعات و سوابق مشتریان، ابلاغ سریع چک‌های برگشتی و شفاف‌سازی و امکان نظارت متمرکز و مؤثر بانک مرکزی بر نحوه و حجم تبادل چک‌های اشخاص را به ارمغان آورد و از رفت‌وآمدهای غیرضروری و مخاطرات معاملات مبتنی بر چک و هدررفت منابع، کاست و افزایش انضباط مالی در بانک‌ها و کاهش اضافه‌برداشت آنها را نیز از منابع بانک مرکزی سبب شد.
آنچه در روزهای اخیر در برخی محافل رسانه‌ای تحت عنوان افزایش چک‌های برگشتی در کشور عنوان می‌شود و باعث نوشتن این مطلب شد، مقایسه نادرست تعداد چک‌های برگشتی در سامانه چکاوک نسبت به شیوه سنتی پردازش چک در اتاق پایاپای بانکی است.
تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی به شرایط رونق و رکود اقتصاد و افت‌وخیز‌های فصلی ناشی از آن بستگی دارد و افزایش تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی با افزایش تعداد و مبلغ مبادلات در اقتصاد امری طبیعی و پذیرفته است و اگر بخواهیم قضاوتی درست و قابل‌اتکا داشته باشیم، باید به نسبت (تعداد و مبلغ) چک‌های برگشتی به کل چک‌های تبادل‌شده نگاه و توجه کنیم. آمارها نشان می‌دهد روند نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌ها در دوره پیش از راه‌اندازی چکاوک و پس از آن تفاوت چندانی ندارد و حتی در برخی دوره‌ها کاهش نیز یافته است.
برای نمونه نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌شده در مهر ماه سال جاری نسبت به فروردین ماه از نظر تعداد ۰,۲ درصد و از نظر مبلغ سه درصد کاهش یافته است. این در حالی است که از ابتدای سال جاری تا پایان مهرماه حدود ۶۴ میلیون قطعه چک به ارزش بیش از سه میلیون میلیارد ریال در سامانه چکاوک تبادل شده است.
توسعه و به‌روزرسانی سامانه چکاوک که در بیش از یک سال از شروع فعالیت آن به‌شدت مورد استقبال مردم قرار گرفته، در قالب نسخه دوم آن که تمام مبادلات چک اعم از درون‌بانکی و بین‌بانکی را در یک سامانه متمرکز قابل رصد و پایش خواهد كرد و نیز استانداردسازی دسته‌چک‌ها در قالب سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک «صیاد»، که تمامی چک‌ها با ظاهری یکسان و امنیت بالاتر عرضه و با ایجاد محدودیت صدور دسته‌چک جدید برای کسانی که از چک استفاده صحیح نکرده و چک برگشتی رفع سوءاثر نشده، دارند؛ دو طرح مهمی است که با جدیت از سوی همکارانم در بانک مرکزی دنبال می‌شود و امیدوارم به فضل الهی ارتقای کیفیت و توسعه و تعمیق خدمات این سامانه‌ها و اعتماد و اعتبار بیشتر چک در کشور را باعث شود.
