bato-adv
کد خبر: ۲۹۵۶۹۳

تحلیل موسویان از انتخاب ترامپ و راهکارهای ایران

تاریخ انتشار: ۰۸:۵۵ - ۲۳ آبان ۱۳۹۵
حسین موسویان دیپلمات ارشد سابق در روزنامه ایران نوشت: انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری جدید امریکا در حالی جهان را در بهت و حیرت فرو برد که این رویداد برای ایران که خود حداقل در سه انتخابات ریاست جمهوری 1376، 1384 و 1392 نتیجه غیر قابل منتظره‌ای را تجربه کرده بود، چندان دور از انتظار نبود. منتهی ترامپ نخستین رئیس جمهوری امریکاست که خارج از قواعد سنتی نهادهای قدرت و سیستم حاکمیتی امریکا رئیس جمهوری شد. 

پیروزی او در این انتخابات به اندازه‌ای غیرقابل باور بوده است که مدت‌هاست طراحی سناریویی در داخل سیستم حاکمیتی امریکا در دستور کار قرار گرفته است که در صورت پیروزی ترامپ، عمر دولتش بیش از چند ماه به درازا نکشد.

بدین ترتیب که اگر رفتارهای عجیب او ادامه یابد، با گشودن چندین فایل از سوابقش، در کنگره استیضاح شده و معاونش جایگزین او شود. هدف این نگارش، کالبدشکافی انتخابات امریکا نیست که به نوبه خود مهم و عبرت‌آموز است. پیامدهای این انتخاب از منظر ابعادی که در عرصه سیاست خارجی و مشخصاً برای ایران دارد، حائز اهمیت می‌شود.

یک کارشناس برجسته امریکایی می‌گوید که امریکا در سال 1945 حدود 50 درصد از تولید ناخالص جهان را داشت و امروز سهم آن به حدود 20 درصد کاهش یافته است. امریکا در 6 دهه گذشته هزینه‌های سنگینی را برای متحدانش متقبل شده که در نهایت به تقویت آنها و تضعیف توان و اقتدار اقتصادی امریکا انجامیده است. این موضوع که وجه مشترک نگرانی هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات امریکا بوده اما هرگز شجاعت طرح آن وجود نداشته، اکنون مهم‌ترین چالش پیش روی ترامپ است. بنابراین ترامپ با درنظر گرفتن این مشکلات، اعلام کرده که خواهان بازگرداندن اقتدار گذشته امریکاست.

ارزیابی ایران از نتیجه انتخابات امریکا و مواجهه با سیاست‌های رئیس‌جمهوری جدید این کشور نباید صرفاً مبتنی بر تفکرات فردی ترامپ باشد. احتمالاً برخی در ایران خواهان پیروزی ترامپ بودند زیرا معتقدند او دیوانه‌ای است که امریکا را ذلیل خواهد کرد و ذلت امریکا هم همان خواست و هدف جمهوری اسلامی است. حال آنکه فرض جمهوری اسلامی باید مبتنی بر این اصل باشد که در امریکا سیستمی غالب است که در آن تنها رئیس جمهوری با وجود قدرت بالایی که دارد، تنها تصمیم گیرنده نیست. اما آنچه  شرایط کنونی ویژه‌ای را در سیستم سیاسی امریکا به وجود آورده، آن است که پس از 88 سال جمهوریخواهان در مجلس سنا و نمایندگان در اکثریت هستند و رئیس جمهوری منتخب هم از جمهوریخواهان است. بنابراین، باید با در نظر گرفتن این شرایط، نحوه مواجهه با ترامپ و جمهوریخواهان امریکا را در نظر گرفت.

ایران در دوره ریاست جمهوری ترامپ، با تهدیدات و فرصت‌هایی روبه‌رو خواهد بود. تاریخ 38 ساله نظام جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که در مقابله با تهدید، خوب اما در بهره‌برداری از فرصت‌ها بسیار ضعیف عمل کرده است. دشمنان قسم خورده ایران به دنبال افزایش تهدیدها و حذف فرصت‌ها خواهند بود. هنر تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران ایران این خواهد بود که اولاً برای کاهش تهدیدات و بهره‌برداری از فرصت‌ها برنامه داشته باشند و ثانیاً در زمان مناسب هم اقدام مناسب به عمل آورند و اجازه ندهند منافع ملی ایران قربانی توطئه جبهه خارجی ضد ایران و نیز باندبازی‌های سیاسی داخلی گردد. مگر اینکه صحت این فرضیه قوت گیرد که افزایش خصومت و تقابل با امریکا به نفع جمهوری اسلامی است که در این صورت ترامپ و آرایش جدید سیاسی در واشنگتن برای تحقق این فرضیه مناسب خواهد بود.

در تاریخ روابط ایران و امریکا بعد از انقلاب اسلامی 1357، همه رؤسای جمهوری امریکا از هر دو حزب، سیاست خصمانه مشابهی در مورد ایران اجرا کردند با این تفاوت که رؤسای جمهوری دموکرات با زبانی نرم‌تر، بدترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کردند. تنها استثناء دور دوم ریاست جمهوری اوباما بود.

اکنون که این سطور را می‌نویسم، به تازگی از نشستی در اروپا بازگشته‌ام که نمایندگان کشورهای عربی از جمله سعودی‌ها به سرزنش ایران و اوباما پرداختند. عمده جلسه هم به بحث‌های چالشی بین دو ایرانی، یکی معاون وزیر خارجه و دیگری هم من، با 6 نماینده عرب حاضر درجلسه اختصاص داشت. همزمان هم جمعی از گروهک تروریستی منافقین در بیرون از جلسه تجمع و علیه جمهوری اسلامی شعار می‌دادند.

اعراب حاضر درجلسه بر این باور بودند که اوباما تنها رئیس جمهوری بود که غنی‌سازی و آب سنگین در ایران را پذیرفت یعنی هر دو مسیر ساخت بمب هسته‌ای را در اختیار ایران گذاشت، با برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای و لغو قطعنامه‌های سازمان ملل هم موافقت کرد، ایران را از ته دره تحریم‌ها بیرون کشید و در مسیر ابرقدرت شدن منطقه قرار داد. اوباما بود که عربستان و اعراب را به حمایت از افراط‌ گرایی و تروریسم متهم کرد و به سایر غربی‌ها جرأت داد که شبانه روز به اعراب و جهان اهل سنت اهانت کنند. او گستاخی را به حدی رساند که به ریاض پیشنهاد کرد منطقه را با جمهوری اسلامی ایران شراکتی اداره کنند.

به هرحال نمی‌توان این واقعیت را از صفحه تاریخ دیپلماسی جهان پاک کرد که در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما، روابط امریکا با دشمنان یا رقبای منطقه‌ای ایران همچون اسرائیل و عربستان و ترکیه به طور بی‌سابقه‌ای دچار چالش‌های جدی شد به گونه‌ای که صهیونیست‌ها و سعودی‌ها برای خروج اوباما از کاخ سفید لحظه‌شماری می‌کردند زیرا معتقد بودند که او با توافق هسته‌ای و برداشتن تحریم‌های بین‌المللی هسته‌ای از پشت به متحدین امریکا خنجر زده است. با رصد رسانه‌های داخلی ایران در یک سال گذشته می‌توان به این برداشت رسید که درست در همین دوره، فضای ضد امریکایی در ایران هم به اوج رسید.

اکنون برای قضاوت در مورد سیاست‌های عملی ترامپ در دوره ریاست جمهوری امریکا زود است. باید صبر کرد تا کادر اصلی او مشخص شود. اما مناسب است مسئولین جمهوری اسلامی چند اقدام را از هم اکنون مد نظر قرار دهند:

1- از فحاشی، توهین، تحقیر و مسخره کردن ترامپ بپرهیزند.

2- از اقدامات و مواضع تحریک‌آمیز بی مورد که صرفاً بهانه به دشمن می‌دهد، پرهیز شود.

3- تهدیدات و فرصت‌های احتمالی را بررسی و برای هر سناریوی احتمالی برنامه تنظیم کنند.

4- از هر اقدام یا موضعی که شائبه ترس یا ضعف ایران را القا کند، پرهیز شود که این امر جناح‌بازهای امریکا را گستاخ‌تر خواهد کرد.

5- لابی صهیونیسم، سعودی‌ها و متحدین عرب آنها و منافقین از لحظه پیروزی ترامپ برای نفوذ و تأثیرگذاری در او و تیمش فوراً وارد عمل شدند تا سیاست‌های ضد ایرانی را در واشنگتن  تقویت و طرح‌های ضد ایرانی شکست خورده یا مسکوت مانده گذشته را احیا کنند. فرض آنها هم این است که ترامپ، لوایح جدید کنگره برای اعمال تحریم‌ها را وتو نخواهد کرد. لذا اگر تهران موفقیت اقدامات لابی صهیونیسم-اعراب تکفیری و جناح‌بازهای امریکا را در راستای منافع کشور نمی‌داند، نه تنها نباید نظاره‌گر بوده یا تدافعی عمل کند، بلکه باید ابتکار عمل داشته باشد.

5- تصویر ایران در امریکا و غرب همچنان منفی است هر چند این تصویر بعد از دستیابی به برجام و ظهور داعش و تروریسم تکفیری،  نسبت به گذشته بهتر شد. در عین حال در یک سال گذشته و در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری امریکا، نامزدهای رقابت کننده جملگی به ایران‌هراسی دامن زدند به اندازه‌ای که آگهی‌های تبلیغاتی از شبکه‌های بزرگ امریکا مستمراً پخش شد. فرض را هم باید بر این گذاشت که جبهه ضد ایران در مورد ایران و شیعه‌هراسی تلاش‌های سنگین جدیدی را آغاز خواهد کرد تا از آب گل‌آلود در واشنگتن ماهی بگیرند. در این مورد هم تهران باید مبتکرانه و فعال وارد عمل شود.

6- بعد از برجام، فرصت بازسازی روابط ایران با سایر کشورهای غربی مثل اتحادیه اروپا فراهم شده است. در این مورد سرعت و اهتمام ویژه نیاز است. باید لیستی از موارد منافع مشترک، فراتر ازروابط دوجانبه برای آغاز این همکاری‌ها تهیه و عملیاتی شود. همزمان گفت‌وگو در مورد موارد اختلافی هم می‌تواند آغاز شود.

ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۲۰:۱۴ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
انهايي كه در داخل كشور به اتش اختلاف و دشمنی ايران و امريكا دامن مي زنند ،نماد نهايت حماقت و خباثت و جنايت و حقارت و كثافت و خيانت و دين فروشي و مردم فروشي و كشور فروشي و ياغي و باغي و طاغي و نوكران بي اجر و مواجب روسيه هستند.
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۲۰:۰۶ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
« مگر اینکه صحت این فرضیه قوت گیرد که افزایش خصومت و تقابل با امریکا به نفع جمهوری اسلامی است که در این صورت ترامپ و آرایش جدید سیاسی در واشنگتن برای تحقق این فرضیه مناسب خواهد بود.»

یکی از همین مسئولان قبلا تو مصاحبه گفته بود آمریکا میخواد ایران رو بدون دشمن کنه و جمهوری اسلامی بدون دشمن از هم میپاشه و ما باید همیشه دشمن داشته باشیم!!
سام
Iran, Islamic Republic of
۱۶:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
بنظرم از سوی ایران این پیام باید برای ترامپ ارسال بشه که:
ایران فقط در خصوص خرید هواپیما و سایر اقلام صنعتی مورد نیازش با امریکا مذاکره خواهد کرد و نه برجام
سینا
Iran, Islamic Republic of
۱۳:۵۲ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
بسیار منطقی و خردمندانه است
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۵۰ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
ترامپ برجام را پاره نمیکند و نقض هم نمیکند. اینها همه اش فقط لفاظی ها و وعده های توخالی انتخاباتی بود که میخواست رای بیاورد که رای اورد. او بهیچوجه کاری برای نابودی برجام انجام نمیدهد. همچنانکه گفت میخواهد از ورود مسلمانان به امریکا جلوگیری کند که بعدا عقب نشینی کرد و گفت که این کار را انجام نمیدهد یا اینکه گفت برای جلوگیری از ورود مهاجران غیر قانوونی از مکزیک به امریکا در مرز امریکا و مکزیک دیوار میکشد که از این وعده انتخاباتی هم عقب نشست و احداث دیواری بین مرز امریکا و مکزیک در کار نیست. یا در مورد طرح بیمه درمانی اوباما که گفت طرح بدی هست واین طرح رو لغو میکند حالا عقب نشینی کرده و گفته این طرح خوبی هست و بخش های مهمی از اون رو حفظ میکند. اون حرف چرت و پرت پاره کردن برجام هم از همون لفاظی ها و وعده های تو خالی انتخاباتی برای رای اوردن بود که خود ترامپ و مشاورینش هم بعدا گفتند برجام را پاره یا لغو نمیکنند.
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۱۶
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۰۹:۲۶ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
جناب موسويان متاسفم بر اين درجه ودم و دستگاهت كه با پول ملت ايران به آن رسيدي ولي هنوز صفر هستي
شیرازی
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۳۶ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
نقش اصلی را مردم ایران بازی می کنند که باید یکپارچه وفعال در انتخابات از روحانی وبرجام حمایت کنند وگرنه باقی عمرمان را باید در شرایط تحریم وجنگ وبدبختی زندگی کنیم.دلواپسان منتظرند تا با کوچکترین حرکتی از طرف امریکا،نسخه روحانی وبرجام را با هم بپیچند.
كمال
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۳۷ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
آقاي موسويان چه دل خوشي داري!! به قول آقاي زيباكلام آمريكاستيزي ايدئولوژي نظام است حالا شما دقيقا دنبال چه چيزي هستي؟ ما دنبال تبديل تهديد به فرصت نيستيم بلكه اگر فرصتي هم پيدا كنيم آنرا به تهديد تبديل مي كنيم.
سعید مسلمان
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۴۳ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
جناب موسوی حرف های شما متین و قابل قبول اما کدام سیاست مدار فعلی در ایران منافع ایران را بر منافع گروهی درون حاکمیت ترجیح میدهد اقای موسوی بنده از سیاست هیچی نمی دانم چون یک شهروند دل سوز نظامم که فقط اخبار را گوش میکنم ما در این سی و هفت سال به تعداد این سالها فرصت سوزی کردیم و بسیاری از منابع و منافع ملی را از دست دادیم همه دنیا از ما سود سرشار برای خود بردند به جز ملت ایران چون عقلانیت به حد اقل رسیده و احساسات بر عقل چیره شده و حتی سیاست مداران هم مثل بقیه ملت یا صفرند یا صد ما فقط در افراط و تفریط هستیم موقیعیت حال حاضر ایران در منطقه در شرایط ایده ال است بشرطیکه از ان برای منافع ملی استفاده کامل ببریم متا سفانه در ایران این تفکر وجود دارد که اصول گرا و اصلاح طلب که در قدرت قرار میگیرند به جای رفع مشکلات ایران تمام چهار سال به خارج کردن همدیگر از قدرت صرف میشود ولی در امریکا هر حکومتی منافع ملی امریکا را به حزب ها ترجیح میدهند انشاله مسولین نظام ما هم بیدار شوند و در دنیای واقعی زندگی کنند نه در 1400 سال پیش
خنده رو
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۴۵ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
اگه بعضی ها بذارن تیم وزارت خارجه و شخص دکتر ظریف در این موارد زبده و حرفه ای هستن...
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۴۵ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
اگر ترامپ های ایرانی بگذارند حرف های خیلی خوبی هست ، ولی ترامپ های داخلی مترصد فرصت هستند تا از آب گل آلود ماهی بگیرند و پیراهن اسد را بالای نیزه کنند و شعار واویلا و وامصیبتا سر دهند.
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۴۹ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
"..هنر تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران ایران این خواهد بود که اولاً برای کاهش تهدیدات و بهره‌برداری از فرصت‌ها برنامه داشته باشند.."
یعنی آقای موسویان با وجود کسانی مثل علم الهدی و صدیقی و نقدی و ..مجموعه دلواپسان که سکان اصلی " تصمیم سازی و تصمیم گیری" در این زمینه دستشونه انتظار "هنر" داره؟!
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۱:۳۲ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
موافقیم
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۰۹ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
تا ما یه همچین تحلیل گرایی داریم ، غمی نداریم ؟!
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۱۸ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
من قبلا هم گفته بودم که ترامپ خواهان سرنگونی یا تضعیف رژیم بشار اسد نیست بلکه او میخواهد داعش را در عراق و سوریه نابود کند. من پیش بینی میکنم که ترامپ برای نابودی داعش در سوریه به دولت بشار اسد کمک های تسلیحاتی نظامی اقتصادی و اطلاعاتی هم بدهد.
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۳
از فحاشی، توهین، تحقیر و مسخره کردن ترامپ بپرهیزند.

2- از اقدامات و مواضع تحریک‌آمیز بی مورد که صرفاً بهانه به دشمن می‌دهد، پرهیز شود.

3- تهدیدات و فرصت‌های احتمالی را بررسی و برای هر سناریوی احتمالی برنامه تنظیم کنند؛ انشاءالله سیاستمداران ما اعم از اصولگرا و اصلاح طلب منافع جناحی را کنار گذاشته و به منافع کشور و مردم توجه داشته باشند و پیشنهادهای مؤثر آقای موسوی بخصوص سه مورد بالا را مد نظر قرار دهند تا از تهدیدها بهترین فرصت ها را ایجاد نمود همانند بازی فوتبال در روز تاسوعا! که می شد با سازماندهی بهتر و دم های سینه زنی حماسی و سازنده و متنوع تر (علمدار نیامد با دم های متنوع که حداقل شش دسته سینه زنی از آن استفاده کنند)بهره برداری بمراتب بهتری کرد.
مجله فرارو
پرطرفدارترین عناوین