ویتامینD به ایرانی‌ها نمی‌رسد

فرارو- داخل خانه‌هایمان نور نمی‌افتد. ساختمان دور تا دورمان را گرفته. خیلی از خانه‌ها هم پنجره‌ای ندارند. در کوچه‌وخیابان هم کم‌تر پیش می‌آید که از تابش نور خورشید استقبال کنیم؛ یا پوششمان نمی‌گذارد، یا آرایش و حتی کم‌تحملی. از این‌ها گذشته جای ماهی و سبزی و لبنیات هم در زندگی‌امان خالی است. هرچند که مُسکن زیاد در کشوهای یخچالمان پیدا می‌شود اما آن‌چیزهایی که لازم است میان قرص‌هایمان نیست... . از چه حرف می‌زنیم؟ خط ارتباط این چندجمله همه یک‌چیز است؛ ویتامین  D.
به گزارش فرارو، 76 درصد نوجوانان، 86درصد زنان باردار، 60 درصد میان‌سالان و 90 درصد مراجعان بیمار‌ستان‌ها در ایران کمبود ویتامین‌D دارند.

این‌ آمار را یکی دو روز پیش مدیرکل بهبود تغذیه وزارت بهداشت در رابطه با مصرف بسیار پایین ویتامین D در کشور اعلام و از این بابت ابراز نگرانی کرده‌است.

وضع رسیدن ویتامین D به بدن البته تنها در ایران نیست که بد است. آمارهای جهانی گفته‌اند دو-سوم مردم در جهان در جذب این ویتامین کمبود دارند. موضوع آن‌جاست که ویتامین D در ایران در وضعیتی بدتر از بد قرار دارد.

آمارهای داخلی می‌گویند 80 تا 95 درصد از مردم کشور دچار کمبود این ویتامین هستند؛ تحقیقات ده‌سال گذشته انستیتوی تغذیه و صنایع غذایی کشور و مراکز تحقیقاتی نشان داده‌است.

رئیس انستیتوی تغذیه کشور در این‌باره گفته اگر روزگاری نگران کمبود کالری و پروتئین شهروندان بودیم، حالا دیگر این دغدغه ما نیست و شهروندان ایرانی درحالی‌که شکم‌های پُری دارند از سوءتغذیه در ریزمغذی‌ها رنج می‌برند.

رئیس سازمان غذا و دارو نیز دوسال پیش نسب‌به افزایش کمبود ویتامینD ابراز نگرانی کرده و گفته‌بود که در یک‌دهه اخیر این اتفاق بیش‌تر افتاده‌است.

پزشکان همچنین می‌گویند این مشکل پیش از این تنها به مشکلی برای کودکان محدود می‌شد اما سهل‌انگاری‌ها در این زمینه نشان داده که ویتامینD در سال‌های اخیر در بزرگسالان کم شده و متعاقب آن کودکان را نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.

هم‌چنین به‌گفته مسئولان و کارشناسان کمبود ویتامینD  بیش از همه در زنان وجود دارد؛ دلایلی مانند بارداری، شیردهی و پوشش در این امر موثر هستند.

طبق آمار 80 درصد از زنان به کمبود ویتامین D مبتلا هستند که بر سلامتی و همچنین فرزندان آن‌ها (از طریق شیردهی) اثر می‌گذارد.

چرا ویتامین D به ما نمی‌رسد؟
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان) باتوجه به آمارها می‌گوید مشکل عمده در تامین ویتامینD در ایران سطح خونی این ویتامین است.

به‌گفته بهناز صدیقی تنها 5 درصد از سطح پوست ایرانی‌ها و به‌خصوص زنان در برابر نور خورشید قرار می‌گیرد.

این کارشناس زندگی شهری و سبک زندگی را از دلایل محرومیت مردم از ویتامینD می‌داند.

همچنین به گفته متخصصان تعبیه نشدن پنجره مناسب در خانه‌های ایرانی و دور ماندن آن‌ها از نور خورشید در خانه‌هایشان از دلایل اصلی کمبود ویتامینDدر آن‌هاست.

نگرانی از ابتلا به سرطان پوست نیز از دلایلی است که باعث شده مردم کمتر به زیر آفتاب بروند. همچنین آلودگی هوا و ریزگردها از دیگر دلایل نرسیدن آفتاب به پوست مردم است.

از جذب ویتامین D از طریق پوست و خون که بگذریم، راه دیگر رسیدن به این ویتامین تغذیه است. برخی مواد غذایی می‌توانند تا حدی کمبود این ویتامین را جبران کنند.
غلات، سبزی‌ها، میوه‌ها، روغن کبد ماهی، زرده تخم‌مرغ، خامه، جگر، ماهی ساردین، گوشت قرمز و لبنیات منابعی برای ویتامین D هستند.
اما به گفته پزشکان و کارشناسان ایرانی‌ها در رسیدن به ویتامین D از این طریق نیز ضعیف عمل کرده‌اند.

ایرانی‌ها یک-سوم نیاز واقعی‌اشان شیر می‌نوشند و بسیار کمتر از آنچه باید لبنیات می‌خورند. سرانه مصرف شیر در ایران 90 کیلو و در جهان معادل 300 تا 500 کیلوگرم است.

همچنین هر ایرانی تنها 7 کیلو ماهی در سال می‌خورد که از میانگین سلامتی بسیار پایین‌تر است؛ کمااینکه به‌گفته کارشناسان وقتی خوردن ماهی 7 کیلو است، خوردن روغن ماهی منبع غنی ویتامینD است کمتر است.

بهناز صدیقی –عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان- معتقد است فرهنگ استفاده از مصرف ماهی و روغن ماهی در میان ایرانی‌ها نهادینه نشده‌ایت.

مصرف میوه و سبزی نیز در ایران در کمترین میزان خود قرار دارد؛ چیزی نزدیک به 30 کیلوگرم در سال.

با این حال کارشناسان می‌گویند در بهترین حالت تنها 20 درصد از ویتامینD بدن افراد می‌تواند از راه‌های خوراکی تامین شود.
میانبری به‌نام قرصِ ویتامین
قرص ویتامینD با دُزهای مختلفی که دارد راهی میان‌بر برای رسیدن به این ویتامین است. هرچند که درباره مصرف این قرص نیز حواشی‌ای وجود دارد.

برخی معتقدند مصرف حتی هفتگی این قرص بسیار می‌تواند موثر باشد و برخی نیز به پژوهش‌های اخیری اشاره می‌کنند که در آن‌ها گفته شده حتی قرص ویتامین D نیز فایده چندانی برای جذب این ویتامین در بدن ندارد.

این در حالی است که بنابر توصیه پزشکان سال‌هاست در ایران برای کمبود این ویتامین قرص آن در مقادیر متفاوت تجویز می‌شود.

اگر ویتامین D به بدن نرسد چه می‌شود؟
شاید در ابتدا به‌نظر برسد ویتامین D تنها برای استخوان مفید است، اما چنین نیست. بنابر پژوهش‌ها کمبود ویتامین D ضررهایی بیش از تصور ما دارد.

ابتلا به دیابت، چاقی، خستگی مفرط و بی‌حوصلگی، مشکلات دیداری، استخوان‌درد، تیره‌شدن پوست، سکته مغزی، ابتلا به انواع سرطان‌های روده بزرگ، سینه، تخمدان و مثانه، ام اس و... از عوارض کمبود این ویتامین است.

بر همین اساس است که در سال‌های اخیر پزشکان ایرانی نسبت به افزایش بیماری‌هایی مانند دیابت، ام‌اس، سرطان، سکته و... به‌دلیل کمبود این ویتامین ابراز نگرانی کرده‌اند.

به گفته داوود خلیلی –مسئول دپارتمان آمار اپیدمیولوژی پژوهشکده غدد متابولیسم- به‌دلیل کمبود ویتامین D در آینده تعداد مبتلایان به این بیماری افزایش چشم‌گیری خواهد داشت، چرا که کمبود ویتامینD یکی از دلایل اصلی ابتلای به این بیماری است.

دولت چه کرده‌است؟
مسئولین برای تزریق بیش‌تر ویتامین D به مردم چه‌کرده‌اند؟ یکی از اقدامات دولت فعلی توزیع رایگان قرص‌های ویتامینD در شبکه بهداشتی روستایی و مناطق محروم بوده‌است.

همچنین به گفته داوود خلیلی وزارت بهداشت در دبیرستان‌های دخترانه در کنار قرص آهن قرص ویتامینD نیز توزیع می‌کند.

پیش از این‌ها نیز همواره یکی از بحث‌ها غنی‌سازی موادغذایی با ویتامینD بود. غنی‌سازی مواد غذایی با ویتامینD در شیر و آبمیوه‌های صنعتی از اتفاقاتی است که اخیرا در سیستم غذایی رخ داده.

تحقیقات می‌گویند خوردن محصولات غنی‌شده با ویتامینD خواهد توانست 50 درصد از نیاز بدن به ویتامینD را تامین کند.

البته مسئولان گفته‌اند که غنی‌کردن مواد دیگر خوراکی با ویتامینD هزینه‌بر و پیچیده است.

با این شرایط یعنی کمبود امکانات و هزینه، هوای آلوده، حضور ریزگردها در شهر، تغذیه ناسالم، نورگیر نبودن خانه‌ها و غیره آیا در آینده‌ای نه‌چندان دور باید مردمی مبتلا به دیابت، ام‌اس، سرطان، پوکی استخوان و... باشیم؟