چرا ترامپ گزینه مناسبی است؟

یادداشت دریافتی- علیرضا میرزا عبدالله*؛ همزمان با گرم تر شدن تنور انتخابات در آمریکا این پرسش مطرح میشود که کدام یک از گزینه های دمکرات یا جمهوری خواه در ایالات متحده، فرد مناسب تری برای دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران میتواند باشد؟

برای درک بهتر موضوع ذکر این نکته ضروری است که اولین و مهمترین اولویت از نظر جمهوری اسلامی ایران این است که از دخالت آمریکا در موضوعات منطقه کاسته شود و آمریکا نیروهای خود را از خلیج فارس بیرون ببرد.

در گام بعدی گزینه مناسب ایران فردی است که نقش منطقه ای ایران را بپذیرد، متعهد به انجام مو به موی برجام باشد، تعریف دوگانه از تروریسم و حقوق بشر را کنار بگذارد. طبیعتا سیاست‌های خصمانه کاخ سفید علیه ایران در کوتاه مدت و با تغییر رئیس جمهور تغییر چندانی نمیکند اما در نهایت انتخاب میان بد و بدتر است.

از میان دمکراتها سناتور برنی سندرز طرفداران بیشتری در میان نخبگان ایرانی دارد. سناتور سندرز ریشه یهودی دارد اما از برجام به طور کامل حمایت میکند، معتقد است در قضیه اسرائیل و فلسطینیان ایالات متحده باید به واقع بی طرف باشد و از حمایت بی چون چرای اسرائیل دست بردارد و در نهایت خواهان ایجاد رابطه دیپلماتیک مابین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا می باشد.

هیلاری کلینتون نامزد دیگر دمکراتها طرفدار برجام است اما ایران را منبع بی ثباتی در خاورمیانه می بیند. کلینتون به شدت طرفدار اسرائیل است، عربستان را متحد ایالات متحده میداند و خواهان برخوردهای شدیدتر خارج از چارچوب برجام با ایران است.

از سوی دیگر کاندیداهای جمهوری خواه عموما ضد برجام هستند، خواهان فشار بیشتر بر ایران هستند و عمدتا خواهان ادامه سیاستهای سنتی ایالات متحده در خاور میانه و به خصوص بر ضد ایران هستند.

اما در این میان دونالد ترامپ متمایز از سایرین است. قبل از انتخابات مقدماتی آمریکا ترامپ بیشتر به واسطه انتشار کتابهایش در مورد اقتصاد و راه های پولدار شدن شناخته شده بود.

دونالد ترامپ پیشینه سیاسی ندارد و صرفا سرمایه داری است که به واسطه پول وارد گود سیاست شده است. عدم آشنایی با علم سیاست و نظم نوین جهانی موجب اتخاذ موضعگیری های غیر سنجیده و بعضا مغایر با دکترین سیاسی نظامی ایالات متحده از طرف ترامپ شده است که متناوبا موجب واکنش های جهانی از طرف کشورهای مختلف گردیده است. دامنه این واکنشها حتی به متحدین نزدیک ایالات متحده همچون انگلستان نیز رسیده است.

برای مثال میتوان به سخنرانی ترامپ پیرامون هسته ای شدن ژاپن و کره جنوبی نام برد که واکنش جهانی را برانگیخت چرا که در تقابل با سیاست عدم اشاعه سلاح های هسته ای بود. از دیگر موضع گیری های غیر معقول ترامپ که واکشهای گسترده ای را برانگیخت میتوان به عدم اجازه ورود مسلمانان به خاک آمریکا اشاره کرد.

اما چرا ترامپ میتواند گزینه مناسب برای جمهوری اسلامی ایران باشد؟

در صورت راهیابی ترامپ به کاخ سفید مناسبات کنونی در روابط بین الملل به طور عمده ای دستخوش تغییر خواهد شدو این لزوما برای جمهوری اسلامی ایران بد نیست. اگر ترامپ بر مواضعش پافشاری کند بلوک ائتلاف کشورهای غربی تضعیف خواهد شد و قطب بندی های جدیدی در نظم جهانی بوجود خواهد آمد و متحدین آمریکا در دسته بندی ها و نهادهای ضعیف تر جای خواهند گرفت.

برای نمونه سازمان ناتو تضعیف میشود، زیرا ترامپ در یک از موضع‌گیری‌هایش در مورد ناتو گفت:"فی نفسه اهمیتی برای ناتو قائل نیستم. ناتو سازمانی منسوخ است که اعضای آن به موج سواری مجانی مشغول هستند".

این پتانسیل وجود دارد که در صورت انتخاب ترامپ ائتلاف آمریکا و کشورهای عربی خاورمیانه نیز تضعیف و یا نابود شود. رویکرد فعلی ایالات متحده در خاور میانه دلجویی و حمایت بی حد و حصر از کشورهایی است که نهایت نقش آنها در منطقه بازی با دلارهای نفتی شان است اما ترامپ کشورهای عربی را موجودات تنبلی میبیند که سعی دارند از قدرت ایالات متحده برای منافع خود استفاده کنند.

ترامپجنگ عراق را «اشتباهی تاریخی» می نامد و داعش را مهم ترین تهدید در خاورمیانه. او عربستان را تهدید کرد که باید هزینه جنگ ایالات متحده با داعش را بپردازد. ترامپ گفت که کشورهایی که از حمایت آمریکا برخوردار هستند، باید هزینه این حمایت را بپردازند. وی در گفتگو با نیو یورک تایمز تاکید میکند: "عربستان بدون ما مدتی طولانی باقی نخواهد ماند".

ترامپ در ادامه گفت که در سیاست خارجی خود نگرش "آمریکا در وهله اول" دنبال خواهد شد که مانع از "سوء استفاده" از کشورش خواهد شد؛ بدین معنی که ایالات متحده دیگر لزومی نمی بیند که در تمام مناقشات جهانی دخالت کند.

در مورد سوریه، ترامپ از دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به خاطر جستجو برای یافتن برون رفتی سیاسی به منظور حل بحران سوریه و کناره گیری بشار اسد انتقاد و آن را "دیوانگی و حماقت" خواند و گفت: "من نمی گویم که اسد فرد خوبی است زیرا اینطور نیست اما مشکل بزرگ ما اسد نیست بلکه گروه داعش است".

از نقطه نظر جمهوری اسلامی ایران نظم جهانی و مناسبات حاکم بر آن عادلانه و بر مبنای واقعیت های منطقه ای و جهانی نیست. ایران در وهله اول آمریکا را عامل بی ثباتی در خاور میانه میبیند و همواره خواهان عدم دخالت آمریکا در خاورمیانه شده است. شگفت انگیز اینکه ترامپ هم به همین موضوع پافشاری میکند. او در مصاحبه با نیویورک تایمزتاکید میکند:"چرا ما همیشه باید طلایه دار همه چیز باشیم؟".

اینکه چرا ترامپ مانند دیگر سیاستمداران آمریکایی قائل به دخالت در همه جا نیست شاید برگردد به نگرش بیزینسی و اقتصادی که دارد. اما اوست که میتواند به طور باالقوه دست حمایت آمریکا از کشورهای عربی را بردارد، دخالتهای آمریکا در خاور میانه را کاهش دهد و در نهایت از تعداد نیروهای آمریکایی در خلیج فارس و کشورهای پیرامون جمهوری اسلامی ایران بکاهد و همین برای جمهوری اسلامی ایران کفایت میکند.

---

*عضو شورای روابط خارجی استرالیا