آب تهران را با احتیاط بنوشید!

هادی حیدرزاده در این باره گفت: منابع زیرزمینی آب تهران به علت نبود شبکه فاضلاب شهری در این کلان‌شهر آلوده شده است. او از آلودگی آب تهران و استفاده ناگزیر از آب‌های زیرزمینی به منظور تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز تهرانی‌ها به عنوان چالشی جدی و واقعی برای پایتخت نام برد که به گفته او برخی از مدیران از پرداختن به آن پرهیز می‌کنند.

مشاور زیست محیطی شهردار تهران با اشاره به این که تهران شبکه فاضلاب شهری ندارد، گفت: تهران در زمینه مدیریت شبکه فاضلاب در میان کلان‌شهرهای دنیا، جزو ده شهر آخر جهان به شمار می‌آید. خبر آلوده‌بودن سفره‌های زیرزمینی آب در تهران در حالی اعلام می‌شود که به گفته رئیس ستاد محیط‌زیست شهرداری تهران به دلیل کاهش میزان بارندگی و نیز بروز خشکسالی در سال‌های اخیر و همین طور با توجه به افزایش جمعیت و به تبع آن نیاز روزافزون به آب آشامیدنی در پایتخت، برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی اجتناب‌ناپذیر شده است. حیدرزاده از مسئولان وزارت نیرو خواسته با توجه به احتمال آلودگی آب آشامیدنی تهران به موادی از جنس نیترات، در این باره رسماً اظهارنظر کنند. وزارت نیرو مسئولیت تأمین و تهیه آب آشامیدنی و نیز سامان‌دهی شبکه فاضلاب در تمامی شهرها و کلان‌شهرها را برعهده دارد.


رئیس ستاد محیط زیست شهرداری تهران از وجود ۲۵ سازمان زیست‌محیطی موازی با شهرداری در تهران خبر داد و تصریح کرد این موازی‌کاری به بحران‌های زیست‌محیطی مانند آلودگی آب و هوا در پایتخت دامن می‌زند. پیش‌تر همین مسئول محیط‌زیستی شهر تهران گفته بود که شمار قربانیان آلودگی هوای تهران در هشت‌سال گذشته از تعداد کشته‌شدگان جنگ هشت‌ساله با عراق بیشتر است. سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در بهمن‌ماه سال گذشته نیز آمار رسمی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در تهران را از سال ۸۴ تا ۸۶، ماهانه به طور مستقیم ۱۴۰۰ نفر و سالانه ۱۶ هزار نفر اعلام کرده بود.

آبفا: آب تهران تمیز است
دو هفته پیش مدیرعامل آبفای استان تهران، حرف و حدیث‌ها درباره آلودگی آب تهران را رد کرده و گفته بود: آب تهران فاقد هرگونه آلودگی است و همان‌طور که بارها مطرح شده، آلودگی آب تهران فقط در حد شایعه است. هرگونه مشکل و آلودگی در آب تهران از دید آزمایشگاه‌های ما پنهان نمی‌ماند.

او با رد شایعه آلودگی آب تهران ادامه داد: کاهش کیفیت آب تهران نسبت به گذشته مربوط به منابع آب است چرا که منابع آب و ذخایر پشت سدها کاهش پیدا کرده و این امر به بحث انتقال یا کیفیت تصفیه‌خانه‌ها هیچ‌گونه ارتباطی ندارد.

اما دو روز پیش رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به وجود نیترات در منابع آب تهران تصریح کرده بود: وجود نیترات، سلامت کودکان شیرخوار را تهدید می‌کند. غلامرضا شقاقی با اشاره به این که وجود آلاینده‌های شیمیایی در منابع آب به مرور زمان باعث بیماری‌های مزمن می‌شود، به خبرنگار مهر گفت: وجود نیترات در آب شرب ناشی از نبود سیستم جمع‌آوری و دفع فاضلاب است. رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با تأکید بر اجرای کامل سیستم دفع فاضلاب در شهر تهران گفت: تا زمانی که این سیستم به صورت کامل اجرا نشود، مطمئناً منابع آب تهران آلوده خواهد شد.

شقاقی از احتمال ورود فاضلاب به منابع آب زیرزمینی شهر تهران خبر داد و اضافه کرد: شرکت‌های آب و فاضلاب مسئول تأمین شرب هستند و وزارت بهداشت ناظر بر امور مربوطه است.

شقاقی درباره دیگر آثار منفی نیترات بر سلامتی فرد، گفت: وجود نیترات در آب شرب باعث اختلال در انتقال اکسیژن شده و مشکلاتی را برای کودکان به وجود می‌آورد. رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با تأیید این مطلب که مصرف آب شرب دارای نیترات بالای استاندارد برای مادران شیرده نیز مضر است، افزود: کودکان شیرخوار به دلیل مصرف زیاد آب بیشتر در معرض خطر هستند.

رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با تأکید بر نظارت شدید این وزارتخانه بر آب آشامیدنی تهران گفت: راه‌حل اساسی این آلودگی، فقط تسریع در اجرای کامل سیستم جمع‌آوری و دفع فاضلاب است.

آب تهران؛ رتبه اول آلودگی به نیترات
اسفندماه گذشته مدیرکل محیط‌زیست استان تهران گفته بود درصد نیترات موجود در آب‌های تهران بالاتر از حد استاندارد است و پایتخت ایران از این نظر در رتبه اول کشور قرار دارد. محمدباقر صدوق همچنین تصدیق کرده بود که آب شرب مناطق جنوب و جنوب شرقی تهران که از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود، دارای درصد بالایی از نیترات بوده و سلامت مردم این مناطق را تهدید می‌کند.

به گفته این مسئول زیست‌محیطی، پس از تهران، آب شهرهای مشهد و اراک بیشترین درصد نیترات را دارد و این موضوع نگرانی‌های مسئولان را در حوزه‌های مختلف عمیق‌تر می‌کند.

مدیرکل محیط‌زیست استان تهران همچنین تأیید کرد که افزایش درصد آلاینده نیترات در آب‌ها عوارض شدیدی از نظر سلامت ایجاد می‌کند که این عوارض گاه قابل جبران نیستند.

البته محمدباقر صدوق پیش از این نیز خبر از آلودگی شدید خاک تهران داده و گفته بود از آن‌جا که آلودگی خاک پایتخت مشهود نیست، مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اما این آلودگی بسیار حاد است. مدیرکل محیط‌زیست استان تهران مناطقی مانند اطراف پالایشگاه تهران و یا کهریزک را از مناطقی عنوان کرده بود که از نظر آلودگی خاک در وضعیت بحرانی قرار دارند.

مجلس چاره‌اندیشی کند
در همین حال شماری از کارشناسان هستند که معتقدند با اعمال نظارتی قوی‌تر بر سلامت آب مصرفی در کشور، دیگر چنین اظهارات متناقضی نمی‌تواند شهروندان را نگران کند. از جمله این کارشناسان، سرپرست دفتر بررسی آب و خاک محیط زیست کشور است. او می‌گوید: وضعیت آلودگی آب و خاک کشور بحرانی است و برای شرح بحران باید با نمایندگان مجلس به گفت‌وگو نشست.

سروش مدبری با اشاره به این‌که تا سال 85 هیچ مطالعاتی مبنی بر بررسی وضعیت آلودگی آب و خاک مناطق مختلف کشور صورت نگرفته، معتقد است: دفتر بررسی آب و خاک محیط زیست کشور از 3 سال قبل مطالعات خود را آغاز کرده ولی تا قبل از آن هیچ‌گونه اطلاعات و مدرکی دال بر بررسی و تحقیق درخصوص وضعیت آب و خاک کشور موجود نیست.

مدبری گفت: درحال حاضر به دلیل تخصیص‌نیافتن بودجه و نبود کارشناسان حرفه‌ای به تعداد کافی، از 80 رودخانه موجود در کشور تنها 9 رودخانه درحال بررسی وضعیت آلودگی است که شامل کرخه، سفیدرود، زهره موند، وهله، میناب، سیمینه رود، هراز و زرینه‌رود است.

وی ادامه داد: این در حالی است که رودهای کارون، ارس و زاینده‌رود نیز از اهمیت بالایی برخوردار است ولی چون 6 سال قبل تحقیقات ابتدایی روی آن انجام شده دیگر سازمان نمی‌تواند برای مطالعه این رودها هزینه ‌کند. مدبری یادآوری کرد که تمام فاضلاب تهران به زمین تزریق می‌شود و در عین حال 40 درصد از منابع مصرفی آب تهران از همین سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود.

کارشناس کم داریم
دفتر بررسی آب و خاک محیط زیست کشور برای مطالعه آب و خاک نیازمند تیم‌های 3 نفره زمین‌شناس، شیمیست و کارشناس محیط‌زیست است. عجیب این‌که سرپرست این دفتر می‌گوید استخدام شیمیست و کارشناس آب زیرزمینی در سازمان محیط‌زیست ممنوع است. دفتر بررسی آلودگی آب و خاک محیط زیست کشور وظیفه بررسی و مطالعه آب‌های سطحی، زیرزمینی، فاضلاب، پسماندها، خاک و مواد شیمیایی را برعهده دارد که هرکدام نیازمند یک مدیر و گروه تخصصی می‌باشد و این در حالی است که به گفته سرپرست این دفتر، تنها با 24 کارمند و کارشناس درحال فعالیت است. رئیس دفتر بررسی آب و خاک محیط زیست کشور معتقد است: با توجه به این‌که قبل از این هیچ قانونی برای متخلفان آلوده‌کننده آب و خاک کشور وجود نداشته، در حال حاضر باید اجازه بررسی آلاینده‌های آب و خاک به سازمان داده شود تا بتوان با متخلفان بر اساس این قانون برخورد کرد. مدبری در ادامه با اشاره به وضعیت بحرانی آلودگی آب و خاک برخی از نقاط کشور هشدار داد و گفت: با تمام مشکلات موجود، صادرشدن اجازه حضور این دفتر در میان نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور شرح وضعیت بحرانی و اعلام مطالعات دفتر در خصوص وضعیت آلودگی آب و خاک کشور می‌تواند کمک قابل‌توجهی به رفع مشکلات کند ولی در حال حاضر از این حق محروم هستیم.

با در پیش بودن فصل تابستان و بالاگرفتن میزان استفاده از منابع آبی کشور، شاید شهر تهران مانند سال‌های گذشته نیز با کمبود این منابع مواجه شود. حرف و حدیث‌ها درباره آلودگی آب شرب تهران می‌تواند نگرانی‌ها درباره آن‌ را دامن بزند.