bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۲۴۹۵۵۸

نقدی بر کتب جامع ملی دندانپزشکی

یادداشت دریافتی
تاریخ انتشار: ۱۶:۳۴ - ۲۱ مهر ۱۳۹۴
یادداشت دریافتی- آنچه که ما بر آن اصرار می‌ورزیم و تأکید می‌کنیم، این است که علم برای کشور، یک سرمایه‌‌ی بی‌پایان و تمام‌‌نشدنی است. اگر چرخه‌‌ی تولید علم در یک کشوری به راه افتاد، اگر استعدادی وجود داشت و به جریان افتاد، اگر ظرفیت‌ها شروع کرد به بروز و ظهور، آن وقت این دیگر منبعِ تمام‌‌نشدنی است.

علم یک پدیده‌‌ی درون‌‌زاست؛ چیزی نیست که انسان برای آن ناچار و ناگزیر باشد وابسته شود. بله، اگر شما بخواهید علمِ حاضر و آماده را بگیرید، همین است؛ وابستگی دارد، احتیاج دارد، دست دراز کردن دارد؛ اما بعد از آنکه بنیان علمی در یک کشوری به وجود آمد، استعداد هم در آن کشور وجود داشت، آن وقت حالت چشمه‌‌های جوشان را پیدا می‌کند. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکتهای دانش بنیان 1391/8/5)

پنجاه سال دیگر کشور شما باید جایی باشد که هر کس به یک پیشرفت علمی احتیاج دارد، ناگزیر باشد زبان فارسی یاد بگیرد؛ یعنی کشور شما آن قدر اثر علمی و تحقیقاتی تولید کند که همین طور که امروز زبان انگلیسی عمدتا به برکت پیشرفت فناوری آمریکا و بعضی از کشورهای دیگر در دنیا رایج شده، شما بتوانید زبان فارسی را به تبع رشد علمیتان در دنیا رایج کنید. (بیانات رهبری در دیدار نخبگان جوان 86/6/12)

با نگاه به فرمایشات مقام معظم رهبری، توجه‌ها به هدفمند و مدون بودن طرح جامع علمی کشور در بالا‌ترین سطح، جلب می‌شود. اما این طرح جامع و قوی نیاز به مجریان قوی دارد؛ که در سطور ذیل سعی شده است فعالیت‌های مجریان طرح جامع علمی کشور در رشته دندان پزشکی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.

در حالیکه علاقه مندان به شرکت در آزمون تخصص دندانپزشکی منتظر انتشار لیست منابع آزمون سال ۱۳۹۵ بودند، شورای آموزش دندانپزشکی وزارت بهداشت در اقدامی غافلگیر کننده لیستی را منتشر کرد که علاوه بر منابع مرسومی که حداقل طی ده سال گذشته برای همه دانشجویان و دانش آموختگان دندانپزشکی آشنا بودند، حاوی منابع دیگری با عنوان کتب ملی مرجع دندانپرشکی بود که در اطلاعیه صادره از سوی این شورا آمده است: «حداکثر بیست و پنج درصد از سوالات آزمون سال آینده از این منابع جدید استخراج می‌شود و در سال‌های آتی این میزان بیشتر خواهد شد.»

کتب جامع ملی دندانپزشکی عنوانی بسیار پرطمطراق می‌نمود و با توجه به اینکه این کتاب‌های چاپ و توزیع نشده تا کنون، به عنوان منبع آزمونی بسیار مهم، تاثیرگذار و سرنوشت ساز برای بسیاری از دندانپزشکان و دانشجویان دندانپزشکی معرفی شده‌اند تنها منبعی که برای آشنایی با آن‌ها برای علاقه‌مندان می‌ماند صحبت‌ها و مصاحبه‌های مسئولین شورای آموزش دندانپزشکی وزارت بهداشت است که نگاهی به آن‌ها خالی از لطف نیست:

دکتر سعید عسگری دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت در مصاحبه‌های مختلف۱، انتشار کتب مرجع ملی دندان‌پزشکی را گامی بلند در راه کسب مرجعیت علمی در منطقه عنوان کرده است.

ایشان در این گفتگو‌ها از برگزاری کلاس آموزش نرم افزار word و Endnote برای محققین و اساتید شرکت کننده در تالیف این کتاب‌ها سخن گفته و هدف تالیف این کتاب‌ها را عملی کردن شعار «ما می‌توانیم» عنوان کرده است.

در مصاحبه‌ای دیگر دکتر جمیله قدوسی دبیر کمیته راهبردی درمان ریشه و ناظر تدوین کتب ملی دندانپزشکی عنوان کرده است2: در حال حاضر ۶۶ دانشکده دندان‌پزشکی در کشور داریم، اما آموزش یکسانی در این دانشکده‌ها و مطابق با کوریکولوم آموزشی برای این دانشجویان وجود ندارد.

بنابراین هدف اصلی ما از تدوین این کتاب‌ها، یکدست کردن منابع برای آموزش دانشجویان دندان‌پزشکی است.

با جستجویی مختصر در میان ژورنال‌های معتبر بین المللی دندانپزشکی به این نکته می‌رسیم که دانشمندان، اساتید و پژوهشگران فعال در ایران در رشته دندانپزشکی نقش بزرگی در پیشرفت روز افزون این شاخه از علوم نه تنها در منطقه که در جهان داشته‌اند و سخن دکتر سعیدی که برای تدوین این کتاب‌ها نیاز به برگزاری کلاس‌های آموزش نرم افزارهای بسیار ابتدایی به مولفین این کتاب‌ها، از جهتی توهین به نخبگان علمی کشور در زمینه دندانپزشکی است و یا اینکه پایه پژوهشگر و مولف بودن افراد انتخاب شده برای چنین امر خطیری را توسط آن دبیرخانه محترم زیر سوال می‌برد.

از آنجا که سالانه اساتید دانشگاه‌های کشور مشغول نظارت بر تعدادی پایان نامه‌های دوره عمومی و تخصص دندانپزشکی هستند، آشنایی با این نرم افزار‌ها از اصول ابتدایی نظارت و هدایت دانشجویانشان می‌باشد.

دکتر قدوسی هدف از تدوین این کتب را یکسان سازی منابع تدریسی در دانشکده‌ها عنوان می‌کند در حالیکه تقریبا در تمام دانشکده‌ها اساتید محترم منابع یکسانی را تدریس می‌کنند به جهت آنکه منابع آزمون تخصصی که از جانب وزارتخانه معرفی می‌شود تقریبا نه به دانشجویان اجازه می‌دهد منبعی دیگر را به عنوان منبع اصلی مطالعه کنند و هم اساتید محترم به جهت تسهیل شرایط برای دانشجویان علاقه‌مند به شرکت در آزمون تخصص این کتب را به عنوان مرجع آموزش انتخاب کرده و سایر کتب را به عنوان منابع کمکی به دانشجویان معرفی می‌کنند. وانگهی ضمانت اجرایی برای تدریس «کتب جامع دندان پزشکی» توسط اساتید وجود ندارد.

کتابهایی که تاکنون به عنوان مرجع آموزش دندانپزشکان قرار می‌گرفت از جمله به روز‌ترین منابع آموزشی بود که در جهان تالیف می‌شوند و با توجه به اینکه مولفین این کتاب‌ها با حمایت کمپانی‌های بزرگ تولید تجهیزات دندانپزشکی دست به تالیف این کتب می‌زنند و به طور متوسط هر چهار سال یکبار با استفاده از به روز‌ترین یافته‌های آزمایشگاه‌های مختلف شرکت‌ها و حتی اساتید ایرانی دانشکده‌های داخل و خارج از کشور به روز رسانی می‌شوند.

تالیف کتاب‌هایی که اساسا ضمانتی برای بروزرسانی آن‌ها وجود ندارد با توجه به وابستگی به بودجه‌های دولتی اتلاف بودجه نیست؟

رشته دندانپزشکی از جمله مواردی است که تقریبا در بیشتر شاخه‌های آن بخش عمده تجهیزاتش از خارج از کشور تامین می‌شود که موید این مطلب افزایش ناگهانی و چند برابری قیمت مواد و تجهیزات در بحران تحریم تحمیلی است که هم چنان هم به کلی دست از سر کشور برنداشته است و تالیف یک کتاب نه تنها معنی کننده شعار «ما می‌توانیم» نیست که به یک کاریکاتور تحقیر کننده می‌ماند.

آیا بهتر نیست دبیر خانه شورای آموزش دندانپزشکی به جای پرداختن به این امر با رایزنی با نهادهای مربوطه سعی در تامین شرایط و تسهیلات در ردیف‌های بودجه‌ای کشور برای شرکت‌های دانش بنیان خصوصی جهت تولید مواد و تجهیزات به روز دندانپزشکی می‌نمود تا نه تنها مصرف داخلی را تامین کنند بلکه با صدور آن زمینه ارزآوری و اشتغال را برای کشور فراهم آورند؟

کتاب‌های تالیفی در حالی به عنوان منبع مهم‌ترین آزمون برای دانشجویان و دندانپزشکان قرار گرفته است که نه تاکنون تدریس شده‌اند و نه مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند و به نوعی به صورت آزمون و خطا شرکت کنندگان آزمون تخصص سال ۹۵ در معرض اجباری برخورد با این کتاب‌ها قرار خواهند گرفت.

آیا بهتر نبود پس از تدریس این کتب حداقل به میزان چهار سال برای افرادی که امسال به تازگی در آزمون علوم پایه پذیرفته شده‌اند، هم فرصت کافی برای بررسی و اصلاح این کتاب‌ها فراهم می‌شد و هم شرکت کنندگان در آزمون با این کتب آشنایی بیشتری می‌داشتند؟

آیا بهتر نبود شورای آموزش دندانپزشکی به جای تضییع بودجه و انرژی در تدوین این کتاب‌ها با بررسی وضعیت دانشکده‌های نوظهور دندانپزشکی به فکر حل بحران سونامی فارغ التحصیلان که در چند سال آینده گریبان وزارت بهداشت و مسولین را خواهد گرفت، باشند؟

در پایان لازم می‌دانم از بازرسی کل دفتر مقام معظم رهبری درخواست نمایم با توجه به اینکه «مساله بومی سازی و ایرانی-اسلامی سازی» علوم مختلف مورد اقبال از جانب شورا‌ها و دبیرخانه‌های رشته‌های مختلف قرار گرفته با همکاری کار‌شناسان مستقل و متعهد به بررسی وضعیت و اقدامات این شورا‌ها بپردازند تا این امور با موفقیت به سر مقصد منظور برسند.

از بازرسی نهاد ریاست جمهوری وشورای عالی انقلاب فرهنگی تقاضامندم به بررسی این اقدام عجولانه شورای آموزش دندانپزشکی که مغایر با فرمایشات مقام معظم رهبری و سخنان و منش مدبرانه مقام محترم ریاست جمهور دولت تدبیر و امید است بپردازند تا هم جلوی تضییع بیت المال و هم حق شرکت کنندگان در آزمون تخصص دندانپزشکی گرفته شود.


منابع:
۱- مصاحبه دکتر سعید عسگری با خبرگزاری مهر و سایت دندانه
۲-گفتگوی اختصاصی سایت دندانه با دکتر جمیله قدوسی، ناظر تدوین کتب ملی دندان‌پزشکی

bato-adv
مجله خواندنی ها
مجله فرارو