حداقل قیمت خودروهای آینده بازار ایران

مشتریان ایرانی در حالی این روزها به هوای ورود خودروهای با کیفیت و دارای قیمت مناسب خارجی، بازار داخل را تحریم کرده‌اند که به گفته مدیران ارشد «جاده مخصوص»، این خودروها حداقل دو سال دیگر و البته با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از آنچه مشتریان انتظارش را می‌کشند، عرضه خواهند شد.

به‌عبارت بهتر، با وجود تمام امیدواری‌هایی که پس از توافق هسته‌ای وین میان ایران و کشورهای 1+5، بابت ورود خودروهای ارزان و در عین حال با کیفیت، ایجاد شد، خودروسازان داخلی امیدی به این اتفاق نداشته و تاکید می‌کنند قیمت‌ها بسیار بالاتر از حد انتظار خواهند بود.

چرایی خوش‌بینی به آینده بازار
اما چه شد که مشتریان به آینده بازار خودرو کشور و ورود محصولات ارزان و با کیفیت امیدوار شدند؟

هرچند ریشه اصلی این امیدواری و خوش‌بینی، در توافق هسته‌ای وین است، اما پیش‌تر و پس از توافق ژنو (که یک سال و نیم پیش حاصل شد) نیز تصور ورود خودروهای خوب و با قیمت مناسب در اذهان مشتریان ایرانی وجود داشت. حالا پس از توافق قرار است تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران لغو شود و با این حساب، نه تنها دوستان بی‌وفای قبلی صنعت خودرو کشور می‌توانند به «جاده مخصوص» برگردند، بلکه سایر بزرگان خودروسازی جهان نیز اجازه حضور در یکی از بزرگ‌ترین و استراتژیک‌ترین بازار‌های خودرو خاورمیانه را خواهند داشت.

در این میان، خودروسازان داخلی نیز پس از توافق وین، به‌نوعی شتابزده عمل کرده و با اعلام و تایید اخبار مربوط به حضور بزرگان صنعت خودرو دنیا در ایران، عملا با دست خود بر رکود بازار دامن زده و سطح امیدواری و توقع مشتریان را بالا بردند. مطرح شدن نام خودروسازان بزرگی مانند فولکس واگن و فیات به‌عنوان شرکای آتی جاده مخصوصی‌ها، مشتریان را بسیار خوشحال کرد، چون حالا می‌توانستند خودروهایی مناسب و دارای کیفیت بالا را با قیمتی پایین و قابل قبول (درست آنچه که در بازار داخل عکس آن اتفاق افتاده) خریداری کرده و به اصطلاح از دست محصولات قدیمی فعلی، راحت شوند. اوضاع به شکلی پیش رفت که مشتریان حالا گمان می‌کنند از همین فردا قرار است خودروهای روز دنیا با قیمتی پایین روانه بازار کشور شوند و از همین رو خرید خودروهای داخلی را تحریم کرده و به انتظار خارجی‌ها نشسته‌اند.

اما آیا این انتظار، منطقی است؟ آیا واقعا قرار است خودروهای روز دنیا با قیمتی پایین روانه بازار ایران شوند؟ و مهم‌تر اینکه کدام بازه قیمتی در بازار خودرو کشور، نقطه فرود محصولات خارجی جدید خواهد بود؟ زیر 30 میلیون؟ زیر 50 میلیون یا زیر 100 میلیون؟ پاسخی که خودروسازان و فعالان صنعت خودرو به این پرسش‌ها می‌دهند، برای متقاضیان خودرو امیدوارکننده نیست. گنجانده، چه آنکه آنها به صراحت ورود محصولات با کیفیت و دارای قیمت مناسب (قیمت مدنظر مشتریان ایرانی) به بازار کشور را رد می‌کنند. به گفته آنها، نه تنها ورود خودروسازان بزرگ دنیا به ایران پروسه‌ای زمانبر است و حداقل یک سال و نیم طول خواهد کشید؛ بلکه محصولات آنها نیز قرار نیست با قیمت‌های پایین (مثلا زیر 30 میلیون و حتی زیر 50 میلیون تومان) روانه بازار کشور شوند.

حداقل قیمت خودرو جدید اروپایی
اما ببینیم مدیرعامل ایران خودرو در مورد قیمت خودروهای آینده بازار کشور چه می‌گوید. به اعتقاد هاشم یکه‌زارع، حضور خودروسازان خارجی در ایران، زمان می‌برد و از طرفی، نمی‌توان این طور تصور کرد که محصولات آنها با قیمتی پایین روانه بازار داخل خواهد شد. وی با بیان اینکه مشتریان انتظار خرید خودروهای روز اروپایی با قیمت 20 تا 30 میلیون تومان را دارند، تاکید می‌کند:بعید می‌دانم قیمت خودروهایی که قرار است در آینده و پس از لغو تحریم‌ها روانه بازار ایران شوند، کمتر از 70 میلیون تومان باشد. به گفته مدیرعامل ایران خودرو، امکان کاهش قیمت خودروهای خارجی که به ایران می‌آیند، وجود دارد اما این کار نه تنها زمانبر است، بلکه مستلزم ثابت ماندن هزینه‌های تولید در کشور بوده و به این راحتی‌ها نمی‌توان آن را محقق کرد. اظهارات مدیرعامل ایران خودرو از این حکایت دارد که تولید خودرو با کیفیت و در عین حال ارزان در ایران، عملا در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست و بیشتر به رویا می‌ماند تا واقعیت. رویایی بودن این ماجرا از آنجا سرچشمه می‌گیرد که در حال حاضر کم‌کیفیت‌ترین خودروهای داخلی که سالیان سال از طراحی و تکنولوژی آنها گذشته، با قیمتی بالا (از نظر مشتریان و برخی کارشناسان) به تولید می‌رسند؛ بنابراین چطور می‌توان امیدوار بود که مثلا فولکس و فیات را با قیمت مناسب از نظر افکار عمومی، تولید کرد.

آن طور که خودروسازان می‌گویند، در حال حاضر هزینه تولید خودرو در کشور بالا بوده و حتی برخی خودروها نیز با حاشیه زیان تولید می‌شوند؛ بنابراین از آنجا که خودروسازان خارجی نیز قرار است در همین فضای کسب و کاری که داخلی‌ها کار می‌کنند، فعالیت انجام دهند، نمی‌توان چندان به ساخت خودروهای دارای کیفیت و قیمت مناسب، امید داشت. البته قطعا اگر فضای کسب و کار در کشور با توجه به لغو آتی تحریم‌ها، بهبود یابد، مقدمات کاهش هزینه‌های تولید نیز ایجاد خواهد شد، منتها پرسش این است که آیا به سرمایه گذاران (خودروسازان) خارجی آزادی عمل در ایران داده خواهد شد؟ و اینکه آیا مثلا فولکس و فیات می‌توانند در همان فضا و شرایطی که در کشورهای خود خودرو می‌سازند، در ایران نیز به تولید مشغول شوند و محصولاتی با کیفیت و البته ارزان (از دید مشتریان ایرانی) تولید کنند؟ به اعتقاد خودروسازان داخلی، یکی از دلایل اصلی گرانی و کم‌کیفیتی خودرو‌های ایرانی، مهیا نبودن فضای مناسب برای تولید است، به‌نحوی‌که اگر هزینه‌های بانکی و دولتی کاهش یابند، قیمت‌های فعلی تا مرز 40 درصد افت خواهند کرد. به گفته آنها، خودروسازان خارجی نیز مجبورند در فضای فعلی کشور کار کنند و از همین رو نمی‌توان خیلی به تولید محصولات ارزان دل خوش کرد.