یادداشت دریافتی-علیرضا اسدی کرم*؛ اقتصاد حال ایران همچون بیمار در حال احتضاری بوده که متاسفانه با چالشهای بسیاری مواجه شده است. چالشهایی نظیر:
۱- کاهش رونق ساخت و ساز و کاهش بودجه طرحهای عمرانی، باعث شده بخشی از شرکتها و صنایع مرتبط با فشار ناشی از رکود مواجه شوند.
۲- رکود ایجاد شده در اقتصاد که پس از یک دوره تورم فزاینده در اقتصاد از دو سال قبل ایجاد شده، متاسفانه در حال تعمیق بیشتر و ضربه بیشتر به صنایع و شرکت هاست. گزارشهای ارائه شده از سوی شرکتها به سازمان بورس نشان میدهد که عمده صنایع با کاهش فروش و تعدیل منفی در سود مواجه شدهاند که این امر نوید خوبی برای اقتصاد نیست.
۳- کاهش قیمت نفت از یک سو فشار بسیاری بر منابع دولت و از سوی دیگر بر شرکتهای پتروشیمی و پالایشی وارد کرده و باعث کاهش درآمدهای دولت و شرکتها شده است. به تبع قیمت نفت، قیمت اغلب محصولات با کاهش مواجه شده است.
۴- به دلایل یادشده، قیمت اکثر محصولات در سایر کشورها با کاهش مواجه شده و به همین دلیل تولیدکنندگان سایر کشورها رغبت زیادی به صادرات به کشوری مانند ما را پیدا کردهاند.
۵- در همین حین متاسفانه اعطای مجوز واردات به اغلب کالاها و واردات انواع کالاها در شرایط فعلی که شرکتها توان فروش محصولات خود را ندارند، ضربه چند برابری به شرکتها وارد کرده است. محصولات فولادی و لاستیک نمونهای از آن میباشند. متاسفانه در بخش خدمات نیز دیده میشود که به جای استفاده از خدمات داخلی از خدمات مشابه خارجی استفاده شده است. (استفاده از دکلهای اجارهای هندی و... به جای استفاده از دکل سحر ۱ و دکلهای داخلی)
۶- تلاش دولت به کسب درآمد از شرکتها، اخذ انواع عوارض، فروش خوراک و خدمات به شرکتها با نرخهایی چند برابر عرف جهانی (و منطقه) در شرایط فعلی برای شرکتها دردسر ساز شده است.
۷- یکی از دلایل رکود در شرکتها و اقتصاد را میتوان سود بانکی ذکر کرد. در شرایط رکود و در شرایطی که نمیتوان به راحتی کسب و کاری را پیدا کرد که بازده بالای ۲۰ درصد داشته باشد، بانکها (شورای پول و اعتبار) آن هم به دلیل ترس از افزایش قیمت دلار، سود ۲۲ درصد را به صورت رسمی و بر طبق برخی شنیدهها برخی سود روز شمار ۲۷ درصد را توجیه میکنند که این مساله نیز بر بانکها از یک سو و به شرکتهای تولیدی از سوی دیگر فشار وارد کرده و حتی سودآوری خود بانکها را نیز کاهش داده است.
۸- باید متذکر شد که ادامه خسته کننده مذاکرات و تحریمهای ناجوانمردانه کشورهای غربی نیز بر اقتصاد کماکان فشار وارد میآورد.
همگان به این امر آگاهند که دولت در شرایط سختی قرار گرفته و در این شرایط فشار بر اقتصاد کشور زیاد شده و دولت با چالشهای چند وجهی مواجه شده است. به نظر میرسد که اندیشمندان و آگاهان در این برهه از دولت خواستارند که برای کمک به اقتصاد:
۱- جلوی واردات بیرویه انواع کالاها را با وضع تعرفه بگیرد و بر مصرف کالاهای داخلی و استفاده از توان داخلی برای تمام شرکتها تاکید کند.
۲- عوارض دریافتی از شرکتهای دولتی را کاهش دهد (عوارض بهره برداری از معادن، نر خ خوراک برای صنایع و...) در عوض برای افزایش درآمد، چتر مالیاتی را بر تمامی بخشهای اقتصادی بگستراند و بر بخشهایی که درآمد کلان دارند و از دادن مالیات معاف میباشند، نیز مالیات وضع نماید.
۳- سود بانکی را با جسارت کاهش دهد. ادامه نرخهای فعلی برای اقتصاد کشور پسندیده نیست و ممکن است مطالبات مشکوک الوصول و سوخت شده و وضعیت بانکها، کشور را با وضعیتی که غیر قابل مواجه سازد.
اگرچه دولت تدبیر و امید تمام تلاش خود را برای بهبود اقتصاد بکار بسته است، اما انتظار میرود امروز که دولت میتواند با یکسری از اقدامات به اقتصاد کمک کند، هر چه زودتر این کار را انجام دهد، زیرا فردا ممکن است بسیار دیر شود.
*
مدیر طرح و برنامه اقتصادی هلدینگ آتیه اندیشان مس