پس از مرگ «البغدادی» چه اتفاقی برای داعش خواهد افتاد؟

پس از مرگ «البغدادی» چه اتفاقی برای داعش خواهد افتاد؟طی روزهای اخیر، اخبار متعددی در رسانه های مختلف جهان منتشر شده که از زخمی شدن ابوبکر البغدادی، رهبر گروه تروریستی داعش و خلیفه خودخوانده این گروه حکایت دارد.

در این میان، برخی منابع حتی از احتمال جدی کشته شدن وی خبر می دهند. اما یک سوال مهم اینجاست که اکنون یا هر زمان دیگر، در صورت کشته شدن البغدادی چه اتفاقی برای داعش خواهد افتاد؟

سایت شبکه خبری «سی ان ان» به مباحث روزهای اخیر درباره رهبر گروه داعش پرداخته و می نویسد برخی اخبار از هدف قرار گرفتن وی در حملات هوایی حکایت دارد. با این حال، هنوز به طور دقیق مشخص نیست که آیا وی زخمی شده یا خیر، حملات هوایی از سوی چه کسی انجام گرفته و البغدادی در کدام بخش از کشور هدف این حملات قرار گرفته است؟
 
در ادامه، سی ان ان این پرسش را مطرح می کند که اگر البغدادی کشته شده باشد، چه اتفاقی برای گروه تروریستی وی می افتد؟ پاسخ مختصر این سوال این است که «انتظار نداشته باشید داعش دچار فروپاشی شود».
 
جیمز اسپایدر مارکس، ژنرال بازنشسته آمریکایی در این زمینه می گوید: «این گروه تحول پیدا خواهد کرد و رهبران جدیدی پیدا خواهند شد. در حقیقت، باید به خاطر داشته باشید که کادر رهبری داعش از ارتش صدام ریشه گرفته است. این ها رهبرانی به شدت آموزش دیده و حرفه ای هستند».  
 
در این میان، یکی از مباحث مطرح این است که آیا شخص البغدادی و یا «مجلس شورا» که وظیفه هدایت امور مذهبی و نظامی داعش را بر عهده دارد، از پیش سناریوهایی را برای چنین وضعیتی آماده کرده اند یا خیر.
 
لورن اسکوایرز، پژوهشگر موسسه مطالعات جنگ می گوید: «داعش احتمالاً یک خط مشخص جانشینی دارد. این گروه همچون یک سازمان بوروکراتیک با کرسی رهبری مشخص است... خواه خود بغدادی این خط جانشینی را مشخص کرده باشد و یا مجلس شورا چنین امری را تدارک دیده باشد».  
 
دو معاون ارشد البغدادی
البغدادی کابینه ای از مشاوران و همچنین دو معاون ارشد دارد: ابومسلم الترکمانی که بر فعالیت های داعش در عراق نظارت می کند و ابوعلی الانباری که مسئولیت عملیات در سوریه را بر عهده دارد. هر دوی این افراد، در زمان صدام از جمله افسران ارتش عراق بوده اند.
 
پیتر نیومن، استاد کالج کینگ می گوید: «این افراد که پیشتر در ارتش صدام خدمت کرده اند، به شدت خشن هستند، زیرا رژیم صدام بسیار خشن بود. اما علاوه بر این، آن ها از انضباط و توانایی نظامی نیز برخوردار هستند که همین موضوع اکنون در مبارزات داعش بسیار به نفع این گروه است».
 
تحلیلگران معتقدند در صورت مرگ یا کنار گذاشته شدن بغدادی، الترکمانی بختی قوی برای رهبری داعش دارد. نیومن اظهار می دارد: «وی از توانایی های زیادی در عرصه سیاسی و نیز نظامی برخوردار بوده و این امر یقیناً از وی یک مدعی بالقوه می سازد».  
 
زیر دست این دو معاون، 12 «فرماندار» قرار دارند که هم در عراق و هم در سوریه مستقر هستند و از جمله وظایف این فرمانداران، رهبری شوراهای مالی، نظامی، حقوقی، رسانه ای و اطلاعاتی است. نکته جالب درباره سلسله مراتب فرماندهی داعش، مشابهت آن با ساختار دولتی برخی کشورهای غربی است (البته با این استثنا که دموکراسی در کار نیست و وظیفه شورا، این است که تعیین کند چه کسی باید گردن زده شود!)
 
یک احتمال دیگر
فرد دیگری که ممکن است رهبری داعش را بر عهده بگیرد، محمد العدنانی، سخنگوی ارشد این گروه است. در ماه سپتامبر، العدنانی از هواداران داعش در نقاط مختلف جهان خواست تا حملات موسوم به «گرگ تنها» ترتیب دهند (حملات انفرادی علیه اهداف مورد نظر در کشورهای مختلف).  
تحلیلگران می گویند برخی از معاونین البغدادی و همچنین سخنگوی ارشد داعش، زمانی در «کمپ بوکا»، اردوگاهی که تحت نظارت آمریکایی ها بود، در زندان بوده اند. خود البغدادی نیز مدت چهار سال در اردوگاه مذکور زندانی بوده است.

اسکوایرز می گوید: «او توانست افرادی قابل اعتماد را پیدا کند که ایدئولوژی یکسانی با وی داشته و به همان اندازه خود وی نسبت به غرب خصومت داشته باشند».
 
اهمیت مجلس شورا
در صورتی که البغدادی زنده باشد، یک گروه وجود دارد که می تواند وی را بدون استفاده از حملات هوایی و خشونت کنار بزند. مجلس شورا، در حقیقت نهاد نظارتی داعش به شمار می رود. این شورا نه تنها وظیفه اطمینان یافتن از پایبندی فرمانداران به اصول داعش را بر عهده دارد، بلکه همچنین می تواند وی را از مقام خود برکنار کند.
 
جاسمین اوپرمن، پژوهشگر کنسرسیوم پژوهش و تحلیل تروریسم می گوید: «مجلس شورا این حق را دارد که در صورت عدم پاینبدی البغدادی به استانداردهای داعش، وی را برکنار کند. این اتفاق احتمالاً هرگز نخواهد افتاد؛ اما همین که چنین امکانی وجود دارد، از اهمیت این مجلس حکایت دارد».

وی می گوید اقدامات داعش در گردن زدن گروگان های غربی خود، یعنی جیمز فولی، استیون ساتلاف و دیوید هاینس تحت نظارت مجلس شورا انجام گرفته است.  
 
به هر حال، فعلاً در حالی که مقامات عراقی از زخمی شدن رهبر داعش در حملات هوایی سخن می گویند، مقامات آمریکایی می گویند نمی توانند این موضوع را تأیید کنند.