bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۲۰۹۵۷۲
معاون آمانو وارد تهران شد

آغاز مذاکرات برای تکمیل گام سوم همکاری‌های ایران و آژانس

مذاکرات برای نهایی کردم گام سوم همکاری های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی از امروز در تهران آغاز می شود.
تاریخ انتشار: ۱۶:۳۴ - ۱۵ مهر ۱۳۹۳

فرارو- مذاکرات برای نهایی کردم گام سوم همکاری های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی از امروز در تهران آغاز می شود.

به گزارش فرارو، «تریو واریورانتا» معاون مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در امور پادمان ها به همراه هیاتی از آژانس برای ادامه گفت وگوها در خصوص مسایل فیمابین وارد تهران شد.

این مذاکرات به منظور برداشته شدن کامل سومین گام همکاری های مشترک ایران و آژانس به منظور رفع ابهام از برنامه هسته ای ایران انجام می شود، گامی که از 5 اقدام عملی که قرار بود تهران در دستور کار قرار دهد تنها 3 اقدام انجام داد.

دور تازه همکاری های مشترک ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی همزمان با روی کار آمدن دولت حسن روحانی از سر گرفته شد.

با جدی گرفته شدن مذاکرات سیاسی با گروه 1+5 از سوی تیم مذاکره کننده هسته ای جدید ایران به سرپرستی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، برای دستیابی به توافق نهایی به منظور عادی شدن پرونده هسته ای ایران، مذاکرات فنی و حقوقی با آژانس هم جدی تر از قبل مورد توجه قرار گرفت و باب همکاری های تازه میان ایران و آژانس باز شد.

آغازگر این همکاری های مشترک هم تیم مذاکره کننده هسته ای در مذاکرات سیاسی با گروه 1+5 بود.

پس از یک وقفه طولانی در گفتگوهای دوجانبه میان ایران و آژانس، عباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و عضو ارشد هیات تیم مذاکره کننده هسته ای ایران به همراه حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه و رضا نجفی نماینده ایران در آژانس، پس از دور نخست مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو(23 و 24 مهر‌ماه 92)، ششم آبان ماه سال 92 با سفر به وین، مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی، با یوکیا آمانو مدیر کل آژانس دیدار کرد تا فصل تازه همکاری های ایران و آژانس را رقم زند.

پس از این دیدار، یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس برای دومین بار به تهران آمد. در این سفر پس از مذاکرات دوجانبه آمانو با علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی دو طرف توافق کردند که برای همکاری های تازه به منظور رفع ابهام و سوال از برنامه هسته ای ایران و ابعاد احتمالی نظامی آن را آغاز کنند.

برپایه این توافق مقرر شد که ابهامات و سوالات از برنامه هسته ای ایران به صورت گام به گام و مرحله ای رفع شود. بر همین اساس در گام نخست توافق شد که ایران شش اقدام عملی را در دستور کار قرار دهد.

این شش اقدام عبارت بودند از: ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسی مدیریت‌شده مورد توافق دوجانبه به معدن «گچین» بندرعباس؛ ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسی مدیریت‌شده مورد توافق دوجانبه به کارخانه تولید آب سنگین اراک؛ ارائه اطلاعات در مورد تمام رآکتورهای تحقیقاتی جدید؛ ارائه اطلاعات مربوط به شناسایی 16 سایت مد نظر جهت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای؛ شفاف‌سازی در مورد بیانیه ایران در رابطه با تاسیسات غنی‌سازی جدید؛ شفاف‌سازی بیشتر در مورد بیانیه ایران در رابطه با غنی‌سازی لیزری.

این شش اقدام ظرف مقرر انجام گرفت و پس از آن دو طرف برای برداشتن گام دوم همکاری ها و انجام هفت اقدام عملی شامل: ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت‌شده مرتبط با معدن ساغند یزد، ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت شده مرتبط با کارخانه تغلیظ اردکان، تحویل پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) به‌روز شده راکتور اراک (IR-40)، اتخاذ اقدام در جهت به نتیجه رساندن رهیافت پادمان برای راکتور اراک (IR-40)، ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و تنظیم بازدید فنی از مرکز لیزر لشکرآباد، ارائه اطلاعات مواد چشمه source material، که هنوز به ترکیب و خلوص لازم برای ساخت سوخت یا غنی‌سازی نرسیده‌است،شامل واردات چنین موادی به ایران و استخراج اورانیوم از فسفات توسط ایران و ارائه اطلاعات و توضیحات به آژانس به‌منظور ارزیابی اظهاریه ایران در مورد نیاز یا کاربرد توسعه EBW (نسل جدید چاشنی‌های ایمن)؛ توافق کردند.

پس از برداشته شدن گام دوم، ایران و آژانس وارد حساس ترین مرحله همکاری های مشترک شدند.

بر اساس آخرین توافقی که در پایان گام دوم دور تازه همکاری ایران و آژانس در 30 اردیبهشت 93 در تهران حاصل شد قرار شد که ایران در گام سوم، به منظور رفع سوالات و ابهامات حول محور ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای خود، 5 اقدام را در دستور کار قرار دهد.

این 5 اقدام که قرار شده بود تا 3 شهریور ماه از جانب ایران در دستور کار قرار گیرند عبارت بود از: تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهای مطرح شده در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمایش انفجار قدرتمند در مقیاس بزرگ در ایران؛ ارائه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضیحات مربوط به مطالعات صورت‌گرفته و/یا مقالات منتشر شده در ایران در رابطه با ترابرد نوترون و مدلسازی‌ها و محاسبات مربوطه و استفاده ادعایی از آن‌ها در مواد فشرده؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگی‌های لازم برای بازدید از یک مرکز تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسی مدیریت شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره‌سازی؛ جمع‌بندی رهیافت پادمانی در مورد رآکتور IR-40.

اما در پایان موعد مقرر از 5 اقدام مورد توافق ایران تنها 3 اقدام را در دستور کار قرار داد. با وجود آنکه به طور رسمی اعلام نشده است که ایران کدام یک از دو اقدام را انجام نداده است شواهد و قرائن نشان می دهد که یکی از آن دو مربوط به درخواست آژانس برای «تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهای مطرح شده در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمایش انفجار قدرتمند در مقیاس بزرگ در ایران» است.

ادعای انفجارهای قدرتمند در تهران مهمترین اختلاف سال های اخیر ایران و آژانس بوده است.

از حدود 11 سال پیش آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اساس اسناد نهادهای اطلاعاتی برخی کشورهای غربی مدعی آزمایش هایی هسته ای در سایت نظامی پارچین شده بود.

آژانس این ادعا را در سال ۲۰۰۳ میلادی بر پایه تصاویری که از وجود اتاقک و مخزنی که برای آزمایش‌های هسته‌ای به کار می‌رود مطرح کرده بود.

در سال ۲۰۰۳، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اطلاعات خود را درباره این اتاقک هسته‌ای را در قالب گزارشی پیرامون برنامه هسته ای ایران این گونه گزارش داده بود: بر پایه اطلاعات یک کشور عضو (آمریکا) و عکس‌های ماهواره‌ای، ایران در سال ۲۰۰۰ در پارچین اتاقک ساخته که برای آزمایش‌های شبیه‌سازی هسته‌ای مناسب است. این آزمایش‌ها با مواد منفجره شناخته شده (غیر هسته‌ای) انجام شده تا اثرات انفجار را روی مواد خاص بررسی نماید؛ این آزمایش‌ها معروف به هیدرودینامیک هستند و یک گام لازم برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای است. در این آزمایش‌ها، ایران از فلز تنگستن به عنوان جایگزینی برای به‌کارگیری نوترون استفاده کرد».

در بند دیگر درباره تولید نوترون که آژانس آن را هم مرتبط با پارچین دانسته بود، گفته بود: «آژانس توسط یک دولت آگاهی پیدا کرد که ایران کار را برای ساخت یک کپسول مناسب برای جای دادن مواد هسته‌ای انجام داده است.» یک  عضو دیگر دولت هم به آژانس گفت: ممکن است ایران آزمایش‌هایی در این زمینه درباره ارزیابی تولید نوترون مناسب برای انفجار هسته‌ای انجام داده باشد و طراحی این کپسول مطابق است با آن طراحی که ادعا شود، توسط شبکه قاچاق به ایران برده شده است».

بر همین اساس از سال 2003 آژانس به طور مکرر خواستار بازدید از سایت پارچین بوده است. با این حال این درخواست جز یکبار از سوی جمهوری اسلامی ایران مورد اجابت قرار نگرفت.

بازرسان آژانس در چارچوب ادعای خود موفق شدند، سال ۲۰۰۵ يک بار از پارچين بازديد کردند، اما به گفته يوکيا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در آن زمان آژانس اطلاعات لازم برای شناسايی محل مورد نظر برای انجام تحقيقات را نداشت.

پس از آن هم ایران بر پایه این استدلال که پارچین نه یک سایت هسته ای بلکه سایت نظامی است دیگر اجازه بازدید از آن را به بازرسان آژانس نداد.

از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران یک دلیل جدی دیگری هم برای مخالفت با بازدید بازرسان آژانس از سایت پارچین دارد و آن امن نبودن ساختار اطلاعاتی آژانس است.

ایران بارها به درز اطلاعات محرمانه هسته ای اش از درون ساختار آژانس اعتراض کرده است. درز گزارش های فصلی آژانس درباره برنامه هسته ای ایران پیش از انتشار رسمی در رسانه ها هم یکی از دلایلی است که به عقیده ایران نشان از امن نبودن ساختار امنیتی آژانس می دهد.

در دولت گذشته حتی فریدون عباسی، رییس وقت سازمان انرژی اتمی، ترور دانشمندان هسته ای ایران را ناشی از شناسایی آنها توسط آژانس دانسته بود و به نوعی آژانس را در انجام این ترورها مقصر می دانست.

هفته گذشته هم رضا نجفی نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی انتقادات مشابهه ای را مطرح کرد.

درحالی‌که تهران و آژانس همچنان مشغول برنامه‌ریزی برای ادامه گفت‌وگوهای به منظور تکمیل گام سوم همکاری ها بودند منابعی در رسانه‌های غربی اخباری درباره طرح نهایی دور تازه مذاکرات را منتشر کردند که این امر انتقاد شدید نجفی را به دنبال داشت.

نماینده ایران در آژانس از عمل نکردن این نهاد وابسته به سازمان ملل به تعهدات خود در قبال حفظ اطلاعات محرمانه ایران انتقاد کرد و گفته بود که این اقدام رسانه‌های غربی بار دیگر باعث ایجاد نگرانی در ایران درباره جاسوسی در آژانس بین‌المللی شده است.

پیش از این توسط علی اصغر سلطانیه نماینده پیشین ایران در آژانس اعلام شده بود که در صورت آنکه آژانس این تعهد را به ایران بدهد که اطلاعات دریافتی از سایت پارچین محرمانه می ماند، ایران مشکلی با بازدید بازرسان از این سایت ندارند.

بر این اساس به نظر می رسد که از دولت گذشته تاکنون این نگرانی مرتفع نشده است و ایران همچنان نگران درز اطلاعات محرمانه خود از پارچین که یک سایت نظامی است را دارد.

با این وجود مذاکرات نمایندگان ایران و آژانس از امروز در تهران آغاز شده است و به نظر می رسد که مهمترین درخواست ایران از آژانس همان درخواست قدیمی یعنی ارایه تضمین از سوی آژانس برای محرمانه ماندن اطلاعات دریافتی از سایت پارچین باشد تا از این طریق درهای این سایت به روی بازرسان باز شود.

bato-adv
ناشناس
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
۱۷:۵۹ - ۱۳۹۳/۰۷/۱۵
مذاکره برای مذاکره
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۱
مجله فرارو