bato-adv
کد خبر: ۲۰۴۸۵۵
"وی‌او‌ای" تحلیل کرد:

توافق با ایران میراث سیاست خارجی اوباما را می‌سازد

تماس تلفنی 15 دقیقه ای که کمتر از یک سال پیش صورت گرفت احتمالا همان اتفاقی است که تاریخ نویسان به عنوان مرحله ای که زمینه توافق هسته ای با آن را فراهم کرد، یاد خواهند کرد- البته اگر این توافق تا ضرب الاجل 24 نوامبر نهایی شود.
تاریخ انتشار: ۱۵:۲۱ - ۱۰ شهريور ۱۳۹۳

فرارو- تماس تلفنی 15 دقیقه ای که کمتر از یک سال پیش صورت گرفت احتمالا همان اتفاقی است که تاریخ نویسان به عنوان مرحله ای که زمینه توافق هسته ای با آن را فراهم کرد، یاد خواهند کرد- البته اگر این توافق تا ضرب الاجل 24 نوامبر نهایی شود.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از وی‌او‌ای، تماس تلفنی میان باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، نخستین تماس مستقیم میان ایران و آمریکا از سال 1979 تاکنون بوده است.

موضوع این تماس برنامه هسته ای ایران بود و دریچه مذاکرات تازه میان ایران و گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) را گشود. ازسرگیری این مذاکرات در اکتبر گذشته منجر به دستیابی به یک توافق موقت در ژانویه شد.

همانطور که تازه ترین دور تحریم های آمریکا و واکنش شدید تهران نشان داد، کل این فرآیند بسیار حساس است. این تحریم ها- که بر اساس گزارش های رسانه ای جدید نیستند اما به منظور اجرای تحریم های فعلی اعمال شده اند- بخش تجاری و اشخاصی که به گفته دولت اوباما در گسترش برنامه هسته ای ایران شرکت داشته اند راه هدف قرار داده است. روحانی این تحریم ها را «جنایت علیه بشریت» خوانده و در قبال آمریکا موضعی سخت گیرانه تر از گذشته گرفت.

با این حال این، مذاکرات احتمال دستیابی به یک توافق تاریخی با ایران را افزایش داده است. ناظران می گویند این مسئله میراثی را برای رئیس جمهوری آمریکا که میزان محبوبیتش در حوزه سیاست خارجه به شدت کاهش یافته، فراهم خواهد کرد.

رابرت لیتواک، نویسنده کتاب «شطرنج هسته ای ایران: محاسبه حرکت های آمریکا» می گوید: «با وجود آنکه گشایش روابط با ایران تا دور دوم ریاست جمهوری اوباما دیده نشد، تغییر استراتژی در مورد ایران چندی پس از مراسم تحلیف اوباما آغاز شده بود.»

لیتواک که مسئولیت مطالعات امنیتی در مرکز بین المللی وودرو ویلسون را دارد می گوید دولت اوباما در دور نخست ریاست جمهوری وی، اصطلاح «کشور سرکش» را کنار گذاشت و برای اشاره به کشورهایی چون ایران و کره شمالی از اصطلاح «دور افتاده» استفاده کرد. وی در ادامه افزود: «و این به واقع قلب تنظیم مجدد روابط بود.»

پیتر گالبریث، سفیر سابق آمریکا در کرواسی که تاکنون چندین پست ارشد در سازمان ملل داشته معتقد است یکی از دلایل اصلی برنامه تنظیم مجدد اوباما قدم کاملا اشتباه رئیس جمهوری قبلی آمریکا، جورج دبلیو بوش بود. وی می گوید: «اجازه دهید در مورد آنچه در دوره بوش در ایران رخ داد، شفاف باشیم. در آوریل سال 2003 ایران پذیرفته بود که برنامه هسته ای خود را به طور کامل متوقف کند و پاسخ دولت بود این بود: «ما با شیطان مذاکره نمی کنیم.»»

گالریث در ادامه افزود: «همین امتناع به ایران فرصت داد که طی هشت سال برنامه غنی سازی خود را تکمیل کند و به سمتی برود که گامی بزرگ در جهت دستیابی به توانمندی تولید سلاح محسوب می شود.»

رابرت اینهورن که در مذاکرات 5+1 حضور داشت و به عنوان مشاور ویژه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا در امور عدم اشاعه و کنترل تسلیحات فعال بوده می گوید: «اما زمانیکه اوباما نخستین دور ریاست جمهوری خود را آغاز کرد، گزینه دیپلماسی روی میز قرار گرفته بود.»

یکی از بخش های مهم این تغییر رویکرد، به ایران اجازه غنی سازی اورانیوم می داد و این تصمیمی بود که به عقیده منتقدان یک اشتباه فاحش محسوب می شود.

اینهورن در اینباره می گوید: «اوباما آماده بود در مذاکرات گروه 1+5 بدون آنکه غنی سازی یک مسئله باشد، شرکت کند. وی مایل به استفاده از دیپلماسی به روشی سازنده تر بود.»

با روی کار آمدن روحان در ژوئن سال 2013، اوباما می توانست به یک همتای ایرانی که میانه روتر از محمود احمدی نژاد بود، نزدیک شود.

حماسه غنی سازی
ایران امضاکننده پیمان منع گسترش سلاح هسته ای 1970 است. و با استناد به همین مسئله استدلال می کند که حق غنی سازی اورانیوم برای نیروگاه های هسته ای خود را دارد. اما آمریکا و فهرست بلندبالایی از کشورها برنامه صلح آمیز هسته ای ایران را پوششی برای دستیابی به توانمندی تولید سلاح هسته ای می دانند. این در حالی است که مقامات ایران بارها این اتهام را رد کرده اند.

لیتواک می گوید: «ایرانیان بر چرخه سوخت هسته ای تسلط یافته اند و آمریکا را مقید به مذاکره کرده اند. این سانتریفیوژها که برای غنی سازی اورانیوم برای راکتورها می چرخند می تواند برای تولید اورانیوم با غنای بالا که در ساخت سلاح نیز کاربرد دارد هم به چرخش خود ادامه دهند.»

بنابراین تمرکز دولت اوباما بر محدود کردن برنامه هسته ای ایران و حفظ امکان غنی سازی بوده است. این موضع مذاکراتی، منتقدانی دارد از جمله هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق اوباما. وی معتقد است که توقف برنامه غنی سازی ایران یک موضع گیری غیرواقع بینانه نیست.

افراد دیگری چون گالبریث نیز اینطور استدلال می کنند که غنی سازی باید متوقف شود اما مسله این است که چطور می توان به این نقطه رسید. وی تاکید می کند با وجود آنکه این تحریم ها واقعا به اقتصاد ایران ضربه زد، باعث نشد دولت ایران یا مقامات عالی رتبه آن غنی سازی را متوقف کنند. به عقیده گالبریث، گزینه نظامی به هیچ وجه واقع بینانه نیست. 




مجله خواندنی ها
مجله فرارو