bato-adv
bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۲۰۴۵۵۸
آیا همه چیز پیچیده‌تر شده است؟

تغییر فضای مذاکرات هسته‌ای

این هفته، هفته آغاز مذاکرات هسته ای است؛ البته نه میان ایران و همه کشورهای عضو گروه 1+5، بلکه میان مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران و مذاکره کننده ارشد هسته ای گروه 1+5. یک مذاکره دو جانبه. یک طرف محمد جواد ظریف و طرف دیگر کاترین اشتون.
تاریخ انتشار: ۱۶:۴۷ - ۰۸ شهريور ۱۳۹۳

فرارو- این هفته، هفته آغاز مذاکرات هسته ای است؛ البته نه میان ایران و همه کشورهای عضو گروه 1+5، بلکه میان مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران و مذاکره کننده ارشد هسته ای گروه 1+5. یک مذاکره دو جانبه. یک طرف محمد جواد ظریف و طرف دیگر کاترین اشتون.

به گزارش فرارو، پس از وقفه حدودا 40 روزه، از آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5، که به جای دستیابی به توافق جامع و نهایی به تمدید چهار ماهه مذاکرات منتج شد، با دیدار دوشنبه هفته جاری ظریف و اشتون در بروکسل، فصل تازه مذاکرات هسته ای آغاز خواهد شد.

فصلی که گفته می شود هم برای ایران و هم برای گروه 1+5 آخرین فرصت برای دستیابی به توافق جامع و نهایی خواهد بود چرا که این دوره بعید است بار دیگر تمدید شود.

شاید به همین دلیل دو طرف، تمام تمرکز خود را در مدت زمان باقی مانده معطوف به نتیجه رساندن این دور مذاکرات کرده اند چرا که فرصت پیش آمده برای رسیدن به توافق یعنی رسیدن تا همین مرحله، یک فرصت استثنایی برای هر دو طرف محسوب می شود و چون این فرصت به سادگی به دست نیامده است به عقیده طرفین نباید به سادگی از دست برود که در غیر این صورت شاید برای رسیدن به چنین فرصتی، دوباره باید زمان و انرژی زیادی صرف کرد.

از این رو کشورهای طرف مذاکره، در وقفه زمانی به وجود آمد به ارزیابی و جمع بندی دقیق مذاکرات پیشین و همچنین موضوعات مورد اختلافی که مانع از دستیابی به توافق جامع و نهایی در وین6 شد پرداخته اند.

در مذاکرات روز دوشنبه محمد جواد ظریف به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران به ارایه ارزیابی کشورمان از مذاکرات پیشین خواهد پرداخت تا کاترین اشتون آن را تقدیم پایتخت های 6 کشور عضو گروه 1+5 کند.

کاترین اشتون هم متقابلا نظرات کشورهای عضو گروه 1+5 را به نمایندگی در اختیار هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد داد تا در دور تازه مذاکراتِ همه جانبه که در نیویورک برگزار می شود دو طرف با آمادگی کامل نسبت به دیدگاه های طرف مقابل پشت میز مذاکره بنشینند.

هر ساله اواخر شهریور ماه، مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می شود که عموما بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای مذاکره کننده با جمهوری اسلامی در موضوع هسته ای در عالی ترین سطح در آن حضور پیدا خواهند کرد.

از این رو مجمع عمومی سازمان ملل متحد به دلیل حضور قطعی وزرای خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 در نیویورک فرصت مناسبی است که دور تازه مذاکرات در حاشیه آن برگزار شود.

البته با یک تفاوت نسبت به گذشته. تفاوتی که از هم اکنون و پیش از آغاز فصل تازه مذاکرات کاملا مشهود است آن هم از منظر فضای مذاکرات.

مذاکرات هسته ای ایران از دو بعد داخلی و خارجی تاثیر می پذیرند. در بعد داخلی که به نظر می رسد هنوز تغییر چندانی حداقل تاکنون حاصل نشده است.

ظرفیت غنی سازی یا «توان گریز هسته ای ایران» (Break out) هنوز به عنوان مهمترین اختلافات میان ایران و گروه 1+5 مطرح است اختلافی که در دل آن، تفاوت دیدگاه نسبت به تعداد سانتریفیوژهای فعال در ایران نیز نهفته است.

گریز هسته ای مرحله ای است که ایران می تواند به ظرفیت تولید تسلیحات هسته ای دست پیدا کند. به گفته کارشناسان، دولت امریکا افزایش زمان Break out تا حدود یک سال را معیار ظرفیت غنی سازی قابل پذیرش برای ایران می داند در حالی که ایران عقیده دارد «نیاز عملی» تنها معیاری است که در این زمینه می تواند مورد پذیریش قرار گیرد.

مشکل اصلی در واقع اینجاست که خروجی فرمول های ناشی از این دو معیار – یعنی Break out و نیاز عملی ایران - فاصله ای پر نشدنی با هم دارد.

بر اساس دیدگاه آمریکایی ها اگر قرار باشد برنامه غنی سازی ایران به قدری محدود شود که ظرفیت امکان دستیابی به یک سلاح (25 کیلو اورانیوم 235) حدود یک سال زمان نیاز داشته باشد، تهران نباید بیش از 4000 سانتریفیوژ نسل اول در اختیار داشته باشد.

این در حالی است که به فرموده مقام معظم رهبری نیاز کشور - البته نه در حال حاضر بلکه در آینده- 190 هزار سو است.

"سو" (SWU- Separate Work Unit)، "واحد کار جداسازی" است که بازتاب‌دهنده ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم توسط واحدهای سانتریفیوژ است.

توان دستگاه‌های نسل اول سانتریفیوژ ایران یا IR-2 در گزارش‌های مختلف بین ۰.۸ تا ۱.۲ سو برآورد شده است. به این معنا که برای رسیدن به معادل ده هزار سو توان غنی‌سازی اورانیوم، حدود ۱۰ هزار دستگاه نسل قدیم لازم است.

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران، تا حدود چند ماه پیش، بیش از ۹۰۰۰ دستگاه سانتریفیوژ فعال از نسل اول، تنها در تاسیسات هسته‌ای نطنز داشته است. بنابراین نیاز فعلی ایران همین تعداد سانترفیوژ است. با این حال در این مذاکرات آمریکایی ها به چیزی کمتر از این تعداد سانتریفیوژ فعال در ایران اصرار دارند.

البته این نظر آنها تا مذاکرات وین6 بوده است. بر اساس آنچه که نیویورک تایمز در جریان مذاکرات وین6 منتشر کرد محمد جواد ظریف در واپسین روزهای این مذاکرات پیشنهادی به همتای آمریکایی خود یعنی جان کری در هتل کوبورگ وینداد که ممکن است در صورت جلب رضایت کاخ سفید و کنگره، آمریکا از تصمیم خود مبنی بر کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران به کمتر از 9000 دستگاه عقب نشینی کند.

پیشنهاد ارایه شده از سوی ظریف به کری به ادعای این روزنامه که هنوز مورد تایید رسمی قرار نگرفته است عبارتند از محدود شدن طول گام نهایی به 3تا7 سال، محدود ماندن تعداد سانتریفیوژهای عملیاتی ایران به میزان فعلی (حدود 9000 ماشین نسل اول)، تبدیل شدن تمامی مواد 5 درصدی جدیدی که تولید می شود به اکسید، تعهد به عدم غنی سازی بالای 5 درصد، تبدیل تدریجی ماشین های نسل اول به ماشین های نسل بالاتر در طول گام نهایی بدون افزایش سقف SWU، پذیرش این موضوع از سوی 1+5 که پس از طی شدن زمان گام نهایی ایران بتواند بدون محدودیت تا 190 هزار SWU غنی سازی کند، پذیرش شفافیت پروتکلی.

از این رو ممکن است در فصل تازه مذاکرات بنا بر این پیشنهاد، موضع آمریکایی ها تعدیل شود هرچند شواهد و قرائن هنوز چنین تغییری را تایید نمی کند.

بنابراین به نظر می رسد که فضای داخلی مذاکرات همچنان بدون تغییر مانده است و ظرفیت غنی سازی سازی به عنوان اصلی ترین اختلاف میان دو طرف پابرجا است.

در بعد خارجی هم فضای مذاکرات تغییری پیدا کرده است. از اظهارنظرها و اقدامات تا تحولات منطقه ای و بین المللی بر فضای مذاکرات تاثیر گذاشته است و نگرانی هایی را نسبت به آینده این مذاکرات ایجاد کرده است.

سوم شهریور ماه موعد پایان گام سوم همکاری های ایران و آژانس بود که طی آن قرار بود تهران 5 اقدام در این مرحله به منظور رفع سوالات و ابهامات نسبت به گذشته برنامه هسته ای خود را در دستور کار قرار دهد.

با این حال در آستانه این 5 اقدام رویترز در گزارشی مدعی شد که روند همکاری های تهران با آژانس کند شده است و همزمان، سردار دهقان، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که تهران اجازه بازدید از پارچین را به بازرسان نخواهد داد.

پنج روز از سوم شهریور ماه گذشته است و هنوز مشخص نیست که آیا این5 اقدام آخرین دور همکاری های ایران و آژانس انجام گرفته است؛ اقداماتی که می تواند بر فضای مذاکرات سیاسی ایران و گروه 1+5 هم تاثیر بگذارد.

از سوی دیگر روز جمعه وزارت خزانه داری آمریکا فهرست تحریم های خود علیه جمهوری اسلامی ایران را به روز کرد و 28 شخص و شرکت جدید را به فهرست تحریم های گذشته اضافه کرد.

اگر چه به ادعای مقامات آمریکایی به روز کردن فهرست تحریم های سابق تحریم جدیدی علیه کشورمان محسوب نمی شود و به نوعی مغایر با توافق ژنو نیست که مطابق با آن قرار بود تحریم تازه ای علیه ایران اعمال نشود.

اما پیش از این مقامات جمهوری اسلامی ایران در واکنش به به روز کردن فهرست تحریم های آمریکا علیه ایران اعلام کرده بودند که این اقدام مغایر با روح توافق ژنو محسوب می شود و می تواند تاثیر نامطلوبی بر فضای مذاکرات بگذارد.

در همین رابطه امروز مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه ایران، در واکنش اعلام کرد که این اقدام آمریکا «در تضاد با برنامه عمل مشترک و در تعارض با روند حل و فصل موضوع هسته‌ای است».

روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال هم اعلام کرد که این اقدام واشنگتن موقعیت آمریکا را در مذاکرات هسته‌ای پیچیده می‌کند.

گذشته  از این مسائل، تحولات منطقه ای از جمله ادامه جنگ افروزی های گروهک تروریستی داعش در عراق و سوریه و تحولات بین المللی به خصوص بحران اوکراین هم به طور مستقیم و غیر مستقیم هم بر فضای حاکم بر مذاکرات تاثیر گذاشته است.

مهمترین تاثیر این تحولات به خصوص تحولات اوکراین، فاصله گرفتن روسیه با سایر کشورهای عضو گروه 1+5 بوده است. البته این تحول ممکن است تا حدودی به نفع جمهوری اسلامی ایران شده باشد چرا که به واسطه شکافی که در گروه 1+5 ایجاد شده است و با وجود مخالفت های روسیه با اعمال تحریم ها علیه ایران خصوصا پس از چشیدن طعم تحریم های یکجانبه آمریکا و اروپا، در ادامه مذاکرات ایران می تواند از اهرم هر چند "نامطمئن" روسیه برای تغییر فضای مذاکرات به نفع خود استفاده کند.

اما این نکته حائز اهمیت است که با انزوایی که روس ها در آن گرفتار شده اند، روی قدرت چانه زنی های آن نمی توان حساب باز کرد. با این حال همین تحول و تغییر در مناسبات بیش از آنکه به نفع ایران باشد به ضرر ایران به دلیل دور شدن از توافق احتمالی تمام شود.

بر این اساس طولانی شدن روند مذاکرات و عدم دستیابی به توافق نهایی در کوتاه ترین زمان ممکن و احتمال تاثیرپذیری بیشتر مذاکرات هسته ای از تحولات منطقه ای و بین المللی می تواند احتمال دستیابی به توافق را بیش از پیش کاهش دهد.

bato-adv
ناشناس
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
۰۸:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۹
چشم اميد همه به دكتر ظريف است پيروز باشيد
فاخته
UNITED STATES
۲۳:۱۶ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۸
ببخشید دولت محترم ما
نخواهیم شما مذاکره کنید باید
چیکار کنیم !!!
الان چی به نفع ماست ؟؟
یقرون پولی که از 100 میلیارد بلوکه ایران دادن ؟!!!
یا شکستن اصل مثلا تحریم؟!
مثلا الان خیلی شکسته شد
در صورتی شکسته میشد
که اینقدر امتیاز مفت به آمریکا و غرب نمیدادید !!!
آقای ظریف و اطرافیان دقت
کنید پیچ ومهره های هسته ای در حال شل شدنه میترسیم کلا از جاش دربیاد اونوقت اوباما و نتان یاهو بهمون حسابی میخندن !!!
حواستون باشه .!
خیلی ......
ناشناس
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
۲۲:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۸
خواستن حداقل 190000 سو غنى سازى و تشديد جنگ لفظى با امريكا و اسرائيل و ابراز نارضايتى از مذاكرات يك سال گذشته و مخالفت با هرگونه تفاهم با امريكا در ساير موضوعات مورد اختلاف و مخالفت با تماس بين سران دو كشور احتمالا ناشى از تغيير موضع نظام در رسيدن به تفاهم هسته اى با امريكا ميباشد وگرنه از اول هم معلوم بود كه هدف طرف غربى در مذاكرات كاهش ظرفيت غنى سازى ايران است نه افزايش چند برابرى آن .
ناشناس
CANADA
۱۷:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۰۸
چیزی پیچیده تر نشده، پوتین با آمریکا سر شاخ شده و تحلیلگرن داخلی‌ که وضعیت کشور را به اینجا رساند خوشحال شدند و میگن حالا وقتش است که ایران طاقچه بالا بگذره و مسولن نیز به راحتی‌ باور میکنند، غافل از اینکخ غرب این توان را دارد که خود پوتین را نیز بعد از چند سال به موضع انفعال بکشند و در آن موقع چه کسی‌ به داد این ملت خواهد رسید، هیچ کس!!
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۴
مجله فرارو
bato-adv
bato-adv
bato-adv