مولوی عبدالحمید: انتظار اهل سنت حضور در کابینه است

بسیاری از مردم کوچه و خیابان های زاهدان، جناب مولوی احمد را مغز سیاسی حوزه علمیه اهل سنت در زاهدان می دانند و حتی بعضا با خنده او را چرچیل اهل سنت نیز خطاب می کنند. او معاون مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان و معاون  رئیس حوزه علمیه زاهدان و یک سخنران برجسته سنی و متخصص در فقه اسلامی است. مصاحبه با جناب مولوی احمد در حوزه علمیه اهل سنت صورت گرفت. مکانی مردانه که معمولا کمتر زنی پای به آنجا می گذارد.  

مولوی احمد نیز چون مولوی عبدالحمید بیش از هرچیز دغدغه مردمش را دارد و نگران از تبعیض ها در منطقه هست، تبعیض های که می تواند تبعات امنیتی برای مردم منطقه و حتی کل کشور داشته باشد. او در این گفت و گو از مهم ترین خواسته اهل سنت سخن می گوید یعنی داشتن یک نماینده اهل سنت در هیات دولت حالا یا در کسوت وزارت و یا در کسوت معاونت.

طبیعتا هر انتخاباتی  که در دنیا صورت می گیرد، بر مبنای اراده عمومی مردم آن کشور است تا حاکم بر سرنوشت خود باشند. جمهوری اسلامی ایران هم از این قائده مستثنی نیست. خصوصا آنکه مبنای حاکمیت در نظام جمهوری اسلامی، بر رای مردم و مشروعیت آن برگرفته از آرای مردم است. از طرفی دیگر، شرایط هشت سال گذشته و شرایط موجود بین المللی ایجاب می کرد، انتخابات نسبتا آزادی برگزار شود تا مردم بتوانند آن کسی را که مناسب برای سکان داری کشور در این مقطع زمانی هست را انتخاب کنند. انتظار می رفت که شورای نگهبان با وسعت نظر بیشتری به بررسی صلاحیت ها می نگریست و آنها که مشکل جدی و عناد با نظام نداشتند و از توانمندی های بالای برخوردار بودند را تایید صلاحیت کنند تا کشور و نظام از وجود آنان بهره مند شود.اما در نهایت 9 نفر باقی ماندند که در میان آنها نامزد شناخته شده و خیر الموجودین آقای حسن روحانی بود که مردم به ایشان رای دادند. رای به آقای روحانی، رای به شخص نبود، رای به برنامه ها و شعارهایی بود که در آن زمان مطرح شد. ایشان دو نکته مهم را در کنار مسائل اقتصادی و بین المللی مطرح کردند، یکی شعار کلی تدبیر و امید و دوم توجه به حقوق شهروندی و اقوام و مذاهب. در واقع آقای روحانی قول دادند که حقوق شهروندی را نهادینه می کنند، به طوریکه هیچ کدام از شهروندان ایرانی احساس شهروند درجه دو و سه نکنند. هرچند که در گذشته عنوان رسمی مبنی بر شهروند درجه دو و سه وجود نداشت اما بسیاری از هموطونان ما خصوصا مردم سیستان و بلوچستان و جامعه اهل سنت احساس می کردند با آنها طوری برخورد می شود  که انگار شهروند درجه دو و سه هستند. بر اساس تمامی این اظهارات و وعده ها جامعه اهل سنت گرایش بیشتری به ایشان از خود نشان داد و حدود 5 میلیون رای اهل سنت به ایشان اختصاص داده شد. بر این مبنا امید هست که توجه بیشتری به مسائل بربوط به اقوام  و مذاهب داشته باشند، هرچند که تا کنون کار موثری که بشود آنرا به عنوان شاخص مطرح کرد انجام نگرفته است، اما مجموعه ایشان تلاش می کنند تا به قول ها و وعده ها عمل کنند.

انتظار اهل سنت این بود که در کابینه و هیات دولت حضور داشته باشند. انتظار آنان این بود تا از توانمندان و شایستگانشان در حوزه وزارت خانه ها ،معاونت های وزرا، معاونین رییس جمهور،  استاندران و مدیران منطقه ای استفاده شود. این مساله می تواند وجه بین المللی نظام و کشور را در سطح دنیا نیز بالا ببرد. نظام ما اسلامی هست و شاید تنها کشوری هستیم که مبنا را بر احکام شرع و اسلام گذاشته ایم. یکی از احکام خاصی که در اسلام وجود دارد،  بحث عدالت است و برای رعایت عدالت هم شده باید به این مسائل توجه می شد. در این صورت اخوت و برادری نیز در جامعه اسلامی محکم می شود. به هرحال هنوز امیدواریم به این وعده ها جامعه عمل پوشانده شود.

آقای روحانی در دو اعلامیه به صورت مکتوب اعلام کردند که به حقوق اقوام و اقلیت ها توجه می کنند، سابقه گذشته ایشان هم چنین توجهی را نشان می داد و از این رو  جامعه اهل سنت تشخیص داد که ایشان با سعه صدر و نظر بلندی که نسبت به جایگاه ریاست جمهوری  و این مسوولیت دارند که همراه با شعار تدبیر و امید شده بود می تواند نماینده خوبی برای مردم ایران باشند. به همین دلیل هم اکثریت اهل سنت به ایشان رای دادند. 

عقبه اقای روحانی را افرادی با دیدگاه اصلاحات طلبی، زندگی مسالمت آمیز، اعتدال و ...تشکیل می دهندو این عقبه و پشت صحنه ستاد انتخاباتی آقای روحانی بی تاثیر در انتخاب ایشان نبود.

هیچ مانع شرعی و قانونی برای انجام چنین کاری جز اعمال سلیقه هایی که از جامعه اهل سنت شناخت ندارند نمی بینم.  وفاداری جامعه اهل سنت به نظام جمهوری اسلام با حضورشان در صحنه های مختلف چون حضور در راه پیمایی های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، جبه های جنگ و هشت سال دفاع مقدس و مرزداری ثابت شده است. به هرحال اهل سنت اگر از سایر اقوام ایرانی جلو تر نباشند عقب تر هم نیستند. مانع انتصاب وزرای اهل سنت را بیشتر سلیقه ای و تعصب افراد تنگ نظر می بینیم.

ما در عصر معاصر شخصیتی بالاتر و والاتر از حضرت امام خمینی(ره) به عنوان بینانگذار جمهوری اسلامی نداشته ایم. ایشان با نگاه بلندی اعلام کردند که شیعه و سنی باهم برابر و برادر هستند. حتی به خواست اهل سنت دستور به ترمیم قانون اساسی دادند. از این رو معتقد هستیم علمای شیعه به پیروی از ایشان باید مانع اعمال نظر افراد تنگ نظر شوند. همچنین یکی دیگر از دلایل این اتفاق، علل منطقه ای است.  در گذشته در مجموعه مناطق سنی نشین و در پست های مخلتف و خصوصا اجرایی کمتر از جامعه اهل سنت استفاده می شده و نتیجه حضور افراد تنگ نظر و غیر بومی و گاها مغرض شده که نتیجه آن نیز گزارش های کذب متعدد به مراجع شده است. این گزارش های ناحق و غیر واقعی باعث مکدر شدن خاطر مراجع شده  که البته در ملاقات های هر از چندگاه اهل سنت با مراجع در این باره صحبت و مشخص شده چقدر بی عدالتی و بی دیانتی صورت گرفته است. همه کسانی که در سیستان و بلوچستان هستند می دانند هیچ اختلاف مذهبی بین شیعه و سنی وجود ندارد و همه آنها به شکل مسالمت آمیز کنار هم زندگی می کنند. اما وقتی خدمت مراجع رسیدیم گفتند به آنها گزارش رسیده در استان سیستان و بلوچستان زمین های اهل تشیع را می خرند و جایشان افراد اهل سنت را جایگزین می کنند و یا تعدادی شیعه را سنی کرده اند که همه اینها به گواهی مسوولین امر دروغ محض هست. اما این نوع گزارش ها به ناحق، مبنای خالی بودن جای اهل سنت درمناسب اجرایی و پست وزارت می شود. این نوع گزارش های یک طرفه  رنجش های دو طرف را بوجود می آورد. 

خیر ما این طور نمی دانیم. با صراحت بگویم در استان ما به صورت تاریخی بین برادران شیعه و سنی به دلیل ارتباطات سببی و نسبی اختلافی وجود ندارد. پیشینه استان را هم نگاه کنید حتی یک پرونده اختلاف مذهبی در مراجع قضایی نمی یابید که دو نفر سر مسائل اعتقادی درگیر شده باشند.

یک بخش از این اتفاقات تروریستی  را در ساده لوحی این افراد و گاها تلاش دشمنان اسلام و ایران می دانیم. اما ریشه اساسی در تبعیض ها و رفتارهای است که صورت گرفته. از نظر ما تمامی این ترور ها محکوم است، اما گاها در درون کشور افراد اقلیت با اجحاف، تبعیض و رفتارهای خشنی مواجه شده اند که سبب شده تا فراری شوند و در صدد انتقام بر آیند و دست به اقداماتی بزنند. اقدامات نه از نظر شرع درست و نه مورد تایید فقهی و مذهبی است اما به هرحال از سوی بعضی افراد که احساس می کنند مورد ظلم قرار گرفته اند صورت می گیرد. علت این رفتارها در تبعیض ها، ظلم ها و رفتارهایی که صورت گرفته می دانم.

یک عیبی که وجود دارد این است که اطلاع رسانی درست انجام نمی شود. جناب مولانا عبدالحمید بارها در نماز جمعه با صراحت این قضایا را محکوم کرده اند اما خطبه های نماز جمعه جناب مولوی از صدا و سیما که رسانه ملی است به صورت دایم و مستمر پخش نمی شود و در نتیجه موضع گیری علما آن طور که باید به سمع مردم مرکز و علمای شیعه رسانده نمی شود. ضمن آنکه از نظر اعتقادی ما موضوع انتحاری را مباح و جایز نمی دانیم. گاهی این حملات انتحاری با کشته شدن افراد بیگناه، کودکان و زنان همراه می شود،هیچ آیین و مذهبی این عمل را درست نمی داند و آنرا خلاف می داند. بحث وهابیت نیز یک انگ سیاسی است. در جامعه ایران بالخاص مردم سیستان و بلوچستان اگر بگویم صد در صد، اغراق نکرده ام، همگی حنفی مذهب  و بخشی از هم وطنان اهل سنت شافعی مسلک هستند. مطرح کردن بحث وهابیت ابزاری در دست افراطیون است که می خواهند به صورت یک طرفه از آن  برای تخریب کردن و مغشوش کردن افکار مسوولین و علما استفاده کنند. ما جامعه اهل سنت را یک جامعه ی حنفی و شافعی و پیرو مذهب و فقه و اجتهاد می دانیم. بحث وهابیت سوء استفاده سیاسی است. اگر کسی برداشت شخصی دارد ربطی به اهل سنت ندارد. 

از نظر مسائل اقتصادی برنامه های ناقصی وجود داشت و پست هایی که داده شد  اکثرا غیر کارشناسی  بود و افردا توانمندی لازم را نداشتند. بر جامعه اهل سنت نیز فشارهای مذهبی مضاعف وارد شد. بالاخص طرح ساماندهی حوزه ها که به نوعی دخالت در  حریم حوزه های علمیه بود. این بحث ساماندهی پریشانی خاطر علما را ایجاد کرد و نوعی فشار مذهبی بر آنها وارد شد. از منظر اقتصادی که تمام کشور فشار وارد شد و بالطبع این فشارها بر استان های چون سیستان و بلوچستان بیشتر بود. در آن دوران ارتباط چندانی نیز بین اهل سنت و مرکز وجود نداشت. آقای احمدی نژاد چند سفر به استان داشتند و فقط در یک سفر در حد یک ربع ساعب جناب مولانا عبدالحمید توانستند اورا ببینید و یک یا د وملاقات هم در تهران صورت گرفت. ارتباطات بسیار ضعیف، ناقص و بی محتوا بود. 

فکر می کنم در مورد این سفرها نمی توان بلافاصله اظهار نظر کرد و باید در مسوولیت جدید فرصت کافی برای فعالیت باشد. تا بررسی، کارشناسی و طبقه بندی های لازم صورت بگیرد. اما اظهارنظرهایی که کردند و مصاحبه هایی که داشتند حکایت از این می کند که عزم واراده جدی برای انجام کارهای زیر بنایی وجود دارد. آقای یونسی که اکنون دستیار ارشد رییس جمهور هستند، برای آنکه بتوانند به مشکلات اقوام و مذاهب دسترسی دقیق پیدا کنند و بر این مشکلات فائق آیند بهتر است که یک شورای مشورتی تشکیل دهند. البته این شورا نباید تشریفاتی باشد بلکه می تواند شورایی باشد مرکب از افرادی از هر منطقه. می توان بین سه تا پنج نفر از استان هایی که اهل سنت بیشتری دارند مانند سیستان و بلوچستان، کردستان، ترکمن صحرا و خراسان انتخاب کرد. این نمایندگان نیز از طیف های مختلف باشند، نه اینکه همه روحانی و یا دانشگاهی، باشند بلکه طیف های مختلف  را دعوت به کار کنند. همچنین اگر بتوانند به جای تمرکز در تهران یک دفتر کاری در هر استان تشکیل دهند تا نمایندگان ای دفاتر می توانند مسائل را به صورت میدانی از مردم مناطق جمع کرده و ماهی یک بار در حضور آقای یونسی جلسه مشترک داشته باشند. در آن جلسات مسائل مطرح و پیگیری شود و آنوقت ایشان از طریق ریاست جمهوری پیگیری کنند. به نظر من ایم پیشنهاد می تواند راهکار خوبی برای حل مسائل اقلیت ها شود. همچنین افرادی می توانند  همراه با آقای  یونسی و یا با ماموریت از جانب او به مناطق سر بزنند و مسائل را منتقل کنند. در انتخاب این افراد دقت شود که افراد تشریفاتی و کج خلقی نباشند . ادمهای معتدل باشند.

اصلا به این موضوع اعتقاد ندارم و مردم نیز باور ندارند. ما معتقد به شایسته سالاری هستیم اما کجا گذاشتند و امتحان کردند که یک استاندار بلوچ بیاید و سپس مدعی شوند که این کار امکان پذیر نیست.  این اظهارات هیچ مبنای ندارد و معتقدیم که آنانی که به مسوولیتشان عمل نمی کنند برای خالی کردن ازبار مسولیت،  قضیه را اینگونه مطرح می کنند. در ضمن ما از چند قوم هستیم چرا در استان های دیگر که یکدست تر هستند و این مشکل را ندارند از استاندار بومی و اهل سنت استفاده نکردند؟

برای ما شایسته سالاری مهم هست. کسی که به عنوان شهردار انتخاب شد از نظر علم و مدرک نسبت به افرادی که مراجعه کردند ارجح بود. شورای شهر فراخوان داد و 16 نفر برای تصدی پست شهرادی مراجعه کردند. بر اساس مصاحبه شورا، شهردار کنونی انتخاب شد. 

در بین افرادی که مراجعه کردند شورا این فرد را توانمند تر تشخیص داد.

ما حوزه علمیه خواهران را کنار همین حوزه علمیه برادران تشکیل داده ایم. حدود 800 تا هزار نفر زن در حال تحصیل در این مکان هستند. این خود نشانگر توجه ما به زنان جامعه مان است. اینجا زنان تشویق و ترغیب می شود که تحصیلات عالیه داشته باشند. اما یک اشکال نیز در این میان وجود دارد. جامعه سیستان  و بلوچستان سنتی است و نسبت به مسائل دینی و اعتقادات مذهبی توجه خاصی دارد. اما تعلیم و تدریس خصوصا پس از پایان دوران دبیرستان و در دانشگاه ها به صورت مختلط صورت می گیرد. این مساله سبب می شود تا بخشی از دختران نتوانند تحصیلات عالیه داشته باشند. اگر بتوانیم مانند دوره های دبستان،راهنمایی و دبیرستان محیط جدا داشته باشیم خیلی از دختران باخیال راحت تری می توانند  رشد و بالندگی داشته باشند.

هم از دید خانواده ها و هم از نظر اسلام و سنت  می گویم. در این مساله فرقی بین شیعه و سنی وجود نداد. برای تعلیم و تربیت باید محیطی ایجاد شود تا افراد براحتی بتوانند مسائل شرعی و حجاب خود را رعایت کنند. اما در کل محدودیت و ممنوعیتی برای حضور زنان وجود ندارد. ما در لیست انتخاباتی خود در خصوص انتخابات شورای شهر زنان را انتخاب کردیم و به مردم هم گفتیم به آنها رای بدهند. در پست های مدیریتی نیز زنان را پیشنهاد دادیم و ا آنها حمایت کردیم. هر انسانی خود باید شعونات اسلامی و مذهبی را رعایت کند. 

هیچ وقت مانعی از این بابت وجود نداشته است. اما نمی توانیم در این باره حرفی بزنیم چراکه   بسیاری از زنان برای ادامه تحصیل در دانشگاه ها از شهرهای دیگر به اینجا می آیند اما برای آنها خوابگاه و سرپناه امنی وجود ندارد،  پس باید کجا  بروند و سکنی گزینند؟ ما نمی توانید چنین فتوایی دهیم، وقتی امکانات کافی وجود ندار نیست. چقدر خوابگاه درست شده تا خانواده خیالش از بابت حضور فرزندش راحت باشد.

اصل این فاصله را فضای بسته جامعه ایرانی بوجود آورده است. ما با جای خالی احزاب و تشکل ها مواجه هستیم.  خیلی ها احساس می کنند که نمی توانند در قالب حزب و تشکل فعالیت کنند و فعالیت در قالب فردی هم امکان پذیر نیست. از این روز نیز حوزه علمیه وارد شده و شخصیت های روحانی کارهایی که انجام می دهند به خاطر اضطراری است که این خلا بوجود آورده.  حوزه و شخص جناب مولانا احساس کنند که جامعه دانشگاهی، سیاسی و فرهنگی می تواننددارای  یک پشتوانه ی عظیم باشد  که در جامعه حضور داشته باشند و حرفشان را بخرند کنار می کشد. حمایت توده ی مردم از مسجد و جناب مولوی است، این حمایت توده ای پشت فرهنگیان و دانشگاهیان نیست. چون نیست سبب می شود که تک تازی هایی در جامعه صورت بگیرد و برای همین روحانیت پا پیش گذاشته است. اکنون  دانشگاهیان با ما در ارتباط هستند و به اینجا می آیند و جناب مولوی با همه مشورت می کنند و ارتباط تنگاتنگ وجود دارد. حالا ممکن است افرادی هم مخلف باشند که همه جا هستند. این خلاء ناشی از نبود تشکل های اجتماعی است ؛،گر دوستان بتوانند احزاب و تشکل های اجتماعی را فعال کنند ما حمایت می کنیم.

اصلا، ما از این حرکات دفاع هم می کنیم. آنهایی که این تشکل ها را در تقابل می بینند برداشت و قرائت غلطی از دین دارند. ما  تمامی اینها را پایه های قدرت خود می دانیم. در طول این مدت که جامعه روحانیت اهل سنت پا به میدان گذاشته هیج روحانی را برای مناسب  حکومتی و اجرایی معرفی نکرده  است و به جای آن جوانان اهل فرهنگ و دانشگایه را برای مناسب مختلف معرفی کرده ایم.

خیر. اکنون یک شورای مشورتی در کنار جناب مولوی عبدالحمید وجود دارد. جالب این است که جناب مولانا نه تنها از شورای مشورتی استفاده می کنند بلکه در کنار آن از احاد جامعه یعنی کارمندان، معلمان،دانشگاهیان و فرهنگیان نیز مشورت می گیرند. حتی این مشورت گاهی تا جایی پیش میرود که ایشان حتی بنا به تصمیم جمعی از رای خود عدول می کنند.

شاید بیش از 20 نفر باشند اما مشورت محدود به این افراد نیست. این افراد از تمام اقشار جامعه هستند و فقط یکی دو نفر را روحانیون تشکیل می دهند. 

شورای مشورتی حالت کلاسیک ندارد که برای هر مساله ای تصمیم بگیرد و بعد اجرایی شود. بحث آقای روحانی یک بحث ملی و کشوری بود و در باب حمایت از ایشان به استان اکتفا نکردیم.  نقطه نظرات دوستان در کردستان،خراسان، ترکمن صحرا و جنوب کشور را گرفته و به یک تصمیم واحد رسیدیم.

ارتباط تنگانگ و خوبی داریم.  تصمیم گیری ها کلان  دست جمعی و با نظر تمام اهل سنت است.

حل بسیاری از مشکل در استان سیستان و بلوچستان بحث اجرای عدالت است. به جای آنکه بگوییم مشکل اصلی تبعیض است، می گوییم مشکل اصلی اجرای عدالت هست. عدالت در زمینه های مختلف، خصوصا در مشارکت مدنی و استفاده از نخبگان و شایستگان اهل سنت. اولین معیار برای بهبود و تغییر وضعیت استان در بحث های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را نیز اجرای عدالت و قانون اساسی و مشارکت مدنی مردم می دانیم. بخش دوم اقتصادی هست. در این خصوص ساماندهی مرز در اولویت قرار دارد و باید از مرز به عنوان یک فرصت استفاده کرد. بازارچه ها ی مرزی با نظارت دقیق دولت  فعال شوند. این  بازارچه ها باید در اختیار بومی ها باشد نه آنکه مانند منطقه آزاد چابهار خیلی محدود از بومی ها استفاده شود.  نمی خواهیم بگویم اینجا جدای از ایران اس، استان سیستان و بلوچستان جزیی از پیکره ایران اسلامی هست. اما از قدیم گفته اند که چراغی که در خانه رواست به مسجد حرام است. از این رو الویت کاری با مردم منطقه است. از طرفی دیگر استعداد صنعت و کشاورزی در استان بسیار بالاست اما شکوفا نشده و در اثر عدم شکوفایی و توجه به زیر ساختهای صنعتی،  نرخ بیکاری بیشتر از هرجایی است.

توجه به بخش معادن نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. متاسفانه در بخش معدن توفیق خوبی بدست نیامده است. بهترین سنگ گرانیک در معدن های این استان وجود دارد دارند اما برای اینکه سنگ را وارد بازار کنند باید آنرا نخست به اصفهان و جاهای دیگر ببرند. افراد به تنهایی نمی توانند از پس احیای معادن بر آیند، عده ای نیز به این اسم وام گرفته اند اما آنرا اینجا استفاده نکرده و بکار دیگری در جای دیگر گرفته اند. اما اگر بتوان در قالب تعاونی ها، فعالیت های معدنی انجام می شد و به جای دادن پول نقد، در قالب تهیه ماشین آلات، بازسازی زیر ساختارها و انتقال برق و ایجاد تمرکز در منطقه و بازاریابی کمک کنند می توان امیدوار به شکوفایی معادن بود.  در بخش کشاورزی هم پتانسیل زیادی وجود دارد اما کشاورزی رونقی ندارد.

در سیستان خشک سالی کشاورزی را نابود کرد اما در بلوچستان خصوصا در بخش های چون ایرانشهر، اطراف زاهدان و خاش استعدادهای فراوانی وجود دارد که اگر به آنها توجه شود می تواند شاهد شکوفایی اقتصادی در این منطقه بود. در قسمتی که خرما تولید می شود می توانند کارخانه های بسته بندی و سردخانه های مجهز و مدرن تاسیس کنند تا این محصول را ما به همه جا بفرستیم. بخش سوم اجرای قانون است. اگر مردم قانون گریزی کردند، کمک کنند که به قانون مداریروی آورند، اما این قانون گریزی در بخش دولتی و حکومتی مسکوت نماند و در بخش دولتی هم اگر کسی از قانون تخطی کرد لحاظ و با او برخورد شود.  گاها در استان اتفاقاتی افتاده و با ماموران خاطی برخوردی نشده  که باعث شده مردم هم قانون گریزی کنند. اجرای قانون برای همه باشدکه می تواند این مساله در ایجاد امنیت تاثیر بسزایی داشته باشد.

متاسفانه مساله ای که اشاره کردید نکته بسیار مهمی است. بحث شناسنامه و هویت چندسال است که در این استان تبدیل به معزل و مشکل شده. بخشی از شناسنامه ها را منع خدمات زده و بسیاری را توقیف کرده اند. آمارهای بلند بالایی در این باره وجود دارد. چندین بار به مرکز منتقل شده و با گروه های مختلف پیگیری شده است. این مساله به استاندار هم گفته شده که ایشان راهکار مناسبی در این باره پیشنهاد کرده اند. معتدق هستیم که اگر به این مساله رسیدگی نشود جز ضرر، خسارت و مشکلات برای استان چیز دیگری وجود نخواهد داشت. تاکید می کنم که به هیچ وجه نمی خواهیم افراد غیر ایرانی صاحب شناسنامه شوند اما خود مردم ما نیز نباید از داشتن شناسنامه محروم باشند. متاسفانه عده ای مغرض نگاه می کنند بازار چی گرم می شود و همان را بر مردم بهتان می زنند، به طور مثال یک روز به بهانه القاعده ای بودن، یک روز به بهانه قاچاق و فروش مواد مخدر و یک روز هم به بهانه خارجی بودن شناسنامه افراد را می گیرند.  کسی که دارای هویت هست نباید شناسنامه اش گرفته شود.

به هرحال این باید بر حسب قانون رسیدگی شود. درخواستمان این است که این معضل را بر حسب قانون حل و فصل کنند.

بهتریم پیشنهاد برای حل این قضیه تشکیل یک هیات مردمی است، در گذشته هم تجربه انجام گرفته. اقوام یک دیگر را خیلی خوب میشناسند و روی بومی بودن فوق العاده حساسیت دارند. منطقه به صورت سنتی تقسیم شده و محل سکومت نارویی هاریال براقویی ها شه بخش و ...مشخص است و اگر طایفه دیگری بیاید مردم خود اجازه نمی دهند . به طور مثال دولت خواسته زمین یا چاهی  واگذار کند مردم آن منطقه اجازه نداده اند و  گفته اند از فامیل نیست و ما راه نمی دهیم.  مردمی که انقدر حساسند چطور می توانند اجازه دهند یک خارجی صاحب شناسنامه ایرانی شود. بهتر آن است که یک هیات از سران طوایف، کارشناسان ثبت و نمایندگان استانداری تشکیل تا اگر کسی شناسنامه غیر قانونی دارد آنرا باطل کنند و اگر ایرانی است شناسنامه اش بهش برگردانده شود. 

فضای مجازی در حال تبدیل شدن به جزء لاینفک زندگی مردم است. ما عنوانی داریم به نام دولت الکترونیک، یعنی انجام کارها به صورت سیستماتیک  و در فضای مجازی، پس نمی توان این فضا را محدود کرد.مردم ما هم از فضای مجازی استفاده می کنند شاید نسبت به جاهای دیگر محدود تر باشه اما باز خواهد شد. 

بله خیلی ها وبلاگ و وبسایت دارند. حتی خود جناب مولانا و حوزه نیز چند سایت مستقل دارند.

باید این کار انجام دهید، فیس بوک  جزو نعمت هایی است که باید استفاده کرد.

خیر کارهای ما جمعی هست هیچ کس شخصی اعلام نظر نمی کند. خودم را خیلی مقید به شور و مشورت می دانم.