کره شمالی چه نقشی در روابط آمریکا و چین دارد؟

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از اکونومیست، چارلز شومر، سناتور دموکرات آمریکایی ضمن صحه گذاشتن بر نظر مک کین گفت: «زمان آن رسیده که چین واکنش نشان داده و رژیم کره شمالی را کمی تحت فشار قرار دهد.» با این حال نقطه نظر دیگری نیز در این زمینه وجود دارد: چین که از تحریکات جنون آمیز کره شمالی به خشم آمده، برای کاهش تنش ها به طور تلویحی با آمریکا همکاری می کند.

مطمئناً چین به گونه ای نشان می دهد که گویی کره را تحت فشار قرار داده است. به نظر می رسد این کشور کیم جونگ اون، رهبر بی تجربه کره را به اندازه پدرش، کیم جونگ ایل شایسته نمی داند و محترم نمی شمارد. چین در ماه ژانویه قطعنامه شورای امنیت برای تشدید تحریم ها علیه کره شمالی را امضا کرد تا این کشور را به دلیل پرتاب موشک در ماه دسامبر و فوریه تنبیه کرده باشد. و در شرایطی که کره شمالی طی ماه مارس اعلام کرد پیمان آتش بس جنگ 1953 دو کره بی اعتبار است، چین به عنوان کشوری که این پیمان را امضا کرده بود، مجدداً بر تعهد خود به این پیمان تاکید کرد.

برخی افراد نزدیک به دولت آمریکا شاهد تغییر رفتار چین هستند. کرت کمپبل که تا ماه فوریه معاون وزیر خارجه آمریکا در امور شرق آسیا بود طی ماه جاری میلادی عنوان کرد که دولت چین دریافته بود که باید در مورد کره که امنیت این کشور را تحت تاثیر قرار داده با صراحت بیشتری برخورد کند. علاوه بر این چین که همواره از ظهور محور قدرت نظامی آمریکا در آسیا به خشم آمده و موضعی جنگ طلبانه گرفته، نسبت به اقدامات اخیر ایالات متحده مبنی بر انتقال کشتی های جنگی، سیستم دفاع موشکی و هواپیما به منطقه برای مقابله با تنش های روزافزون، واکنش قابل توجهی از خود نشان نداده است. این در حالی است که برای مثال نصب سیستم دفاع موشکی در گوام بر میزان تاثیرگذاری بازدارندگی هسته ای چین نیز اثر می گذارد.

ژو فنگ، محقق دانشگاه پکینگ عنوان می کند که کره شمالی «بستر جدیدی را برای نزدیکتر شدن چین و آمریکا» فراهم می کند. تصور اینکه کره شمالی به محل منازعه چین- آمریکا تبدیل شود، به نظر دور از ذهن می آید. اما یکی از مقامات ارشد آمریکا طی هفته گذشته به چین سفر کرد. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا دوازدهم آوریل وارد چین شد. این در حالی است که یک هفته پس از وی، مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا با ماموریت گسترش روابط نیروهای مسلح چینی و آمریکایی به چین می رود. توماس دونیلون، مشاور امنیت ملی باراک اوباما نیز راهی این کشور خواهد شد. به نظر می رسد کره شمالی، مسئله ای است که این افراد باید در موردش به دنبال زمینه های مشترک با میزبان خود باشند.

هم آمریکا و هم چین پیش از این پذیرفته بودند که دیر یا زود مجبور به مذاکره مستقیم در مورد حکومت کره شمالی خواهند شد. هر دو کشور به دنبال مذاکرات برای کنار کشیدن کره شمالی از لبه پرتگاهی هستند که این کشور با تبلیغات افراطی خود را گرفتار آن کرده است. شاید این اجازه اجباری به کره شمالی داده شود که پیروزی خود را اعلام کند. چنین ایده ای به نظر آسان می رسد. از آنجایی که مردم کره شمالی معتقدند کشورشان، قهرمانانه از سوی آمریکا به یک حمله هسته ای قطعی تهدید شده، درصورتیکه مورد حمله قرار نگیرد پیروز خواهد بود.

اما ششم آوریل که آمریکا اعلام کرد به دلیل سوءظن شدید پیونگ یانگ یکی از آزمایشات موشکی عادی خود در کالیفرنیا را به تعویق انداخته، کره شمالی به یکی از فرصت های خود برای برگزاری جشن پیروزی پشت کرده و در عوض بیهوده گویی های جنگ طلبانه خود را تشدید کرد. آمریکا و چین امیدوارند که این کشور در یک انفجار نهایی مانند انجام یک آزمایش ممنوع در صد و یکمین سالگرد درگذشت کیم ایل سونگ، بنیانگذار فقید حزب حاکم کره شمالی در پانزدهم آوریل، از این لفاظی های تهدیدآمیز خسته شده و به آن پایان دهد.

مطمئناً آمریکا و چین در زمینه مسئله کره شمالی بیشتر به یکدیگر نزدیک هستند تا در مورد دو مناقشه دیگری که ثبات شرق آسیا را تهدید می کند. آمریکا در مورد بن بست چین با ژاپن بر سر مسئله جزایر سنکاکو هیچ موضع گیری رسمی نداشته است. اما این جزایر را تحت الحمایه دولت ژاپن دانسته و بنابراین آن را بخشی از پیمان امنیتی خود با ژاپن قلمداد می کند. چین با ابراز نارضایتی از این امر، آن را مشوق ناسازگاری های ژاپن می داند. این کشور همچنین آمریکا را عامل تشجیع فیلیپین و ویتنام برای طرح ادعاهای ارضی که بر چین نیز اثر می گذارد، دانسته و معتقد است آمریکا باعث مشکل سازی در دریای جنوبی چین شده است.  چین در این زمینه به هیچ وجه انعطاف پذیری از خود نشان نمی دهد.

در واقع در مورد کره شمالی نیز نشانه های اندکی از تغییر اساسی در مواضع چین به چشم می خورد. منافع کوتاه مدت آمریکا و چین یکی است؛ هیچ یک از دو کشور خواهان جنگ نیستند. به نظر می رسد دو طرف کیم جونگ اون را نوجوان سست اراده ای می دانند که در تصمیمات خود نیاز به حمایت دارد. اما در دراز مدت، آمریکا نگران یک کره شمالی مسلح به سلاح هسته ای است و چین نگران سقوط این کشور است.