شوکت و راجحه که بودند؟

دولت سوریه اعلام کرد، در پی یک حادثه تروریستی در دمشق و در مقر وزارت دفاع داوود راجحه، وزیر دفاع، رئیس دفترش و آصف شوکت، شوهر خواهر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، معاون وزیر دفاع و نایب رئیس ستاد نیروهای مسلح که او را مغز امنیتی سوریه می‌نامند، کشته شدند. همچنین محمد الشعار، وزیر کشور نیز زخمی شده است.

این حادثه توسط یک خودروی بمب‌گذاری شده در مقابل مقر سازمان امنیت ملی سوریه رخ داده و گفته شده که عامل انتحاری بوده است. العربیه گزارش می‌دهد که عامل انتحاری یکی از محافظان سوری بوده است. دولت سوریه با صدور بیانیه‌ای خبر ترور راجحه را تایید کرده است. العربیه همچنین گزارش می‌دهد که در روستای المدحله، وابسته به شهر طرطوس، زادگاه آصف شوکت به مناسبت کشته شدن شوکت پرچم سیاه افراشته شده است.   

پایگاه خبری میدل‌ایست آنلاین صحبت از کشته شدن هشام الاختیار، رئیس دفتر شورای عالی امنیت ملی را نیز داده است. همچنین گفته می‌شود که ماهر اسد، برادر بشار اسد و رئیس گارد ریاست جمهوری نیز در این جلسه حضور داشته است. همه این افراد در یک جلسه مهم در مقر این سازمان تشکیل جلسه داده بودند که در پی این حادثه این جلسه ناتمام ماند. در این جلسه همچنین شمار دیگری از مقام‌های امنیتی و نظامی و تعدادی از وزرای دولت نیز حضور داشته‌اند. از این رو احتمال می‌رود اخبار تازه‌ای از ابعاد این ترور مخابره شود.

ابومعاذ، سخنگوی جریانی موسومی به کتائب الصحابه در تماس تلفنی با العربیه مدعی شده است که "نیروهای این جریان توانسته‌اند سه نفر از درجه‌داران ارشد سوریه را که در اداره بحران جاری در کشور دست داشته‌اند، ترور کنند."

آصف شوکت که او نیز همانند بشار اسد از طایفه علوی است، متولد 1950 در شهر ساحلی طرطوس است، او را فردی مرموز می‌دانستند که هدایت تمامی تحولات پشت پرده سوریه را بر عهده داشته است. وی در زمان حافظ اسد، رئیس جمهوری فقید سوریه از نزدیکان و افراد مورد اعتماد وی به حساب می‌آمد. برای همین در نیمه نخست دهه هشتاد مامور اجرای دستورات حافظ اسد در خارج شد. در نیمه دوم دهه هشتاد به کاخ ریاست جمهوری منتقل شد و مسئول امنیت نهاد ریاست جمهوری و ریاست تیم محافظان ویژه رئیس جمهوری شد. از این جا بود که نقش شوکت بیش از پیش پررنگ شد. تا آن‌جا که توانست با بشری اسد، خواهر وی که در سوئیس با او آشنا شده بود، ازدواج کند. البته این ازدواج با مشکلاتی همراه شد که از جمله آن مخالفت باسل، بردار بزرگ‌تر بشار اسد بود که با وصلت آنان مخالف بود اما پافشاری شوکت که حتی باعث شد که بر سر این مساله به زندان بیفتد، در نهایت کارساز شد و وی توانست با خواهر بشار اسد ازدواج کند. ازدواج آنها داستان طولانی‌ای دارد که نزد سوری‌ها به قصه لیلی و مجنون سوریه مشهور است.

آصف شوکت نقشی اساسی در به قدرت رساندن بشار اسد به قدرت ایفا کرد. وی در سال 1998 به همراه ژنرال بهجت سلیمان کمک کرد تا راه رسیدن بشار اسد به کرسی ریاست جمهوری سوریه به رغم وجود برخی مخالفت‌ها هموار شود که این مساله به تبدیل شدن شوکت به فردی تاثیرگذار و تقریبا همه کاره در سوریه انجامید. تا آن‌جا که تمامی عزل و نصب‌های ارتش، نهادهای امنیتی، وزارت خارجه به‌ویژه پرونده لبنان تحت نظارت وی انجام می‌شد.

 آصف شوکت همچنین معاون رئیس سازمان امنیت ارتش نیز بود. اعتماد بشار اسد به وی به اندازه‌ای رسید که او را قدرتمندترین مرد سوریه می‌دانستند. پس از مرگ حافظ اسد، رئیس شاخه امنیت نیروهای مسلح شد و پس از حادثه 11 سپتامبر در بهبود روابط با غرب تلاش کرد که در این راستا از فعالان مبارزه با تروریسم شد. در تحولات اخیر سوریه مخالفان او را چهره اصلی سرکوب می‌دانستند و معتقد بودند که تصمیم‌گیر اصلی در استفاده حداکثری از خشونت اوست. برای همین مخالفان از او کینه سختی به دل داشتند.

مخالفان او را موتور سرکوب خود می‌دانستند. وی متولد 1947 بود و در سمت‌های معاون نخست‌وزیری و وزارت دفاع فعالیت می‌کرد. در دولت عادل سفر، در تاریخ 8 اوت 2011 به جای ژنرال علی حبیب وزیر دفاع شد که در دولت ریاض حجاب در 23 ژوئن 2012 نیز این مقام را حفظ کرد. وی فارغ التحصیل از دانشکده نظامی در سال 1968 بود.

در طول دوران زندگی‌اش مناصب بالایی را تصاحب کرد که از جمله آنها می‌توان به ریاست ستاد ارتش در سال 2004 اشاره کرد. با آغاز ناآرامی‌ها وفاداری خود را به نظام اسد بیشتر ابراز داشت و معتقد بود که توطئه‌ای بزرگ با هدایت غرب علیه کشورش در جریان است. وی در فروش اخیر تسلیحات روسیه به کشورش نقش کلیدی داشت و برای همین گفته می‌شد سفری سری به مسکو انجام داده بود. راجحه مسیحی بود و نخستین فردی محسوب می‌شد که توانسته بود در سوریه در طول دوران ریاست حزب بعث بر این کشور به منصب وزارت دفاع برسد.