احتمال تعيين قيمت‌ها براساس ارز آزاد

مهدي غضنفري، وزیر صنعت، معدن و تجارت در تازه‌ترین اظهارنظر خود در مورد آسیب‌شناسی گرانی‌های اخیر باز هم انگشت انتقاد را به سوي نهاد متولی تامین ارز نشانه رفت و هشدار داد در صورت ادامه مشکلات در این زمینه احتمال افزایش دوباره قیمت‌ها وجود دارد.

به این ترتیب احتمال اينكه مجادله بانک مرکزی و مسوولان تنظیم بازار بر سر تخصیص ارز به کالاهای اساسی رنگ و بویی رسمی تر به خود گیرد، افزايش مي‌يابد. در یک سال گذشته مسوولان صنعتي و بازرگاني با اشاره به نوسانات نرخ ارز، همین عامل را مقصر اصلی در افزایش قیمت کالاها معرفی و بنابراین راهکارهایی را برای تخصیص ارز به دست اندرکاران تامین کالاهای مورد نیاز کشور معرفی می‌کردند. بر اساس آنچه متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت در لابه‌لای اظهارات خود می‌گویند روند تخصیص ارز از مرحله ثبت سفارش تا دریافت دلار، در بانک‌ها با بن بست مواجه می‌شود.

به تازگی نیز مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در موضع‌گیری جدید صراحت بیشتری در اظهارات خود دارند و به طور آشکارا از همکاری ضعیف بانک مرکزی در روند تخصیص ارز به واجدان شرایط انتقاد می‌کنند.

مهدی غضنفری در توضیح دلایل افزایش قیمت‌هاي قبلي به «دنیای اقتصاد» گفت: در چند ماه اخیر بی‌نصیب ماندن واردکنندگان و تولیدکنندگان کالاهای اساسی از دلار 1226 تومانی موجب ترغیب واحدهای تولیدی به کاهش حجم تولیدات شد که این موضوع به افزایش قیمت‌ها دامن زد.

اظهارات وزیر در مورد دلایل کاهش میزان تولید واحدهای تولیدی و هشدار او نسبت به احتمال تشدید گرانی‌ها در حالی است که چندی پیش نيز معاون تازه منصوب شده وزارت صنعت، معدن و تجارت در واکنشی جدید علت گرانی‌های ماه‌های اخیر را کاهش تولیدات عنوان کرد. 

البته وزیر صنعت، معدن و تجارت کاهش تولید را در مواردی تفسیر نادرست مفسران از تغییرات برنامه ریزی شده از سوی فعالان حوزه تولید ارزیابی کرد، اما در عین حال با تایید کاهش حجم تولیدات در بسیاری از کالاها باز هم پای بانک مرکزی و مشکلات موجود در جریان تخصیص ارز دولتی برای تامین کالا را عنوان کرد. 

غضنفری به صراحت اعلام کرد: اگر روند موجود در تامین ارز دولتی برای واردات مواد اولیه و کالاهای اساسی ادامه یابد و فعالان اقتصادی همچنان ناچار به خرید این اقلام با ارز آزاد شوند، متولیان تنظیم بازار نیز ناگزیر به افزایش قیمت تمام شده کالاها براساس ارز 1700 توماني خواهند شد.

او در این مورد توضیح داد: بانک مرکزی منابع کافی برای انجام تعهدات خود دارد، اما فقط باید نظام جابه‌جایی متفاوتی را مورد استفاده قرار دهد که این امر نسبت به گذشته زمانبر است و امید می‌رود بانک مرکزی به زودی این مساله را حل کند.

به گفته وزیر تجارت واحدها در انتظار کمک بانک مرکزی برای دریافت ارز با نرخ مرجع هر دلار 1226 تومان هستند تا واردات خود را انجام دهند، اما به دلیل مشکلات بانک مرکزی ممکن است ناچار شوند تا واردات مواد اولیه خود را با نرخ ارز آزاد 1600 تا 1700 تومان صورت دهند.

غضنفری در عین حال تاکید کرد بانک مرکزی به هیچ عنوان مشکلی برای تامین ارز با نرخ مرجع 1226 تومانی ندارد، این درحالی است که برخی واردکنندگان مشمول دریافت ارز با نرخ 1226 تومان از نبود قدرت جابه‌جایی پول مثل گذشته گلایه دارند که البته مثل همیشه بانک مرکزی، وزارت اقتصاد تدابیری برای افزایش قدرت جابه‌جایی پول را در پیش می‌گیرند. آن طور که او تاکید می‌کند در حال حاضر کشور در شرایط مضیقه ارزی قرار ندارد و این گونه نیست که متولیان قادر به تامین نیاز ارزی واردکنندگان مشمول دریافت ارز با نرخ مرجع نباشند. پس از بروز مشکلات نوسانی و چند نرخی شدن ارز، دولت نیز با هدف کنترل این فضا ارز را تک نرخی و سپس کمیته‌ای پنج نفره را برای ساماندهی بازار ارز انتخاب کرد، اما هنوز این کمیته بازدهی مشخصي نداشته است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد آخرین وضعیت فعاليت کمیته 5 نفره ارزی به خبرنگاران گفت: کارگروه 5 نفره ارزی که با حضور وزرای اقتصادی کابینه و ريیس کل بانک مرکزی تشکیل شده بود، باز هم به جلسات خود ادامه می‌دهد و مصوبات قبل به قوت خود باقی است. 

البته با تمام این توضیحات وزیر صنعت، معدن و تجارت که بر دشواری‌های تنظیم بازار صحه گذاشت، تغییرات مدیریتی اخیر را به همین موضوع مرتبط کرد. به گفته او به دلیل سنگینی وظیفه تنظیم بازار، معاونان بازرگانی داخلی برای سپردن مسوولیت به فردی تازه نفس برکنار شدند. غضنفری که در همایش روز ملی اصناف سخن می‌گفت‌ بر پررنگ‌تر شدن نقش اصناف در تنظیم بازار تاکید و اعلام کرد از این پس تنظیم بازار بر عهده اصناف گذاشته می‌شود.

او که خبرهای خوشی را در روز ملی اصناف اعلام می‌کرد در مورد تازه‌ترین تصمیم‌ها به نحوه محاسبه نرخ انرژي صنوف توليدي در فاز دوم یارانه‌ها اشاره کرد و توضيح داد: با موافقت رييس‌جمهوري و كميته هدفمندي يارانه‌ها مقرر شد با اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها نحوه نرخ حامل‌هاي انرژي صنوف توليدي و صنعتي يكسان محاسبه شود.

البته افزایش قیمت‌ها تنها مشکل موجود در بازار محسوب نمی‌شود، بلکه آن طور که آمارها نشان می‌دهد در دو ماه گذشته حجم صادرات و واردات کشور نیز به میزان بی‌سابقه‌ای کاهش یافته است. مهدی غضنفری نیز کاهش 7 درصدی حجم تجارت کشور و بی‌سابقه بودن این افت را تایید کرد و به «دنیای اقتصاد» گفت: در 2 ماه نخست امسال مشکل حمل و نقل و تحریم‌های اعمال شده روی برخی کشتی‌ها، مشکلاتی را برای این بخش ایجاد کرده است که منجر به کاهش صادرات شده است.

او البته با استناد به اظهارات مسوولان وزارت نفت گفت که از نظر آنها این مشکل حل شده است و از این پس شاهد افزایش صادرات میعانات گازی و پتروشیمی خواهیم بود. غضنفری در مورد کاهش میزان واردات نیز توضیح داد: محدودیت‌های ناشی از اجرای نظام کدینگ کالاهای وارداتی، استاندارد و ایران‌کد به عنوان مدیریت واردات، محدودیت‌هایی را برخی کالاها ایجاد کرده است.

به هر حال با تمام اظهارات توام با ستایشی که در همایش روز ملی اصناف از فعالان در این زمینه شد، رییس شورای اصناف در همین مراسم از برخی کاستی‌ها و ناملایمتی‌ها گلایه کرد و گفت: برخی مصوبات دولت در مورد اصناف در استان‌ها سلیقه‌ای اجرا می‌شود. در پاسخ به این انتقادها نیز معاون اول ريیس‌جمهور که آخرین سخنران همایش روز ملی اصناف بود اعلام کرد: هفته آینده در جلسه‌ای با رییس شورای اصناف و طرف مقابل آنها به مشکلات رسیدگی ‌خواهد شد. رحیمی با این توضیحات تاکید کرد: اصناف خود به اندازه یک دولت هستند. او همچنین برای رد شایعه‌هایی که طی چند ماه اخیر در مورد وجود برخی اختلاف نظرها بین وزیر صنعت، معدن و تجارت و معاون اول رییس‌جمهور شنیده می‌شد، گفت: در هيات دولت نزدیک‌ترین وزیر به من آقای غضنفری است و او همواره پی‌گیر تمام مطالبات اصناف است.