امروز مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵ در
بغداد آغاز شده و قرار است، دو طرف درباره آینده پرونده هستهای ایران به
گفتوگو بپردازند. این در حالی است که همچنان بحث و گمانهزنیها درباره
اهداف طرفین و نتیجه احتمالی مذاکرات ادامه دارد.
به گزارش
«تابناک»، سایت شبکه خبری «سی.ان.ان» در همین باره، تحلیلی منتشر کرده و در
آن به بررسی مذاکرات امروز به ویژه خواستههای ایران از این مذاکرات
پرداخته است.
این روزنامه مینویسد: هر چند مذاکرات امروز
دربردارنده هر شش کشور عضو گروه ۱+۵ است، هدف تهران بیش از هر چیز، تعامل
با آمریکاست، زیرا هر گام رو به جلویی در گفتوگو با واشنگتن، میتواند به
کاهش تنشها با متحدان آمریکا در خاورمیانه، از جمله کشورهای عرب حاشیه
خلیج فارس کمک کند.
بنابراین، ایران میخواهد آمریکا را وادار به
پذیرش این امر کند که بازیگری مهم در خاورمیانه است. این امر ابزاری در
اختیار ایران میگذارد تا درباره شروط جدیدی از توافق در مورد فعالیتهای
هستهایش به مذاکره بپردازد. در عوض، تهران راهکارهایی برای منازعاتش با
آمریکا در منطقه ارائه خواهد داد.
از سوی دیگر، ایران در پی نشان
دادن این است که دشمنی اسرائیل با آن، تنها به دلیل رقابتهای منطقهای و
نگرانی از قدرت ایران است و موضوع برنامه هستهای ایران مطرح نیست. مذاکرات
به ایران این امکان را میدهد که از طریق نشان دادن شفافیت در برنامه
هستهایش، این موضوع را به جهان ثابت کند.
افزون بر این، ایران بر
پذیرفتن چیزی پافشاری دارد که اسرائیل همواره از پذیرش آن سر باز زده و آن
این که همه دولتها باید به معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای بپیوندند،
سلاحهای هستهای موجود خود را از بین ببرند و از حق توسعه برنامه صلحآمیز
هستهای برخوردار باشند.
هدف دیگری که ایران دنبال میکند، از
میان برداشتن تحریمها از سوی غرب است. در ازای آن، ایران احتمالاً با
محدود کردن غنیسازی در سطح ۳. ۵ درصد موافقت خواهد کرد. در عین حال، در
این باره یک واقعیت سیاسی وجود دارد که دیپلماتهای آمریکایی، آن را تجربه
کردهاند: ایران هرگز با توقف غنیسازی به طور کامل و یا انتقال اورانیومش
به خارج موافقت نخواهد کرد.
موضوع دیگری که آمریکا باید به آن توجه
داشته باشد، این است که سیاست هستهای ایران، نه از سوی رؤسای جمهور این
کشور، بلکه در سطحی بالاتر از آن تعیین میشود و فارغ از اینکه هدایت دولت
ایران با چه کسی است، ماهیت برنامه هستهای این کشور تا هنگامی که
خواستههایش تأمین نشود، بدون تغییر باقی خواهد ماند.
در این
رابطه، ایران بدون تغییر دادن سیاستهای هستهای و منطقهای مورد سؤالش، در
پی خرید زمان است؛ اما نشانهها به روشنی حاکی از آن است که تهران برای
برآوردن خواستههای خود، متعهد به تعامل است. هدف ایران، استفاده از
تاکتیکهای تأخیری برای رسیدن به نوعی «مصالحه نرم» در مذاکرات است.
این
مصالحه شامل متقاعد کردن آمریکا به جلوگیری از تهدیدات اسرائیل علیه ایران
بر سر برنامه هستهای این کشور است؛ افزون بر این، چنین مصالحهای
دربردارنده پذیرش همیشگی حق ایران در غنیسازی اورانیوم از سوی آمریکا و
موافقت غرب با سبک کردن تحریمهاست.
به طور خلاصه، ایران در حال
اجرای چیزی است که آن را «دیپلماسی مقاومت» مینامد؛ بدین معنا که در
فرایند مذاکرات، به صبر و حوصله برای جلوگیری آمریکا از تقابل ادامه خواهد
داد.
در بهترین حالت، ایران امیدوار است مذاکرات را با این احساس
ترک کند که نگرانیهای امنیتی فوریاش مورد توجه قرار گرفته، ولی در
بدترین حالت، ایران به استفاده از نفوذ منطقهای و برنامه غنیسازی خود به
منظور به دست آوردن امتیازات بعدی ادامه خواهد داد.
آمریکا همچنین
باید توجه داشته باشد که در فرایند مذاکرات، تهدید تهران به اقدام نظامی
نتیجهای نامطلوب به بار میآورد؛ افزون بر این، هرچند تحریمها ابزار
مفیدی هستند، این تحریمها باید انعطاف داشته باشند تا با انجام تغییرات
مثبت از سوی ایران کاهش یافته و با رفتار منفی افزایش یابند. در غیر این
صورت، خطر وارد شدن به منازعهای طولانی با ایران وجود دارد.
تحلیلگر
«سی.ان.ان» در پایان مینویسد، تصمیم ایران به انتخاب بغداد به عنوان محل
مذاکرات، نشانگر یک هدف نهایی است: هشدار دادن به جهانیان از طریق یادآوری
این امر که تنها یک دهه پیش، عراق با اتهام در اختیار داشتن سلاحهای کشتار
جمعی مورد حمله قرار گرفت. اکنون نیز تهدید ایران به حمله نظامی به بهانه
داشتن سلاح هستهای، میتواند به همان نتایج جنگ عراق منجر شود. حمله به
عراق، موجب نزاع داخلی در این کشور شد و نفوذ ایران را در منطقه افزایش
داد.