علائم و تشخیص «ترک دندان» و راه پیشگری از آن

فرارو- هر قسمت از یک دندان می‌تواند ترک خورده باشد و این ترک ممکن است قابل مشاهده و یا در قسمتی خارج از دید ایجاد شده باشد. در صورتی که فرد هنگام جویدن غذا احساس درد کند، یا اگر دندان‌ها به طور ناگهانی به سرما یا گرما حساسیت نشان بدهند، ممکن است ناشی از ترک دندان باشد. هر دردی که به دندان ترک خورده مربوط باشد احتمالا گذراست. مشخص کردن محل ترک می‌تواند موضوعی چالش برانگیز باشد، به ویژه وقتی ترک خیلی کوچک باشد.

به گزاش فرارو، هر زمان که فرد متوجه شود دندان ترک خورده دارد، باید فورا و بدون هیچ درنگی به دندان‌پزشک مراجعه کند. درمان نکردن یک دندان ترک خورده می‌تواند مشکلات، درد و ناراحتی را به مرور زمان بیشتر کند.

دندان ترک خورده لزوما موجب بروز نشانه‌ها نمی‌شود. افراد ممکن است دندان ترک خورده داشته باشند و حتی متوجه آن نشده باشند. بعضی از انواع ترک‌ها بی‌ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند. با این حال اگر فردی متوجه علائم ذکر شده در موارد زیر شود، ترک از نوع شدید است که به درمان دندان‌پزشکی نیاز دارد.

• درد به هنگام خوردن؛ به‌خصوص موقع جویدن یا گاز گرفتن
• تورم لثه اطراف دندان ترک خورده
• دندان‌هایی که ناگهان به شیرینی یا غذا‌های سرد یا گرم حساس می‌شوند
• دردی که به صورت گذراست و نه دائمی
• ناراحتی اطراف دندان‌ها و لثه‌ها که مشخص شدن آن کار سختی است

 

چندین علت متفاوت برای ترک خوردن دندان وجود دارد. عواملی که موجب ترک دندان می‌شوند، عبارت‌اند از:

• گاز گرفتن و ایجاد فشار شدید روی یک تکه غذا
• سایش شدید دندان‌ها به هم
• آسیب فیزیکی
• پر کردن دندان با حجم زیاد که می‌تواند ساختار باقی مانده دندان را تضعیف کند

تغییر ناگهانی در دما نیز موجب ترک دندان می‌شود. برای مثال اگر دهان یک فرد با چای داغ بسوزد؛ سپس یک لیوان آب سرد بنوشد تا دردش کم شود، این عمل می‌تواند موجب ترک دندان شود.

تشخیص دندان ترک خورده
یک دندان ترک خورده به‌راحتی تشخیص داده نمی‌شود. اگر ترک قابل مشاهده نباشد، دندان‌پزشک سعی می‌کند با پرسش از شخص در رابطه با سابقه دندان‌پزشکی‌اش و علائمی که دارد، قسمت ترک خورده را تشخیص بدهد.

دندانپزشک سپس دندان‌ها را با استفاده از ابزار‌های دندان‌پزشکی، عکس رادیولوژی و ذره‌بین بررسی می‌کند، ابزار‌هایی که به تشخیص ترک‌ها کمک به‌سزایی می‌کنند؛ همچنین رنگ دندانی که ترک خورده، ممکن است تغییر کرده باشد که به تشخیص ترک دندان کمک می‌کند. یک لکه دندان هم می‌تواند ترک را قابل مشاهده‌تر کند.

دندان‌پزشک ممکن است از یک وسیله نوک تیز که اکسپلورر دندانپزشکی نامیده می‌شود، استفاده کند که روی هر شیار لبه‌های ترک خورده دندان کشیده می‌شود. در طول این بررسی دندان‌پزشک لثه‌ها را برای علائم التهاب چک می‌کند؛ زیرا ترک‌های روی دندان‌ها موجب تحریک و التهاب لثه‌ها می‌شوند؛ همچنین ممکن است از شخص بخواهند که روی چیزی فشار وارد کند تا منبع درد را مشخص کنند.

دندان‌پزشک یک عکس رادیولوژی از دندان‌ها می‌گیرد. عکس‌های رادیولوژی همیشه ترک‌های تشکیل شده را نشان نمی‌دهند؛ اما می‌توانند وجود مشکلات در پالپ دندان را نشان بدهند. در صورتی که پالپ دندان ناسالم به نظر برسد، می‌تواند نشان دهنده ترک باشد.

 

هر شخصی که می‌خواهد بداند دندان ترک خورده‌ای در دهانش دارد یا خیر، باید فورا و خیلی زود به دندان‌پزشک مراجعه کند؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که درد و ناراحتی دارید، این پیگیری بسیار مهم است. تا زمان مراجعه به پزشک بعضی از درمان‌های خانگی که در ادامه مطلب ذکر شده است، می‌تواند به رفع علائم ناراحت کننده ترک دندان کمک کنند. این درمان‌ها عبارت‌ند از:

• دهان را با آب گرم بشویید تا آن را تمیز نگه دارید.
• دارو‌های مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن را مصرف کنید.
• استفاده از کمپرس سرد روی گونه برای کمک به کاهش تورم.

اگر دندان ترک خورده به مدت طولانی بدون درمان به حال خود رها شود، حفظ دندان‌ها برای دندان‌پزشک مشکل‌تر و گاه ناممکن خواهد بود.

ترک‌های دندان در افراد بالای ۴۰ سال بسیار رایج است و در زنان بیش از مردان دیده می‌شود. ترک‌ها می‌توانند از نظر طول، عمق و جای روی دندان متفاوت باشند. کوچک‌ترین ترک‌ها «خطوط کریز» نام دارند و داخل مینای دندان ایجاد می‌شوند. بعید به نظر می‌رسد که فردی متوجه خط کریز شود و هیچ درمانی لازم نیست، مگر اینکه موجب بروز علائم شود.

انواع دیگر ترک‌ها در دندان‌ها عبارت‌اند از:

 

• ترک‌های فرالثه مورب: این نوع فقط تاج را تحت تاثیر قرار می‌دهد و تا زیر خط لثه گسترش نمی‌یابد؛ درنتیجه معمولا خیلی دردناک نیستند.

• ترک‌های زیر لثه مورب: این‌ها در زیر خط لثه قرار دارند و می‌توانند دردناک باشند. درمان برای ظاهر ساختن تاج و برگرداندن دندان ضروری است.

• دندان شکافته شده: این شکاف دندان را به دو نیم تقسیم می‌کند. دندان‌پزشک احتمالا قادر خواهد بود بخشی را حفظ کند که معمولا همراه با تاج دندان بازسازی می‌شود. فرد ممکن است نیاز به درمان کانال ریشه داشته باشد.

• ترک‌های ریشه مورب: این ترک‌ها معمولا روی سطح دندان ظاهر نمی‌شوند. آسیب در زیر خط لثه به وجود می‌آید و معمولا در زیر استخوان فک هستند. کشیدن دندان معمولا تنها درمان برای این نوع ترک است.

• نوک شکسته: زمانی رخ می‌دهد که یک تکه از سطح جونده دندان بشکند. نوک شکسته معمولا در اطراف مواد میانی دندان است.

• ترک‌های ریشه زاویه عمودی: این نوع ترک دندان در ریشه دندان شروع می‌شود و به سمت تاج گسترش می‌یابد. این ترک ممکن است در محدوده طولی باشد؛ اما دندان معمولا به علت درد باید برداشته شود.

 

بهترین درمان به محل ترک و شدت آسیب بستگی دارد. اگر یک ترک ریز باشد و موجب هیچ ناراحتی نشود، هیچ درمانی ضروری نیست.

 

درمان‌ها برای دندان‌های ترک خورده شامل موارد زیر است:

• چسب زدن روی قسمت ترک خرده یا بخش شکسته دندان
• ترمیم ترک با رزین پلاستیکی در فرایندی به نام اتصال با استفاده از مواد پر کننده
• استفاده از مواد پر کننده
• استفاده از یک تاج و یک سرپوش که کاملا روی دندان ترک خورده را پوشش می‌دهد

در موارد شدیدتر وقتی ترک دندان به لثه نفوذ می‌کند، ترمیم کانال ریشه نیز ممکن است لازم باشد. اگر یک دندان به شکل بدی ترک خورده باشد، دندان‌پزشک ممکن است آن را به طور کامل بردارد. اگر دندان پر کرده‌ای ترک خورده باشد، ممکن است دندان‌پزشک نیاز به برداشتن مواد پر کننده داشته باشد تا آسیب را به شکل بهتری بررسی کند.

دندان‌های ترک خورده اگر درمان نشوند و به حال خود رها شوند، ممکن است موجب بروز اختلالاتی شوند. برای مثال ممکن است دچار عفونت شوند. علائم عفونت عبارت‌اند از:

• افزایش درد
• تورم لثه‌ها
• حساسیت به سرما و گرما
• بوی بد دهان
• غده‌های دردناک گردن

در صورت بروز عفونت ممکن است نیاز به تخلیه عفونت باشد و ممکن است بیمار به مصرف آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.

پیشگیری از ترک خوردن دندان‌ها همیشه امکان‌پذیر نیست؛ اما چند راه حل می‌تواند به این مسئله کمک کند که عبارت‌اند از:

• اجتناب از جویدن غذا‌های سخت مانند یخ و پاپ کورن پف نکرده و سفت.
• عادت‌های نادرستی که ممکن است به دندان‌ها آسیب بزند، مانند دندان قروچه کردن.
• سعی کنید دندان‌ها را به هم قفل نکنید.
• گذاشتن محافظ دهان برای حفاظت از دندان در حین ورزش کردن.
اگر شخصی دندان‌هایش را به هم می‌ساید یا به هنگام خواب فکش قفل می‌کند، بهتر است که با یک دندان‌پزشک در مورد استفاده از محافظ دندان هنگام شب صحبت کند.

منبع: medicalnewstoday